ORGANİZASYONLARDA DAVRANIŞ - Deneme Sınavı - 3

Liderlik konusu, ilk çağlardan bu yana ilgi çekmiştir ve pek çok farklı bilimsel bakış açısından incelenmiştir. Bakış açılarındaki bu çeşitlilik, liderlik kavramının karmaşık yapısıyla birleştiğinde, pek çok farklı tanım ortaya çıkmaktadır. Liderlik uzun yıllardan beri akademik bir disiplin olarak incelenmektedir. Liderliğin, evrensel olarak kabul görmüş tek bir tanımı yoktur.

Etkili liderliği oluşturan unsurları saptamaya yönelik pek çok farklı yaklaşım öne sürülmüştür. Bunlar: Özellikler, davranışsal, durumsal ve ilham veren yaklaşımlardır.

Etkin liderlik için gerekli kişisel özellikler şunlardır: Başatlık, yüksek enerji, kendine güven, iç kontrol odağı, kişisel doğruluk, duygusal tutarlılık ve olgunluk.

Davranış modelleri verilen lider tiplerinin doğru sıralanışı, Vurdumduymaz lider-Otoriter lider-Orta yol lideri-Şehir kulübü lideri şeklindedir.

Özellikler yaklaşımı ile davranışsal yaklaşım, liderin özellikleri veya davranışları ile sonuçlar üzerinde tek başına kuvvetli bir etkisi olacağını varsaymışlardır. Durumsal yaklaşım ise, liderlik etkinliğini güçlendiren veya zayıflatan bağlamsal etkenlerin önemine dikkat çekmektedir. Yani, durumsal kuramların amacı, belirli lider özelliklerinin ve davranışlarının ne zaman en uygun olduğunu belirlemektir.

Dönüşümcü liderler, izleyenlerin görevlerinin öneminin daha fazla farkına varmalarını sağlayarak; onları örgütün yararına kendi çıkarlarının ötesine geçmeye ikna ederek ve izleyenlerin üst düzey ihtiyaçlarını (öz-gerçekleştirme, yaratıcılık, gibi) harekete geçirerek hem izleyenleri hem de örgütü dönüştürürler.

Etkileşimsel lider tipinin özellikleri: Koşullu ödül, istisnalarla pasif yönetim, istisnalarla aktif yönetim ve özgür bırakıcı liderliktir.

Liderlik alanında ortaya konulan yeni kavramları tartışacağız. Bunlar; sahici ve ahlaki liderlik, paylaşılan liderlik, kendi kendini yönlendirebilme ve lider-izleyen etkileşimi kuramıdır.

İlk gelişme, sahici ve ahlaki liderlik kuramlarının ortaya çıkışıdır. ABD’de ve Batı Avrupa’da son zamanlarda yaşanan şirket skandalları ile küresel ekonomik kriz büyük küresel şirketlerin liderlerinin ahlaki açıdan sorgulanabilir davranışlarda bulunduklarını göstermiştir. Sahici liderlerin, dışarıdan gelen tepkilere bağlı kırılgan öz-saygı yerine, gerçek, doğru ve kalıcı öz-saygıları vardır. Sahici liderler, başkalarıyla samimi ilişkiler geliştirirler; şeffaflık, güven ve açıklık sergilerler. Paylaşılan liderliğin etkili olabilmesi için takım üyelerini bir arada tutan ortak bir amaca, bu amacı gerçekleştirmek için gerekli teçhizat, malzemeler ve benzerlerine, yetkin ve şevkli takım üyelerine ve destekleyici bir grup atmosferine gerek vardır. Geleneksel liderlik kuramları lidere daha çok odaklanmaktadırlar. Lider-izleyen ilişkisi iç grup izleyenler için daha yararlıdır.

İkiden fazla kişiden oluşan, ortak amaçlar doğrultusunda biraraya gelen, aralarında etkileşim olan insanlara grup adı verilir.

Ortak bir amaç doğrultusunda bir araya gelen ve birbirlerini tamamlayan becerilere sahip bireylerin oluşturduğu yapıya takım adı verilir.

Bir spor takımının oyuncuları referans gruplarına örnektir.

Faal bir şekilde, belirli bir amacı gerçekleştirme çabası içinde olan 3-12 kişilik gruplara çalışma grubu adı verilir.

Arkadaş grubu, referans gruplarına örnektir.

aygı duyduğumuz, güvendiğimiz, takdir ettiğimiz, onlar gibi olmak istediğimiz kişilerden oluştuğu için, kendimizi özdeşleştirdiğimiz gruplara referans grubu adı verilir.

Grupların gelişmesinin ilk aşaması oluşma aşamasıdır.

Üyelerin bir grubun varlığını kabul etseler de grup tarafından denetime tabi tutulmaya karşı koydukları, birbirlerini, özellikle de olası lider veya lider adaylarını denedikleri ve hatta birbirlerine düşmanlık da gösterebildikleri grup gelişim süreci aşaması fırtına süreci olarak adlandırılır.

Grup üyeleri arasında yakın ilişkilerin geliştiği, üyelerin kaynaşmaya başladığı, biz kavramı ve daha sağlam bir grup kimliğinin oluştuğu grup gelişim süreci aşaması ilke/kural oluşturma aşaması olarak adlandırılır.

Örgütlerde yer alan gruplar çoğunlukla 3-20 kişiden oluşur.

Sosyal bilimciler, kendilerini bir grup olarak algılayan, ortak amaçları olan, birbirleriyle etkileşim içerisinde bulunan ve aralarında durağan bir ilişki kalıbı olan iki veya daha fazla kişiyi grup olarak tanımlamaktadırlar. Doğru cevap A'dır.