ORGANİZASYONLARDA DAVRANIŞ - Deneme Sınavı - 11

Doğru cevap E seçeneğidir.

Beklenti teorisinin temel iddiası  şudur: “Yalnızca ihtiyaçlar ve istekler, davranışın bileşeni değildir. Sosyal çevre de davranışın bir fonksiyonudur. Daha doğrusu, kişinin çevresini algılama biçimi, davranışların biçimi, davranışların temelinde yatan en önemli faktördür.”

Doğru cevap A seçeneğidir.

Psiko-Sosyal Motivasyon Araçları:

Yetkinlik temelli ücretlendirme ekonomik motivasyon araçları; yetki devri ise örgütsel-yönetsel motivasyon araçları arasındadır.

Örgütsel-Yönetsel Motivasyon Araçları:

Çevreye uyum, psiko-sosyal motivasyon araçları arasındadır.

Normatif bağlılık, örgütte kalmanın yükümlülük duygularından kaynaklandığı bir bağlılık şeklidir.

Doğru cevap A seçeneğidir.

Liderlik, etki ederek ortak amaçlara ulaşılmasını sağlamak olarak tanımlanmaktadır.

Başatlık: Lider olarak başarılı olmak için öncelikle lider olmayı istemek gereklidir. Başarılı
liderler başkalarını yönetmeye heveslidirler. Böyle kişiler başkalarının üzerinde hâkimiyet
kurmak isterler, ama tehditkâr bir tavır sergilemezler. Başatlık özelliği, etkin liderlikle ilişkili
diğer özellikleri tetikler.

Michigan üniversitesi (MÜ)’deki araştırmacılar, verimliliği yüksek birimlerle, verimliliği düşük
birimlerdeki liderlerin davranışlarını karşılaştırmışlar ve iki liderlik tarzı belirlemişlerdir. Bu liderlik
tarzları;
• İş merkezli ve
• Çalışan merkezli liderlik tarzı şeklinde ifade edilmektedir.

Şehir kulübü lideri, çalışan duygu ve ihtiyaçlarını üretim ile ilgili konuların önünde tutar.
Çalışan memnuniyeti üzerine odaklanırken verimliliği göz ardı edebilir.

Durumsal elverişliliği belirleyen üç değişken vardır. Güçlülük sırasına göre bunlar şu şekilde
sıralanabilir:

Bu kurama göre lider davranışları, izleyenlerin görev başarımlarına ve memnuniyetlerine etki ederek
izleyenlerin meslek hedeflerine, örgütün de amaçlarına ulaşmasına katkı sağlamaktadır. İzleyenlerin memnuniyet ve görev başarımlarını azami düzeye çıkarmak için, lider, izleyenlere onları ödüle götürecek yolu açıkça tanımlamalı ve onların değer verdikleri ve arzu ettikleri ödülleri artırmalıdır.

Durumsal yaklaşıma göre, liderlerin etkin olabilmeleri için, tarzları ile liderlik durumunun farklı
yönleri arasında iyi bir uyum sağlamaları gerekmektedir. Dolayısıyla, yöneticilerin farklı durumlarda farklı liderlik tarzları sergileyebilmeleri gerekmektedir. Özellikler yaklaşımı ile davranışsal yaklaşım, liderin özellikleri veya davranışları ile sonuçlar üzerinde tek başına kuvvetli bir etkisi olacağını varsaymışlardır. Durumsal yaklaşım ise, liderlik etkinliğini güçlendiren veya zayıflatan bağlamsal etkenlerin önemine dikkat çekmektedir. Yani, durumsal kuramların amacı, belirli lider özelliklerinin ve davranışlarının ne zaman en uygun olduğunu belirlemektir.

İzleyenlerin lidere karizma yükleme olasılığı, lider aşağıdaki davranışları ve özellikleri sergiliyorsa daha yüksek olacaktır:

Olumsuz karizmatik liderleri olumlu karizmatik liderlerden ayırt eden boyutlar aşağıdaki
tabloda özetlenmiştir:
Olumsuz karizmatikler:
- Kişiselleştirilmiş güç yönelimi
- Kişisel kimliği vurgulama
- Kişisel amaçlara hizmet etmek için kullanılan ideoloji
- İzleyenlere hükmetme
- Merkezi otorite
- Bilginin kontrolü
Olumlu karizmatikler:
- Sosyalleştirilmiş güç yönetimi
- Değerlerin içselleştirilmesinin vurgulanması
- ideolojiye kendini adamanın vurgulanması
- Otoritenin dağılımı
- Bilginin paylaşılması
- Katılımın teşvik edilmesi

Sahici liderlik, “kendini bilmek” ilkesini esas almaktadır. Kişinin öz benliğine uygun olarak davranmasını içerir. Sahici liderler, gerçekten ne düşündüklerini ifade ederler ve ona göre davranırlar. Bu tip liderlerin sözleri ve davranışları birbiriyle tutarlıdır. Güçlü bir öz-farkındalıkları vardır ve kendilerini oldukları gibi kabul ederler.

Referans grubu, saygı duyduğumuz, güvendiğimiz, takdir ettiğimiz, onlar gibi olmak istediğimiz kişilerden oluştuğu için kendimizi özdeşleştirdiğimiz bir gruptur.

İlgili yazında farklı grup sınıflandırmaları mevcuttur. Bunlar, birincil ve ikincil gruplar, iç-grup ve dış-gruplar, resmi ve gayrı-resmi gruplar ile koalisyonlardır.

Oluşma evresinde, kişiler, grubun amacı, yapısı, görevi (işlevi), lideri ve kendi bireysel konumlarının ne olacağını tam olarak bilememekte, hatta endişe duymaktadırlar. Kısaca, bu aşamada cevap aranan iki temel soru; “Neden bir araya geldik?” ve “Benim yerim, işim ne?”dir. Eğer önceden tanışmıyorlarsa, kişiler birbirini tanımaya çaba harcarlar.

Gruplarda üyeler, zaman içerisinde üzerinde ortaklaşalık da oluşturulan, davranış beklentileri içerisine girerler. Bunlar, grup normlarıdır. Bu davranış kurallarını, yazıya dökülmeyen yönetmelikler olarak da görmek mümkündür.

Gruplarda göreve yönelik, ilişkilere yönelik ve bireysel olmak üzere üç tür rol vardır. Göreve yönelik roller, başlatan/katkı veren, bilgi-arayan, fikir-veren, açıklığa-kavuşturan, koordinatör, enerji-veren olmak üzere sıralanmaktadır.