OPTİK BAKIŞ

Duruş Noktası: Fotoğrafçının nesne veya nesnelere göre fotoğrafı çekmek için seçtiği ve durduğu yeri, konumunu belirler.

Görüş Noktası: Fotoğrafçının nesneye göre yüksekliğini belirler. Çekilen nesnenin göz düzeyi normal, daha alt noktalar alçak, daha üst noktalar yüksek görüş noktaları olarak değerlendirilir.

Konuya Olan Uzaklık: Fotoğrafçının konuya ne kadar yaklaşacağını bu öğe belirler. Fotoğrafçı, görüntüleyeceği nesnelere göre dışarda mı, sınırda mı yoksa içerde midir? Hangi uzaklık fotoğrafa hangi anlamı ve estetiği katar veya azaltır? Çevredeki nesneler mi önemlidir, ayrıntılar mı? Konuya olan uzaklık objektifin bakış açısını değiştirmez. Konuya yaklaşıp uzaklaşarak ancak nesnelerin görüntüde kapladıkları boyutlar değişebilir.

Normal bakış açısıyla çekilen fotoğraflarda bakış açısının belirlediği özellikler insan gözünün oluşturduğu görüntü özelliklerine benzer. Örneğin, konuya olan uzaklığa bağlı olarak; nesnelerin büyüklükleri, perspektif açısından birbirlerine yakınlıkları ve oranları, görece alan derinliği aynıdır. Normal açıda çekim, çekim ölçekleri açısından “orta ölçek” değerlerine karşılık gelir. Bu anlamda bir fotoğrafçı normal açı ve ölçeklerde çalıştığında teknik açıdan izleyicinin gördüğüne yakın görüntüler ortaya koyar.

İnsan gözünün odak uzunluğu yaklaşık 22 milimetredir. Ancak bu bilgi doğrudan optik araçlara uygulanacak bir bilgi değildir. Kısacası aynı odak uzunluğuna sahip bir objektifle gözün gördüğü görüntüyü elde edemeyiz. Bunun üç temel nedeni vardır; göz içinde görüntünün oluştuğu yüzey kavislidir, görüntü alanının orta bölgesi kenarlara oranla belirgin şekilde daha ayrıntılı görüntü içerir, gözün elde ettiği sonuç görüntü iki gözün gönderdiği birleştirilmiş ve işlenmiş bir görüntüdür.

Film kullanan standart ve sayısal tam kare fotoğraf makineleri söz konusu olduğunda normal bakış açısında görüntü veren objektiflerin odak uzunluğu yaklaşık 50 milimetredir. Söz konusu odak uzunluğunu kısalttıkça bakış açısının genişlediği görülür.

Alan derinliğinin azaltıldığı ve arka planın netsizleştiği fotoğraflara daha çok portre çalışmalarında tanık oluruz. Portre fotoğraflarında arka planın netsizleşmesiyle belirginleşen insan formu, klasik anlamda göze estetik gelir. Fotoğrafın ilk yıllarında çekilen portre çalışmalarda arka plana düz yüzeyli geniş perde veya örtü gerilmesinin nedenlerinden biri de budur.

Teknik olarak objektifin odak uzunluğu ile sınırlı olan bakış açısı, kameraman tarafından iyi kullanılması gereken bir özelliktir. Bir kameraman odak uzunluğunu ve bağlı olarak bakış açısını değiştirirken, aynı zamanda konuya yaklaşmış veya uzaklaşmış olur. Optik kaydırmanın mümkün olmadığı değişmez odak uzunluklu (sabit) objektiflerle çalışırken, görüntülenen nesnenin daha yakın bir görüntüsünü alabilmek için fiziksel olarak konuya yaklaşmak gerekir. Buna karşın değişir odak uzunluklu zoom objektiflerle, kamera bulunduğu yerden konuya yaklaşıp uzaklaşabilir.

Fiziksel kaydırma hareketi: Ölçek değiştirmenin bir başka yolu da nesneye kamera ile yaklaşmak veya uzaklaşmaktır. Bu hareketin en önemli ayırt edici özelliği, hareket sırasında konuya olan uzaklık değişeceği için perspektif görünümünün de değişmesidir.

Kırpma: Çekilen fotoğrafın belli bir bölümünün kesilerek alınması, diğer bölümün atılması işlemidir. Böylece fotoğraf bir miktar küçülmüş olur. Fotoğrafta çerçevelenen alanla ilgili yapılan en yaygın uygulamadır. Bir anlamda nesneleri daha büyük göstermek amacıyla fotoğrafın açısını daraltmaya benzer bir işlemdir.

Fotoğraflarında kişisel yaklaşımı, biçemi hissedilmesi fotoğrafçının öznelliğiyle ilişkilidir.

Konuya olan uzaklık, fotoğrafçının konuya ne kadar yaklaşacağını bu öğe belirler. Fotoğrafçı, görüntüleyeceği nesnelere göre dışarda mı, sınırda mı yoksa içerde midir? Hangi uzaklık fotoğrafa hangi anlamı ve estetiği katar veya azaltır? Çevredeki nesneler mi önemlidir, ayrıntılar mı? Konuya olan uzaklık objektifin bakış açısını değiştirmez. Konuya yaklaşıp uzaklaşarak ancak nesnelerin görüntüde kapladıkları boyutlar değişebilir.

Çözünürlük açısından tek insan gözü 5-15 megapiksellik bir fotoğraf makinesiyle karşılaştırılabilir. Ancak burada vurgulanması gereken nokta gözün piksel hatırlaması değil; görüntüyü oluşturan dokuları, renkleri, S/B ve renk karşıtlığını temel almasıdır.

Her iki sistem arasındaki farklılıklar şu başlıklar altında incelenmektedir.
1. Bakış-Görüş Açısı
2. Çözünürlük-Ayırt etme Gücü
3. Duyarlık-Aydınlanma Dağılımı (dengeli pozlama)

Duruş noktası, fotoğrafçının yararlandığı öğelerden biridir.

Geniş açı objektifler görece olarak alan derinliğini arttırırlar. Açı genişledikçe alan derinliği daha da artacaktır. Bu durum özellikle manzara fotoğrafları çalışırken yakınlardaki nesneleri de net görmek açısından yararlıdır. Aynı şekilde fotoğrafçıya dik konumda uzayıp giden yol kenarındaki bir çit veya tren vagonları geniş açı kullanıldığında tümüyle net bir şekilde görüntülenebilir.

Farklı objektifler kullanmaktır. Kameraman her bir çekimi farklı odak uzunluklarında objektiflerle yaptığında izleyici farklı ölçekleri kesmeler şeklinde izler. Burada artık kesintisiz bir kaydırma hareketi yoktur. Kameraman yine örneğin, giderek daha uzun odak uzunluklu objektifler kullanıyorsa, her çekimde nesneye (optik olarak) biraz daha yaklaşmış, bakış açısını biraz daha daraltmış ve nesne de biraz daha büyümüş (ayrıntıları biraz daha belirginleşmiş) olacaktır.

Birçok görüntüden oluşan tek fotoğraf: Çekilen fotoğrafların tek bir kare içinde birleştirilmesi işlemidir. Aydınlık odada veya çekim sırasında üst üste bindirme yöntemleriyle yapılabilir. Kolaj, panoramik veya 360 derece fotoğraf çalışmaları örnek verilebilir. Farklı görüntülerin tek bir karede birleştirilmesi estetik ve teknik nedenlerle olabilir. Basın fotoğrafçılığında sık kullanılan bir uygulamadır.

360 derece fotoğrafı geniş açının son aşaması olarak düşünmek mümkündür. Panoramik fotoğrafta yatay veya dikey konumda çekilen fotoğraflar bir küre oluşturacak şekilde her yönde çekildiğinde ve uygun programlarda birleştirildiğinde 360 derece fotoğraf elde edilmiş olur. İzleyiciler sanal ortamda fotoğrafın içinde gezinebilecekleri gibi oklar yardımıyla fotoğraftan fotoğrafa geçerek örneğin bir müze içinde farklı salonları gezebilirler.

Kırpma, çekilen fotoğrafın belli bir bölümünün kesilerek alınması, diğer bölümün atılması işlemidir. Böylece fotoğraf bir miktar küçülmüş olur. Fotoğrafta çerçevelenen alanla ilgili yapılan en yaygın uygulamadır. Bir anlamda nesneleri daha büyük göstermek amacıyla fotoğrafın açısını daraltmaya benzer bir işlemdir.

Çevirme, Ayna görüntüsü: Negatif veya saydam filmler şerit biçimindedir ve fotoğraf makinelerine yatay olarak takılırlar. Doğal olarak makine yatay tutulduğu sürece fotoğraflar yatay konumda pozlanır. Fotoğrafçı makinesini dik tutarak fotoğraf çektiğinde ise film karesinin kısa kenarı üste gelmiş olur. Baskı sırasında kartı çevirmeye gerek olmadan tüm fotoğraflar aynı şekilde basılır. Sayısal ortamda ise dik konumda çekilen fotoğraflar karşımıza yana yatmış şekilde gelir. Bir düzeltme işlemiyle fotoğrafı 90 derece sağa ya da sola yatırmamız gerekir.