OPTİK BAKIŞ

Hareketin hızı önemlidir; bir insanın yürümesi, koşar adımla ilerlemesi veya koşması... Her biri ayrı bir hız içeren bu eylemler, fotoğrafın çekim hızıyla bağlantılı olarak farklı görsel etkiler halinde görüntülenirler. Örneğin 1/30 saniye örtücü hızı ile, 10 metre uzaklıkta hareket eden bir insanın çekiminin yapıldığını düşünelim. Yürüyüş hareketi bu çekim hızında kolay algılanmaz, dolayısıyla nesnenin hareketi dondurulabilir. Oysa, koşar adım hızı 1/30 saniye çekim hızında algılanabilir ve nesnenin hareketinden kaynaklanan netsizlik (blur etkisi) az da olsa, fotoğrafta belirginleşir. Koşma hızını ele alırsak, nesnenin bütünüyle netsiz kaydedileceğini söyleyebiliriz. Çünkü 1/30 örtücü hızı, normal odak uzaklıklı bir objektifle koşma hızını dondurmada yeterli olmaz. Doğru cevap C'dir.

Fotoğrafçının bir araç içinde bulunduğunu ve çekimi araçtan yaptığını varsayalım. Bu araç bir motosiklet ya da bisiklet olabileceği gibi, bir otomobil ya da arazi aracı olabilir. Bu durumda fotoğrafçının araç hızını, çekim mesafesini ve objektifinin odak uzaklığını dikkate alması gerekir. Araç hızının çok yüksek olmaması gerekir. Çekim hızını artırmak genellikle netlikte bir artış sağlar. Yüksek çekim hızlarına rağmen yakın planların net görüntülenmesi ise mümkün olmayabilir. Doğru cevap B'dir.

Normal odak uzaklıklı objektifler çok büyük diyafram açıklıkları sunarlar. Bu yüzden de özellikle ışık koşullarının iyi olmadığı, diğer bir deyişle zayıf ışıklı ya da karanlık ortamlarda yapılan çekimleri önemli ölçüde kolaylaştırır, sehpa kullanmadan fotoğraf çekebilmeye olanak sağlarlar. Doğru cevap D'dir.

Normal objektifler, görsel olarak çok gösterişli değildirler. Bu yüzden görüntülenen ile görüntüleyen (fotoğrafçı-model) etkileşimine daha az yol açarlar. Diğer bir deyişle, sıradan bir makine görüntüsü sağladıkları için görüntülenen kişilerin daha doğal görüntü verebilmelerine katkı sağladıkları düşünülebilir. Aynı durum, kısa odak uzaklıklı objektifler için de geçerlidir. Doğru cevap B'dir.

Objektif keskinliği birden fazla kriterin belirlediği bir özellik olmakla beraber, bir mm. alanda görüntülenebilen çizgi sayısıyla tanımlanmaktadır. Yüksek keskinlik barındıran objektiflerin bir mm. içinde 80 ile 100 çizgiyi ayırma gücü olduğu belirtilse de, bu çok zor erişilebilecek bir düzey olarak tanımlanabilir. Genel bir tanımlamayla mm.’de 70-80 civarında çizgi ayırtedebilen bir objektif keskin olarak tanımlanabilir. Doğru cevap D'dir.

Genel bir görüntünün içinden seçim yapmak, istenmeyen nesneleri görüntü alanının dışında bırakmak, ayıklama işleminin bir parçasıdır. Kısa odak uzaklığına sahip objektifler genellikle geniş alanları görüntülediği için, normal ve uzun odak uzaklıklı objektiflerin ayıklama özelliklerinin daha fazla olduğu açıktır. Doğru cevap A'dır.

Normal odak uzaklıklı objektiflerle çalışırken geniş olmayan bir açıyla görüntüleme yapılmaktadır. Bu nedenle, objektifin sağladığı bakış açısı zaman zaman yeterli olmayabilir. Bu da özellikle kapalı mekanlarda fotoğrafçı için önemli bir kısıtlılık yaratabilmektedir. Doğru cevap E'dir.

Bütün parkın görüntüleneceği bir fotoğrafta kısa odak uzaklıklı (geniş açı) objektif kullanılması gerekecektir. Görüntülemenin daha dar bir alanı kapsayacağını düşünürsek, normal odak uzaklıklı bir objektifin kullanılması gerekeceği açıktır. Eğer çekilecek fotoğraf genel ya da konunun geniş bir bölümünü değil de detaylı bir görüntülemeyi gerektiriyorsa, seçilecek objektif uzun odak uzaklıklı (telefoto) bir objektif olacaktır.

Fotoğrafçı bakış açısını belirlerken, kullanacağı objektif türüne de karar verir. Bütün parkın görüntüleneceği bir fotoğrafta kısa odak uzaklıklı (geniş açı) objektif kullanılması gerekecektir. Doğru cevap A'dır.

Normal odak uzaklıklı objektifler, normal açılı objektifler olarak da tanımlanırlar. Tanımdan yola çıkarak, bu tür objektiflerin normal ya da normale en yakın görüntüler ürettiğini söyleyebiliriz. Buradaki normal sözcüğü, standart anlamına gelmektedir. Normal ya da standart tanımlaması da, doğrudan doğruya, nesnelerin insan gözünün görüp algıladığı biçimiyle algılandığı, görüntülendiği durumları tanımlar. Doğru cevap E'dir.

Normal odak uzaklıklı objektiflerin özellikle tercih edildiği durumlar vardır. Örneğin birden fazla nesnenin bir arada görüntülendiği reklam ve tanıtım fotoğrafları, nesneler arasındaki boşlukların önem kazandığı iç mekan mobilya fotoğraflarında olabildiğince normal odak uzaklığı kullanılmalıdır. Bu objektiflerin nesnelerin birbirleriyle olan ilişkilerini en doğal halleri, form ve perspektifleriyle görüntülemesi, gerçekçi bir gözlem ve algı oluşturması açısından önemlidir. Doğru cevap C'dir.

Doğada bize yakın olan nesneler uzakta kalan nesnelerden daha büyük ve ayrıntılı görünürler. Nesneler bizden uzaklaştıkça görünüşleri gerçek görünüşlerinden farklılaşarak küçülür. Bu farklılaşma temel olarak perspektif prensipleriyle tanımlanır. Perspektif; nesnelerin belli bir görüş noktasına göre, belli bir yüzeye gerçek görüntüsüyle aktarılmasıdır. Böylelikle ikiboyutlu yüzeyde üçboyutlu, derinlemesine görünüş sağlanabilir. Doğru cevap D'dir.

Fotoğraf, sinema ve televizyon iki boyutlu yüzeye sahiptir (genişlik ve yükseklik). Objektifler, üç boyutlu dünyayı iki boyutlu bir alana indirger. Doğru cevap B'dir.

Normal odak uzaklıklı objektiflerin önemle belirtilmesi gereken bir özelliği de, en geniş diyafram açıklıklarını veren objektifler olmalarıdır. Örneğin 50 mm. objektiflerde bulunabilen 1:1.2 değeri çok büyük bir diyafram açıklığıdır. Bu diyafram açıklığıyla, yakın planda çekilen bir fotoğrafta net alan derinliği yok denecek kadar az olabilir. Bu durum özellikle portre, obje çekimleri ve sanat fotoğrafları için önemli ölçüde öncelikli bir seçenek oluşturabilir. Doğru cevap A'dır.

Net alan derinliğini çok azaltabilen objektiflerle çekilen fotoğraflarda özellikle zemini oluşturan arka planlarda önemli ölçüde netsizlik oluşur. Normal odak uzaklığı bu konuda da fayda sağlayabilmektedir. Bu netsizliğin fotoğraf dilindeki karşılığı “Bokeh etkisi”dir. Türkçe’de “netsizlik düzeyi” olarak tanımlayabileceğimiz bu durum, netsizliği oluşturan alandaki dokunun fotoğrafa kattığı estetik nedeniyle özellikle tercih edilebilmektedir. Doğru cevap C'dir.

Kısa odak uzaklığına sahip objektifler genellikle geniş alanları görüntülediği için, normal ve uzun odak uzaklıklı objektiflerin ayıklama özelliklerinin daha fazla olduğu açıktır. Doğru cevap E'dir.

Fotoğrafçının gerçekçi bir gözlemle görüntüyü aktarmak için kullanacağı objektiflerin başında normal odak uzaklıklı objektifler gelmektedir. Yarattıkları algı insan gözünün algısına en yakın etkiyi sağladığından, genel kullanım için çok uygun objektifler olarak tanımlanabilir. Görüntüye hem fazla yaklaşmanın hem de uzak kalmanın sorun yaratabileceği durumlarda genellikle normal odak uzaklıklı objektifler kulllanılır. Normal odak uzaklıklığı, görüntülemede herhangi bir nesnenin ön plana çıkarılması gerektiğinde önemli kolaylıklar sağlayabilir. Çok büyük diyafram açıklıklarına sahip olabildikleri için net alan derinliğini önemli ölçüde azaltabilen bu objektifler, ön ve arka planda yaratabildikleri aşırı netsizlik nedeniyle bazı çalışmalarda özellikle tercih edilirler. Netleme mesafesi açısından bakıldığında da önemli bir kolaylık, normal objektiflerin çok yakın planları netleyebilmesidir. Normal odak uzaklığı kullanımında perspektif algısı normal değerlerde kalır. Nesnelerin perspektif özelliklerinde çok büyük değişimler yaşanmaz. Doğru cevap B'dir.

Normal odak uzaklıklı objektifler çok büyük diyafram açıklıkları sunarlar. Bu yüzden de özellikle ışık koşullarının iyi olmadığı, diğer bir deyişle zayıf ışıklı ya da karanlık ortamlarda yapılan çekimleri önemli ölçüde kolaylaştırır, sehpa kullanmadan fotoğraf çekebilmeye olanak sağlarlar. Doğru cevap D'dir.

Bir objektifin odak uzaklığı, üzerine görüntü kaydedilen filmin ya da algılayıcının görüntü alanının diyagonal köşe uzunluğuna yaklaşık olarak eşitse bu objektif normal objektif olarak tanımlanır. Örneğin 35mm formatı için köşeden köşeye uzunluk yaklaşık 43 mm. olarak ölçülür. Bu durumda 43 mm. odak uzaklıklı objektif, normal kavramının merkezini de oluşturacaktır.

Normal ya da standart tanımlaması, doğrudan doğruya, nesnelerin insan gözünün görüp algıladığı biçimiyle algılandığı, görüntülendiği durumları tanımlar. Hiç şüphe yok ki, normal dışında kalan (kısa ve uzun odak uzaklıklı) objektifler, görüntüleri insan gözünün gördüğü biçimin dışında algılar ve görüntülerler.