OPTİK BAKIŞ

Tek bir mercekle elde edilen görüntü birçok hatayı içerir. Objektif içindeki çok sayıdaki mercek, yalnızca görüntünün netliği ve büyüklüğünün oluşumu işlevini sağlamaz; aynı zamanda optik sorunları düzeltme işlevini de yerine getirirler. Bu nedenle de kameralarda kullanılan objektiflerde birden çok mercek bulunur. Genel olarak objektifin yapısı ne kadar karmaşıksa objektif içindeki merceklerin de karmaşık yapısı nedeniyle kamera içine ulaşan ışık da o kadar az olacaktır. İşte bu nedenle objektif içinde ne kadar çok mercek varsa o kadar çok ışık kaybı olacaktır.

Objektiften geçen ışık diyafram çapıyla belirlenmiştir ve diyafram deliği büyüdükçe ışığa duyarlı yüzeyler üzerine daha çok, küçüldükçe daha az ışık ulaşır. Diğer bir deyişle, eğer ışık fazla ise diyafram çapı küçültülür, az ise diyafram çapı büyütülür.

Her diyafram değeri kendisinden önceki değerin yarısı kadar, kendisinden sonraki değerin iki katı ışık geçirir. Örneğin, f 5.6 değeri f 4’ün yarısı kadar, f 8’in iki katı ışık geçirir. Bu durumda, f 5.6 değeri kullanıldığında, f 8’e göre objektiften iki kat fazla, f 4’e göre iki kat az ışık ışığa duyarlı yüzey üzerine düşecektir.

Odak uzaklığını 2 kat artırdığımızda nesne yakınlaşmış gibi görünür ve nesnenin görüntü boyutu öncekinden 2 kat büyür. Örneğin 105 mm. lik bir objektifle film üzerinde elde edilen bir insan görüntüsünün boyu 2 cm. ise, 210 mm. lik objektifle aynı uzaklıktan elde edilen görüntünün boyu 4 cm. olur.

Objektifin bakış açısı genişledikçe nesnenin çerçevede kapladığı alan küçülür; açı darlaştıkça nesnenin çerçevede kapladığı alan büyür.

Merceklerin birden fazlası bir arada kullanılırsa her ikisinin gücü diopter toplamlarına eşit olur. Örneğin, +2 ve +3 diopterli iki mercek üst üste kullanılırsa +5 diopterli bir merceğin yerine geçer. +5 diopterli merceğin en uzak netlik mesafesi ise; 100 / 5 = 20 cm’dir.

Fotoğrafçılıkta 35 mm., 6 x 4,5 cm., 6 x 6 cm., 6 x 7 cm., 6 x 9 cm., vb. farklı boyutlarda filmler kullanılmaktadır. Örneğin, fotoğrafta 35 mm. filmin boyutu 24 x 36 mm. ve diyagonal köşe uzunluğu 43.3 mm.’dir. Genel kuralımıza göre normal objektif standardını belirleyen, kullanılan filmin ya da görüntü algılayıcısının diyagonal köşe uzunluğudur. Bu durumda, 50 mm. dolaylarındaki bir objektif 35 mm. makineler için normal objektiftir.

Dar açılı objektiflerin önemli bir özelliği; nesnelerin kameraya doğru ya da kameradan uzağa doğru olan hareketlerinde ya da kameranın nesnelere yaklaşıp uzaklaşma hareketinde hız etkisini azaltmasıdır. Nesneler uzak bir yerden kameraya doğru geldiklerinde boyutlarındaki değişme fark edilebilir derecede görülmez. Bir başka deyişle, bize doğru koşan bir kişinin koştukça, görüntüdeki Optik Bakış boyutunda çok az değişiklik olur.

Çok uzakta bulunan bir konunun dar açılı objektifle yakın çekimini almak istediğimizde kamera ile konu arasındaki uzaklık fazla olacaktır. Bu nedenle atmosferdeki ışık kırılmaları, toz, buharlaşma, pus, morötesi (ultraviolet) ışınlar ve radyasyon çoğaldığından elde edilen görüntü yumuşak yani, kontrast düzeyi az olur. Çekimlerde bu duruma dikkat etmekte ve gerekli önlemleri almakta yarar vardır. Dar açılı objektiflerde kullanılan bazı filtreler pusu azaltmada yarar sağlar. Bunların arasında en etkilileri; gökyüzü (skylight) ve morötesi (ultraviolet - UV) filtreleridir.

Her odak uzunluğu ve diyafram değeri için özel bir seçiklik (netlik) mesafesi vardır. Bu mesafe hiperfokal uzaklık olarak tanımlanır. Bu, hem sonsuzdaki hem de yakındaki nesnelerin seçik göründüğü en yakın seçiklik ayarı mesafesidir.

Objektifin gövdesi üzerinde önden arkaya doğru yer alan bu bilezikler sırasıyla şunlardır:
• Netlik bileziği,
• Zoom bileziği,
• Diyafram bileziği,
• Makro bileziği ve
• Odak uzaklık arttırıcı (range extender) adı verilen ek bir donanım bulunur.

Objektifin odak uzaklığının değişmesi halinde görüntüdeki nesnenin boyutu da oransal olarak değişir. Örneğin odak uzaklığını 2 kat artırdığımızda nesne yakınlaşmış gibi görünür ve nesnenin görüntü boyutu öncekinden 2 kat büyür.

Hiperfokal Uzaklığı Etkileyen Faktörler
1. Objektifin odak uzunluğu,
2. Diyafram değeri,
3. Bulanıklık halkası.

Belirli bir odak uzaklığına sahip objektiflerdir. Örneğin 50 mm. ya da 135 mm. objektif gibi. Bu objektiflerin odak uzaklığına bağlı olarak bakış açısı da sabittir.

Bakış açısına göre objektifler üç başlık altında sınıflandırılır:
• Normal bakış açılı objektifler - Normal odak uzaklıklı
• Geniş bakış açılı objektifler - Kısa odak uzaklıklı
• Dar bakış açılı objektifler - Uzun odak uzaklıklı

Odak uzaklıkları dikkate alındığında, objektifleri birbirinden ayıran en belirgin özellik bakış açısıdır.

Geniş açılı objektifler, normal objektife göre daha kısa odak uzaklıklı objektiflerdir.

Sayısal fotoğrafçılıkta ve videoda normal objektif, kameradaki görüntü algılayıcısının boyutuna göre değişir. Sayısal fotoğrafta ve videoda algılayıcı türü yani boyutları, algılayıcının diyagonal köşegen uzunluğu anlamına gelmediğini hatırlayınız. Genel kuralımıza göre (fotoğraf ve videoda); görüntü alanının diyagonal köşe uzunluğu o boyutun (formatın) normal objektifidir.

Değişebilir odak uzaklıklı objektifler daha çok “zoom” objektif olarak adlandırılır.
Bu objektifleri değiştirilebilir bakış açılı objektifler olarak tanımlamak da mümkündür

Sabit odak uzaklıklı objektifler kaliteli görüntü üretir. Bu nedenle nitelikli görüntü elde edilmesi istenildiğinde sabit odak uzaklıklı objektif kullanılır.