OPTİK BAKIŞ - Deneme Sınavı - 13

Kısa odak uzaklıklı objektifler perspektif algısını da abartırlar. Bunun önüne geçmek için makinenin tutuş biçimini değiştirmek yeterli olacaktır.

Geniş açılı, hatta çok geniş açılı alanların görüntülenmesi, kısa odak uzaklıklı objektiflerle yapılır. Geniş alanların görüntülenmesi çok zor bir çekim türü olarak görünmese de, geniş açılı objektifleri doğru ve etkin biçimde kullanmak zordur. En küçük hatanın bile çok kolay bir şekilde görünmesi ve dikkat çekmesi, bu zorluğu oluşturan etkenlerin başında gelir. Makinedeki çok küçük bir eğimin bile, görüntüdeki perspektifin aşırı bozulmasına yol açabileceği dikkate alınırsa, yaşanabilecek sorunun boyutu net olarak anlaşılacaktır.

Hem iç hem de dış mekanda yaygın olarak kullanılan geniş açılı objektifler, özellikle hareket alanının kısıtlı olduğu iç mekanlarda çözüm sağlarlar. Dış mekan kullanımında ise zaman zaman sorunlar yaratabilir.

Küçük boyutlu (35 mm.) fotoğraf makinelerinde kullanılan 20 ya da 21 mm., 24 ve 28 mm. gibi objektifler bakış açıları itibariyle, geniş alanların fotoğraflanmasında kullanılırlar.

Kısa odak uzaklıklı objektiflerin verdikleri etkiyi daha abartarak verebilen başka kısa odak uzaklıklı objektifler de vardır. Bunlar “süper geniş açı” olarak tanımlanan ve bakış açılarıyla çok geniş alanları görüntüleyebilen objektiflerdir. Odak uzaklıklarının sayısal değerleri ise, 10 mm., 12 mm., 14 mm. veya 15 mm. olabilir.

Çok geniş açılı objektiflerin bir adım ötesi, balıkgözü adıyla bilinen ve insan algısıyla doğrudan örtüşmeyecek denli abartılı biçim bozuklukları yaratan objektiflerdir. Balıkgözü objektif için  verebileceğimiz örnek, 6 mm., 8mm. ya da 10 mm. odak uzaklığına sahip bir objektif olabilir. 8 mm. objektifin bakış açısı, 180 derecelik bir alanı görüntüleyebilecek kadar geniştir.

Fotoğraf içinde yer almış nesnelerin sıkışmadığı, üst üste binmediği görüntüler üreten kısa odak uzaklıklı objektifler, nesnelerin arasındaki boşlukları olduğundan daha fazla- gösterirler. Uzun odak uzaklıklı objektiflerin görüntüde oluşturdukları sıkışıklık kısa odak uzaklığında serbestliğe dönüşür.

Normal odak uzaklıklı objektiflerden daha fazla net alan derinliği veren kısa odak uzaklıklı objektifler bu yüzden netleme sorununun en az yaşandığı objektif grubunu oluşturmaktadır. Geniş açı objektiflerde bakış açıları genişledikçe, net alan derinliğinin de arttığı görülür. Geniş açı objektiflerin netleme bileziklerinin üzerindeki mesafelerin arası bu nedenle çok kısadır. Çok küçük netleme hareketleriyle çok geniş derinlikte netlik görüntülenebilmektedir.

Fotoğraf çekimi yaparken kompozisyon oluşturmaya ya da genel bir görüntünün içinden seçim yapmaya ve istenmeyen nesneleri görüntü alanının dışında bırakmaya ayıklama adı verilir. Kısa odak uzaklıklı objektifler, ayıklama açısından en az işleve sahip objektifler olarak tanımlanabilir. Kısa odak uzaklıklı objektiflerin çok geniş alanları görüntüleyebilmesi, fotoğrafçının görüntü üzerinde uygulamak isteyebileceği ayıklamayı güçleştirir.

İç mekanlarda topluluk fotoğraflarının çekilmesi gerektiğinde mekan genellikle çekim için dar kalmakta, fotoğrafçının geriye doğru giderek bakış açısını büyütmesi mümkün olmamaktadır. Özellikle bu durumlarda kısa odak uzaklıklı objektifler çözüm sunarlar. Konudan uzaklaşmadan, konuyu uzaklaştırmak, geniş açı objektiflerin optik etkilerinin bir sonucudur.

Kısa odak uzaklığının neden olduğu sorunlardan biri de “distorsiyon” diye tanımlanan, nesnelerin görüntülenmesinde meydana gelen form bozulmasıdır. Geniş açılı objektiflerin belirgin biçimde yarattığı bu bozulma, bakış açısı büyüdükçe daha da belirgin hale gelir. Nesneler gerçekte olduklarından daha farklı bir formda, zaman zaman eğilip bükülmüş, köşelerde yer alan nesneler yamulmuş bir biçimde görüntülenir.

Bunlar “süper geniş açı” olarak tanımlanan ve bakış açılarıyla çok geniş alanlar görüntüleyebilen objektiflerdir. Odak uzaklıklarının sayısal değerleri ise, 10 mm., 12mm., 14 mm. veya 15 mm. olabilir.

Balıkgözü objektif için verebileceğimiz örnek, 6 mm., 8mm. ya da 10 mm. odak uzaklığına sahip bir objektif olabilir.

Kısa odak uzaklıklı objektiflerin içinde sınıflandırılan PC (Perspect‑ve Control) objektifle özellikle mimari çekimlerde önemli işleve sahiptir.

Fotoğraf makinesinin hareket hızının fotoğrafçıyı en az zorlayacağı durum, kısa odak uzaklıklı objektiflerin kullanıldığı çekim çalışmaları olacaktır. Geniş açılı bir objektif kullanarak çekim yapan fotoğrafçı hareket halinde olsa bile, genel bir alanı fotoğrafladığı takdirde, görüntüleme alanını kontrol etme konusunda fazla sorun yaşamayacaktır.

Kısa odak uzaklığının neden olduğu sorunlardan biri de “distorsiyon” diye tanımlanan, nesnelerin görüntülenmesinde meydana gelen form bozulmasıdır.

Nesneler gerçekte olduklarından daha farklı bir formda, zaman zaman eğilip bükülmüş, köşelerde yer alan nesneler yamulmuş bir biçimde görüntülenir.

Kısa odak uzaklıklı objektifer nesneleri küçülterek daha fazla alanı görüntülerler. Bu da bir anlamda nesnelerin olduğundan daha uzakta görünmesini ve algılanması sağlar.

Bu sorunun aşılması için kullanılacak yöntem, objektifin görüntü alanının tamamen kullanılmaması, bakış açısının kenarlarında boşluk bırakılması olabilir. Merkeze yaklastıkça bozulma azaldıgı için daha düz çizgilerin elde edilmesi mümkün olabilir.

Bu sorunun ortadan kaldırılabilmesi için yansımayı önleyen ek malzemeler kullanılması gerekir. Parasoley, sözünü ettiğimiz yansıma sorununun azaltılması ya da yok edilmesi için sıklıkla kullanılan yardımcı araçlardan biridir.

Birçok objektifte koruma ya da özel etkiler elde etmek amacıyla kullanılan filtreler, çok geniş açılı objektiflerde kullanılamazlar. Çok geniş açılı objektiflerin ön mercek formları önlerine filtre takılmasına engel olur.