ÖN MUHASEBE YAZILIMLARI VE KULLANIMI

Soruda verilen numaralandırılmış ifadelerden direkt işçilik giderleri stok hesabı değildir. Bir maliyet hesabıdır. Diğer hesaplar birer stok hesabıdır.

Sorunun doğru yanıtı D şıkkıdır. Diğer şıklarda verilen ifadeler işletmenin stok bulundurma maliyetleri arasındadır.

Sorunun doğru yanıtı E şıkkıdır. Net gerçekleşebilir değer, stokların maliyetinden daha düşük bir değerde bulunduğunda bu değere göre stoklar değerlenir. Bu değerleme yöntemi Türkiye Muhasebe Standartları'na göre bir değerleme yöntemidir.

Sorunun doğru yanıtı E şıkkıdır. Çünkü devamlı envanter yönteminde satılan malın maliyeti tespit edilebilirken aralıklı envanter yönteminde satılan malın maliyeti her satış sonrası tespit edilemediği için dönem sonunda satılan ticari malın maliyeti hesabı kullanılarak kayıt yapılır.

İşletmenin dönembaşı mevcudu olan 100.000 TL'ye dönem içi alışları eklenir. Bu durumda ticari mal hesabının borç kalanı 150.000 TL olur. İşletme aralıklı envanter yöntemi kullandığı için satılan ticari mal hesabı 30.000 TL borçlandırılıp ticari mallar hesabı 30.000 alacaklandırılacaktır. Bu durumda ticari mallar hesabının borç tarafı 150.000, alacak tarafı ise 30.000 olmaktadır. Hesabın borç kalanı ise 120.000 TL'dir.

Stok yönetimi modülünde iş akışı; Stok Kartı, Hizmet Kartları, Depo Kartları,
Alım irsaliyeleri, Satış irsaliyeleri, Depo Transfer işlemleri, Stok Hareketleri işlemleri şeklindedir. Ancak alınan çeklerin girişi stok yönetimi modülü kapsamında değildir. Nakit yönetim modülü ile ilişkilidir.

Stok değerlemesinde gerçek maliyetin dikkate alınması esastır. Eğer gerçek maliyet sağlıklı olarak belirlenemez ise diğer şıklarda ifade edilen değerleme yöntemleri uygulanmaktadır.

Numaralandırılmış olarak verilen ifadelerden II ve IV numaralı ifade stok bulundurma maliyetleri iken I ve III numaralı ifade stok bulundurmama maliyetidir.

İşletmenin stok bulundurma ve stok bulundurmama maliyetlerinin toplamı işletmenin toplam stok maliyetini ifade etmektedir.

İşletmenin dönem başı mal maliyeti 100.000 TL ile dönem içi mal alış maliyeti 50.000 TL toplanır. Bu değer toplam alış maliyetini göstermektedir. Bu değerden dönem sonu stokta kalan mallar 30.000 TL çıkarılır. Satılan malın maliyeti 120.000 TL olarak tespit edilir.

Stoklar, işletmenin satmak, üretmek veya diğer işletme ihtiyaçlarında kullanmak üzere elinde bulundurduğu varlıklardır.

Ticaret İşletmeleri: Fiilen üretim yapmayıp, sadece hazır olan malları satın
alan ve bunları müşterilere satan işletmelerdir.

Türkiye’de muhasebe kayıt sisteminin genel çerçevesini belirleyen Tekdüzen Hesap Planına (THP) göre stoklar, “dönen varlıklar” grubunda yer alır.

150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı: İşletmelerin üretimde veya diğer faaliyetlerinde kullanmak üzere aldığı hammadde (ilk madde), yardımcı madde, işletme malzemesi ve diğer malzemelerin izlendiği hesaptır.  “150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı” üretim ve hizmet işletmelerinde kullanılır.

151 Yarı Mamuller - Üretim Hesabı: Henüz tam olarak mamul haline gelmemiş ancak direkt ilk madde ve malzeme, direkt işçilik ve genel üretim giderlerinden belli oranlarda pay almış, üretim aşamasındaki yarı mamullerin izlendiği hesaptır. Bu hesap yalnızca üretim işletmelerinde kullanılır

Tesellüm: Kelime anlamı “teslim” kökünden türetilmiştir. Teslim etmek ve teslim almak anlamları aynı fiildeki veren ve alan tarafları tanımlayan kelimelerdir. Konumuzdaki anlamı ise sipariş edilen mal veya malzemelerin işletmeye kabulü aşamasında siparişlerin noksansız ve belgelerinin tam olup olmaması ve sipariş edilen nitelikte olup olmadığının kontrolüdür. İşletmeye mal veya malzeme teslim alma aşamasıdır.

Stok bulundurma maliyetleri:
• Sermaye maliyeti,
• Depolama giderleri; kira, amortisman, bakım, ısıtma, soğutma, vb.
• Stok hizmet giderleri; istifleme, paketleme, yükleme, boşaltma, vb.
• Sigorta giderleri,
• Stok tutma riski; bozulma, modanın değişmesi, fiyat düşmesi, vb.
• Çalınma ve kaza nedeniyle uğranılan kayıp ve zararlar.

Stok bulundurmamanın maliyeti:
• Yeterli mal/malzeme/mamul stoku bulunmaması nedeniyle kârlı satış fırsatlarının kaçırılması,
• Hammadde yetersizliği sebebiyle üretimin kesintiye uğramasından kaynaklanan zararlar,
• Müşteri siparişinin zamanında yerine getirilememesi nedeniyle karşılaşılan tazminat ve zararlar,
• Müşterilerin güveninin yitirilmesidir.

İşletmelerde yaygın kullanılan ve vergi mevzuatında da yer alan stok değerleme yöntemleri şunlardır;
• Gerçek Maliyet Yöntemi
• İlk Giren İlk Çıkar Yöntemi (FIFO)
• Son Giren İlk Çıkar Yöntemi (LIFO)
• Ortalama Maliyet Yöntemi

Aralıklı envanter yönteminde stok maliyeti ve satışların maliyeti ancak belli aralıklarla (aylık, yıllık) yapılacak stok sayım ve değerlemesi sonucunda tespit edilebilir. Bu durumda satışların maliyet devri dönem sonunda, tek kayıt ile yapılır.