OLAYLARA MÜDAHALE ESASLARI - Deneme Sınavı - 8

Meşru savunma oluşma şartları neler diye baktığımızda; 1. Maddi mahiyette haksız bir saldırı bulunmalıdır; saldırının somut olarak var olması
gerekir; saldırının haksız olması demek, suç sayılmasını gerektirmez. Hukuk düzenine aykırı olması yeterlidir. 2. Bu saldırı şahsın kendisine ya da başkasına yönelik olmalıdır. 3. Malvarlığına ilişkin olsa bile saldırının herhangi bir hakka yönelmiş olması yeterlidir.
Bu hak, savunanın kendisine ilişkin olabileceği gibi başkasına ait olması da mümkündür

Şüphelinin direnme şekillerine ise iki ana başlık altında toplayabiliriz: Görevliye pasif direnme: a. Susmak suretiyle pasif direnme (kimlik ve adres bilgilerini söylememe) b. Hareket etmemek suretiyle pasif direnme, c. Cebir ve tehdit kullanmaksızın kurtulmaya çabalamak suretiyle pasif direnme. Görevliye etkin direnme: a. Cebir ile direnme b. Tehdit ile direnme

647 Sayılı Cezaların İnfazı Hakkında Kanun genel ve özel kolluk personelinin zor kullanmasına dair olan mevzuat düzenlemeleri arasında yer almamaktadır.

Özel güvenlik görevinde sorunlu kişiler ve dikkat
edilecek hususları;
1. Toplumda sorun yaratabilecek şüpheli durumlar ve dikkat edilecek hususlar,
2. Organize ve organize olmayan suçlular ile ilgili dikkat edilmesi gereken hususlar,
3. Şüpheli araçlar ve kontrolünde dikkat edilecek hususlar,
4. Bina kontrolünde dikkat edilecek hususlar,
5. Devriye hizmetinin yerine getirilmesinde dikkat edilecek hususlar
6. Nokta hizmetinin yerine getirilmesinde dikkat edilecek hususlar,
7. Kontrolsüz bırakılan alanlarla ilgili dikkat edilmesi gereken hususlar,
8. Hasar görmüş veya yetersiz kamu altyapılarının oluşturduğu tehlikeler,
9. İşyeri ve çevresinde özel güvenlik görevlisinin yapması gerekli hususlar, başlıkları
altında incelemek mümkündür.

Özel güvenlik görevlilerinin görevlerini eksiksiz yerine getirmesinde, görev alanında
bulunan şüpheli durumları önceden tespit edebilme yeteneğinin olması büyük önem taşımaktadır.
Şüphelenme, genellikle aşağıdaki durumlar çerçevesinde gerçekleşmektedir
(Alpert, Dunham, Stroshine, Bennett ve MacDonald, 2006: 3-4).
1. Dış Görünüş: Bir kişinin ve / veya aracın görünümünü belirtir ve farklı tarz elbise,
araç tipi, renk, durum ve benzeri şeyler, ortamda sorunlu bir durumun varlığının
ipuçlarını oluşturmaktadır.
2. Davranış: Bir kişi veya araç tarafından uygunsuz, yasadışı veya tuhaf görünen açık
bir eylem, özel güvenlik görevlisinin dikkat etmesi gereken hususlardır.
3. Zaman ve Mekân: Özel güvenlik görevlisinin park, depo gibi belirli bir yer hakkında
bilgisine dayanarak, görev alanında belli saatlerde hangi faaliyetlerin gerçekleşeceğini
bilmeli ve olağanüstü hareketliliği tespit etmelidir.
4. Bilgi: Kolluk kuvvetleri, başka memurlar veya vatandaşlardan alınan bilgiler, şüphelilerin tespiti ve yakalanmasında önem taşımaktadır.

Amerika FBI Davranış Bilimleri Ünitesi’ne göre organize suçluların temel
özellikleri şu şekildedir (Geberth, 2006: 792-797):
1. Hemen hemen mağdurla aynı yaşta, genellikle aynı ırkta ve erkektir.
2. Organize suçluların zekâ seviyesi normal veya normalin üzerindedir.
3. Bu kategorideki suçluların hayatında bir kadın vardır. Genellikle evlidir ya da bir
partneri vardır. Genellikle cinsel yönden yeterlidirler.
4. Giyimi ve vücut yapısı bakımlıdır, psikolojik bir hastalık tanısı genellikle konmamıştır.
5. Orta sınıf insanların yaşadığı bölgede yaşar ve orta sınıfın sahip olduğu araç sahibidirler.
Araç temiz ve bakımlıdır. Suçlu genç yaşlarda ise genellikle bölgede sembol
kabul edilen ve maço tipli araçları kullanırlar.
6. Daha önce cinsel suçlardan ya da şiddet suçlarından ceza almış olabilir.

Organize suçluların genel davranış özellikleri şunlardır:
1. Toplum içerisinde hitabeti, insanlarla ilişkileri iyidir. Arkadaş canlısı gibi görünür
ancak bir sure sonar bencil biri olduğu ve rol yaptığı anlaşılır,
2. Toplum sorunlarına duyarsızdırlar ve sadece kendi menfaatlerini düşünürler,
3. Annesi ya da ebeveyn figürü tarafından fiziki ve/veya cinsel istismara uğramıştır.
4. Suç işlemeden önce iş, para ya da kadın gibi sorunları olabilir ve silahlara düşkünlükleri vardır,
5. Çevresinde kadınlara düşkün bir erkek imajı oluştururlar, çok sayıda kadınla randevulaşmakla övünürler,
6. Sık seyahat eder, iyi araç kullanır, mağdurlarını arama sonucunda tespit eder.
7. Tehdit edildiğinde bir sure sonar saldırgan tavırlar sergiler, tartışma kültürü yoktur,
kin tutar ve öfkesini dışa vurur,
8. Çok iyi rol yapar. Gözyaşları ile insanların etkilemeye çalışır ancak hatalarından
ders almaz ve aynı suçu defalarca işleyebilir.
9. Mağdurla cinsel ilişkiye girmesi ve işkence yapması muhtemeldir,

10. Genellikle pornografi koleksiyonu bulunur ve dergi, sadist fantezi materyalleri
toplarlar.
11. Organize olmayan suçlular genelde olay yerinden olayı hatırlatacak eşya alırlar.
Organize suçlular ise mağdurun elbise, mücevher gibi değerli eşyalarını alırlar ve
fantezisinin devamı için hayatındaki başka bir kadına hediye verirler.
12. Gerçekleştirdiği olayların haber çıktılarını saklarlar, günlük haberleri takip ederler.
13. İşlediği suçlar hakkında sokak konuşmalarını öğrenmek için polisin ve özel güvenlik
güçlerinin sıklıkla uğradığı mekânlarda bulunmaya çalışırlar, buralarda güvenlik
güçlerine bilgi vererek yanlış yönlendirmeye çalışırlar.

Toplumda daha sık görünen organize olmayan suçluların temel özellikleri şu şekildedir
(Geberth, 2006: 816-820):
1. Organize suçlulardan farklı olarak mağdurun yaşı bu kategoride ki suçlular için
önem taşımamaktadır. Mağdur kişi yanlış yer ve zamanda olay yerinde bulunan
kişidir, genellikle suçlu ile aynı ırktandır.
2. Genellikle 17-25 yaş arası izole hayat geçirirler, genellikle bu suçlu tipi erkektir ve
bekârdır.
3. Zekâ seviyesi ortalamanın altındadır ve anormal öğrenci olarak kabul edilmektedir,
4. Sosyo ekonomik düzeyi orta sınıfın altındadır, Genellikle havadar bir mekanda yalnız
yaşar ya da ailesi ile veya kendinden çok yaşlı kadın akrabası ile yaşamaktadır,
5. Genellikle kendi aracı yoktur ya da hurda ve eski model bir araç kullanmaktadır,
6. İkametgâhına yakın yerlerde suç işlemektedir,
7. Hırsızlık, röntgencilik, teşhircilik gibi suçlardan sabıka kaydı olabilir,
8. Toplumda ruhsal sorunları olan depresif bir kişilik olarak tanımlanırlar ve muhtemelen depresyon tedavisi görmüşlerdir.

Organize olmayan suçluların genel davranış özellikleri şunlardır:
1. Organize suçlulardan farklı olarak yalnız yaşarlar, yakın arkadaş çevresi yoktur,
çekingen ve sessizdir,
2. Maddi olarak yetersizdir, kötü bir imajı vardır ve kıyafetleri eskidir,
3. Tepkilerini hemen göstermezler, kızgınlık ve korkularını içine atarlar,
4. Cinsel yönden yetersizdirler ve hiç ilişkiye girmemiş olabilirler,
5. Cinsel ihtiyaçlarını pornografi, iç çamaşır hırsızlığı, mastürbasyon gibi tek başına
yapılan aktiviteler ile tamamlama eğilimi içerisinde olurlar,
6. İstenmeyen gebelik sonucu dünyaya gelmiş olabilirler,
7. Babasının sürekli işi olmayabilir ve küçüklüğünde aşırı disiplin içerisinde büyümüş
olabilir,
8. Medyayı takip etmezler, kurnaz değillerdir,
9. Suçu planlı işlemez, çılgınlık ruh hâli ile aniden saldırır, mağdura şiddet uygulayarak
anında etkisiz hâle getirmeye çalışır,
10. Genellikle saldırdığı kişi ile ilişkiye girme, cesede eziyet etme, ısırma davranışlarında
bulunurlar,
11. Olay yerine yakın mesafede yaşarlar ve cesedi gizlemeye çalışmazlar,
12. Bu tarz kişiler suç işledikten sonra genellikle aşırı alkol alma ya da ilaç kullanma
gibi önemli davranış değişiklikleri gösterirler,
13. Organize olmayan suçlular, organize suçluların aksine olay yerinden değerli eşya
değil anı olması için herhangi bir eşya ya da elbise parçası alma eğilimi gösterirler.

Şüpheli araç ve sürücü belirtileri şunlardır:
1. Araç plakasının olmaması,
2. Uzun süreli park ya da kurallara aykırı park,
3. Aracın olağandışı tozlu veya kirli olması,
4. İç mekân görünümünü engelleyen renkli camlar,
5. Araç içinin dağınık olması,
6. Araç ağırlığına göre aşırı alçak lastikler,
7. Araç üstünde bulunan delikler, pas, karışık boya, dolgu maddeleri,
8. Açıkta kalan tel ya da kablo,
9. Kritik öneme sahip mekânlara yakın park edilmesi,
10. Araçta fazla anten bulunması, sıvı sızdırması, araç içinden gübre, propan gibi şüpheli kokuların gelmesi,
11. Sürücünün aşırı terlemesi ya da sinirlilik hâli,
12. Araç içindeki şüpheli paketler,
13. Araç plakalarının eksik olması.

Şüpheli araçların kontrolünde aşağıda ifade edilen hususlara
dikkat edilmesi gerekmektedir:
1. Arama esnasında özel güvenlik görevlisi öncelikle kendi can ve iş güvenliğini sağlamalı,
sakin ve dikkatli olmalıdır,
2. Özel güvenlik alanına giriş-çıkış yapan tüm araçlar kaydedilmelidir,
3. Park yerleri gezilmeli ve çalıntı araç olup olmadığı kontrol edilmelidir,
4. Aynı noktada uzun sure park eden araçlar ile her gün aynı yerde park eden araçlar
kontrol edilmelidir,
5. Terör faaliyetlerinde kullanılan araçlar genellikle çalıntı ve kayıp araç oldukları
için, araç tescil bilgileri kontrol edilmeli, plaka kontrolü yapılmalıdır,
6. Araç kontrolleri esnasında sürücünün ya da araçta bulunan kişilerin aşırı termesi
veya sinirli hareketlerde bulunması suçluluk belirtisidir ve kimlik kontrollerinin
yapılmasına özen gösterilmelidir,
7. Çalıntı araçlarda genellikle bir zorlama unsuru bulunur. Bu nedenle araç camlarında
kırık, kapılarda zorlama belirtisi olup olmadığı kontrol edilmelidir,
8. Aşırı alçak lastikli araçların bomba yüklü olma ihtimali bulunduğu için yükleri
kontrol edilmelidir,
9. Araç içerisinde silah, suç aletleri, şüpheli kokuların varlığı kontrol edilmelidir.

Potansiyel tehlike oluşturan ve görev bölgesinde özel güvenlik görevlisinin dikkat etmesi gereken unsurlar şunlardır:
1. Güvenlik tedbirleri alınmamış inşaatlar,
2. Güvenlik önlemi olmayan merdivenler,
3. Derinliği bilinmeyen veya görülemeyen su birikintileri,
4. Açıkta bırakılan yanıcı/patlayıcı maddeler,
5. Terk edilmiş araçlar,
6. Boş bırakılmış havuzlar,
7. Kontrolsüz bırakılmış su kuyuları.

Devriye görevinin yerine getirilmesinin öncesi ve sonrasında özel güvenlik personelinin
aşağıda belirtilen temel hususlara dikkat etmesi gerekmektedir:
1. Devriyenin dış görünüşü ve üniforması temiz, ekipmanları eksiksiz olmalıdır.
2. Görev esnasında karşılaşılacak sorunlara müdahale esasları, görev ve sorumlulukların
çerçevesi çok iyi bilinmelidir.
3. Görev bölgesini iyi tanımalıdır.
4. Görev bölgesindeki halk ile iletişimi güçlü olmalı, halkın güven ve desteğini kazanmalıdır.
5. Devriye sırasında bir noktada çok fazla durulmamalı, vatandaşlar ile gereksiz konuşmalardan kaçınılmalıdır.
6. Motorlu araçla yapılan devriye görevinde araçtan sık sık inilerek güzergâh kontrol
edilmeli, trafikte çok hızlı gidilmemeli, park hâlindeki araçların yanında kısa sure
durulmalı ve etraf incelenmelidir.
7. Her zaman aynı güzergâh dolaşılmamalı, kısa duraksamalar ve ani dönüşler ile görev
çevresi iyi gözlenmeli, ücra köşe ve dönemeçlerde dikkatli hareket edilmelidir.
8. Devriye görevinde mümkün olduğunca trafiğe karşı yürümeli, binaların camlarında
ve kapılarda kırık ya da zorlama olup olmadığına dikkat edilmeli ve kapı
etrafında gezinen kişiler gözlemlenmelidir.
9. Gerek duyulduğunda düdük, telefon, telsiz ve silah atışı ile ihbar yapılmalıdır.
10. Gerektiği hâllerde amire, kolluk kuvvetlerine, itfaiye ve sağlık kuruluşlarına haber
verebilmelidir.

Özel güvenlik görevinde sorunlu kişiler ve dikkat edilecek hususları;

1. Toplumda sorun yaratabilecek şüpheli durumlar ve dikkat edilecek hususlar,

2. Organize ve organize olmayan suçlular ile ilgili dikkat edilmesi gereken hususlar,

3. Şüpheli araçlar ve kontrolünde dikkat edilecek hususlar,

4. Bina kontrolünde dikkat edilecek hususlar,

5. Devriye hizmetinin yerine getirilmesinde dikkat edilecek hususlar

6. Nokta hizmetinin yerine getirilmesinde dikkat edilecek hususlar,

7. Kontrolsüz bırakılan alanlarla ilgili dikkat edilmesi gereken hususlar,

8. Hasar görmüş veya yetersiz kamu altyapılarının oluşturduğu tehlikeler,

9. İşyeri ve çevresinde özel güvenlik görevlisinin yapması gerekli hususlar, başlıkları altında incelemek mümkündür.

Şüphelenme, genellikle aşağıdaki durumlar çerçevesinde gerçekleşmektedir (Alpert, Dunham, Stroshine, Bennett ve MacDonald, 2006: 3-4).

1. Dış Görünüş: Bir kişinin ve / veya aracın görünümünü belirtir ve farklı tarz elbise, araç tipi, renk, durum ve benzeri şeyler, ortamda sorunlu bir durumun varlığının ipuçlarını oluşturmaktadır.

2. Davranış: Bir kişi veya araç tarafından uygunsuz, yasadışı veya tuhaf görünen açık bir eylem, özel güvenlik görevlisinin dikkat etmesi gereken hususlardır.

3. Zaman ve Mekân: Özel güvenlik görevlisinin park, depo gibi belirli bir yer hakkında bilgisine dayanarak, görev alanında belli saatlerde hangi faaliyetlerin gerçekleşeceğini bilmeli ve olağanüstü hareketliliği tespit etmelidir.

4. Bilgi: Kolluk kuvvetleri, başka memurlar veya vatandaşlardan alınan bilgiler, şüphelilerin tespiti ve yakalanmasında önem taşımaktadır.

Amerika FBI Davranış Bilimleri Ünitesi’ne göre organize suçluların temel özellikleri şu şekildedir (Geberth, 2006: 792-797):

1. Hemen hemen mağdurla aynı yaşta, genellikle aynı ırkta ve erkektir.

2. Organize suçluların zekâ seviyesi normal veya normalin üzerindedir.

3. Bu kategorideki suçluların hayatında bir kadın vardır. Genellikle evlidir ya da bir partneri vardır. Genellikle cinsel yönden yeterlidirler.

4. Giyimi ve vücut yapısı bakımlıdır, psikolojik bir hastalık tanısı genellikle konmamıştır.

5. Orta sınıf insanların yaşadığı bölgede yaşar ve orta sınıfın sahip olduğu araç sahibidirler. Araç temiz ve bakımlıdır. Suçlu genç yaşlarda ise genellikle bölgede sembol kabul edilen ve maço tipli araçları kullanırlar.

6. Daha önce cinsel suçlardan ya da şiddet suçlarından ceza almış olabilir.

Organize suçluların genel davranış özellikleri şunlardır:

1. Toplum içerisinde hitabeti, insanlarla ilişkileri iyidir. Arkadaş canlısı gibi görünür ancak bir sure sonar bencil biri olduğu ve rol yaptığı anlaşılır, 2. Toplum sorunlarına duyarsızdırlar ve sadece kendi menfaatlerini düşünürler,

3. Annesi ya da ebeveyn figürü tarafından fiziki ve/veya cinsel istismara uğramıştır.

4. Suç işlemeden önce iş, para ya da kadın gibi sorunları olabilir ve silahlara düşkünlükleri vardır,

5. Çevresinde kadınlara düşkün bir erkek imajı oluştururlar, çok sayıda kadınla randevulaşmakla övünürler,

6. Sık seyahat eder, iyi araç kullanır, mağdurlarını arama sonucunda tespit eder.

7. Tehdit edildiğinde bir sure sonar saldırgan tavırlar sergiler, tartışma kültürü yoktur, kin tutar ve öfkesini dışa vurur,

8. Çok iyi rol yapar. Gözyaşları ile insanların etkilemeye çalışır ancak hatalarından ders almaz ve aynı suçu defalarca işleyebilir.

9. Mağdurla cinsel ilişkiye girmesi ve işkence yapması muhtemeldir,

10. Genellikle pornografi koleksiyonu bulunur ve dergi, sadist fantezi materyalleri toplarlar.

11. Organize olmayan suçlular genelde olay yerinden olayı hatırlatacak eşya alırlar. Organize suçlular ise mağdurun elbise, mücevher gibi değerli eşyalarını alırlar ve fantezisinin devamı için hayatındaki başka bir kadına hediye verirler.

12. Gerçekleştirdiği olayların haber çıktılarını saklarlar, günlük haberleri takip ederler.

13. İşlediği suçlar hakkında sokak konuşmalarını öğrenmek için polisin ve özel güvenlik güçlerinin sıklıkla uğradığı mekânlarda bulunmaya çalışırlar, buralarda güvenlik güçlerine bilgi vererek yanlış yönlendirmeye çalışırlar.

Şüpheli Araçlar ve Kontrolünde Dikkat Edilecek Hususlar Şüphelilerin yakalanması ve suç delillerini elde edilmesinde olağan dışı bir yapıya sahip araçların özel güvenlik elemanı tarafından tespiti önem arz etmektedir (Hess, 2009:195). Şüpheli araç ve sürücü belirtileri şunlardır:

1. Araç plakasının olmaması,

2. Uzun süreli park ya da kurallara aykırı park,

3. Aracın olağandışı tozlu veya kirli olması,

4. İç mekân görünümünü engelleyen renkli camlar,

5. Araç içinin dağınık olması,

6. Araç ağırlığına göre aşırı alçak lastikler,

7. Araç üstünde bulunan delikler, pas, karışık boya, dolgu maddeleri,

8. Açıkta kalan tel ya da kablo,

9. Kritik öneme sahip mekânlara yakın park edilmesi,

10. Araçta fazla anten bulunması, sıvı sızdırması, araç içinden gübre, propan gibi şüpheli kokuların gelmesi,

11. Sürücünün aşırı terlemesi ya da sinirlilik hâli,

12. Araç içindeki şüpheli paketler,

13. Araç plakalarının eksik olması

Potansiyel tehlike oluşturan ve görev bölgesinde özel güvenlik görevlisinin dikkat etmesi gereken unsurlar şunlardır:

1. Güvenlik tedbirleri alınmamış inşaatlar,

2. Güvenlik önlemi olmayan merdivenler,

3. Derinliği bilinmeyen veya görülemeyen su birikintileri,

4. Açıkta bırakılan yanıcı/patlayıcı maddeler,

5. Terk edilmiş araçlar,

6. Boş bırakılmış havuzlar,

7. Kontrolsüz bırakılmış su kuyuları.

Toplumda daha sık görünen organize olmayan suçluların temel özellikleri şu şekildedir (Geberth, 2006: 816-820):

1. Organize suçlulardan farklı olarak mağdurun yaşı bu kategoride ki suçlular için önem taşımamaktadır. Mağdur kişi yanlış yer ve zamanda olay yerinde bulunan kişidir, genellikle suçlu ile aynı ırktandır.

2. Genellikle 17-25 yaş arası izole hayat geçirirler, genellikle bu suçlu tipi erkektir ve bekârdır.

3. Zekâ seviyesi ortalamanın altındadır ve anormal öğrenci olarak kabul edilmektedir,

4. Sosyo ekonomik düzeyi orta sınıfın altındadır, Genellikle havadar bir mekanda yalnız yaşar ya da ailesi ile veya kendinden çok yaşlı kadın akrabası ile yaşamaktadır,

5. Genellikle kendi aracı yoktur ya da hurda ve eski model bir araç kullanmaktadır,

6. İkametgâhına yakın yerlerde suç işlemektedir,

7. Hırsızlık, röntgencilik, teşhircilik gibi suçlardan sabıka kaydı olabilir,

8. Toplumda ruhsal sorunları olan depresif bir kişilik olarak tanımlanırlar ve muhtemelen depresyon tedavisi görmüşlerdir