OLAYLARA MÜDAHALE ESASLARI - Deneme Sınavı - 15

EŞKÂL TARİFİ NEDİR? NELERE DİKKAT EDİLİR?
Ceza muhakemesinin amacının maddi gerçeği bulmak olduğu kabul edilir. Ceza muhakemesini, diğer hukuk muhakemelerinden ayıran şey, bu amaçtır. Ancak, ceza muhakemesinin tek amacının gerçeği bulmak olduğu söylenemez. Ceza muhakemesinin masumu korumak, ceza yaptırımının realize olmasını sağlayarak toplumu korumak, adaletin sağlanmasına katkıda bulunmak, hukuksal barışı sağlamak gibi birçok amacı bulunmaktadır. Fiziki kimlik tespitinin ilk amacı, maddi gerçeğin bulunmasını sağlamaktır. Şüpheli ve sanığın doğru biçimde tespit edilmemesi hâlinde maddi gerçeğin ortaya çıkarılması mümkün değildir. Şüphelinin hatalı tespiti, yanlış kişi hakkında dava açılmasına; sanığın doğru tespit edilememesi, suç işlemeyen kişinin mahkûm olmasına neden olacaktır. Fiziki kimliğin tespitinin bir amacı da masumun korunması ilkesini hayata geçirmektir. Masumların korunması ancak, şüpheli ve sanığın kim olduğunun belirlenebilmesiyle mümkün olabilecektir. Bu nedenle fiziki kimliğin tespiti, masumun korunması amacını içermektedir (Ömeroğlu, 2014: 63-64). Bir kişiyi diğerlerinden ayıran en önemli özelliklerden olan fiziki kimlik tespitinde beden ölçüleri, parmak izi, ayak izi vb.den dıştan en belirleyici olanlarının iyi bir gözlemle
elde edilmesi işlemi, eşkâl tarifidir. Eşkâl, sözlükte dıştan görünüş, biçim ve kılık şeklinde tanımlanmaktadır. Eşkâl aynı zamanda görgü tanıklarının tanımlamalarına uygun olarak olayla ilgili olası kişilerin kimliklerinin tespitinde ana ayırt edici nitelikleri olan, alın, kaş, göz, burun, ağız, kulak, yanak, çene, yüz çizgileri, yüz şekli ve bunların kombinasyonundan oluşan resim demektir. Eşkâl, sanığın belirgin özellikleridir. Bunlar cinsiyeti, yaşı, kilosu, yüz şekli, alın, çene, burun, kulak yapısı, ten rengi, saç ve göz rengi, ırkı, sesi, şivesi, giyinişi ve boyu, el, kol, bacak gibi insanı diğer insanlardan ayıran özellikler ve vücudunda değişmeyen bölgeleridir. Kişiye has ayırt edici özellikleri olan kekeme, zayıf iradeli, vücutta yara izi, alışılmışın dışında saç kesimi, leke, ben, çil gibi izler alışılmışın dışında giyim tarzı, burun, göz tikleri kişinin tanınmasına ve yakalanmasına faydalı olan bilgilerdir. Eşkâl, kişilerin gözle görülebilen belirgin özellikleridir. Gözlem gücü zayıf olan bir kişinin sağlıklı eşkâl tarifi yapması pek mümkün değildir. Doğru, fakat eksik olan bir eşkâl tarifi, tam fakat doğru olmayan eşkâl tarifinden çok daha önemli ve etkilidir. Kişilerin eşkâl tarifleri yapılırken mümkün olduğunca doğru detay bilgi elde edilmelidir.

Doğru cevap D şıkkıdır.

Burun: Geniş, küçük, küt, uzun, sivri, kırık, sağa veya sola eğik, kalkık, aşağı doğru
eğik, küçük ya da büyük burun delikli

Doğru cevap C şıkkıdır.

Resmî yazılar iletilmek istenen mesajın türüne göre genel olarak 12 grupta incelenebilirler (Koç ve Öztoprak, 2003:77).
1. Dilekçe
2. Rapor
3. Tutanak (Zabıt)
4. Form Yazıları
5. Sözleşme
6. Şartname
7. Tezkere
8. Müzekkere
9. Mazbata
10. Genelge
11. Vekâletname
12. Diğer Resmî Yazılar
Resmî yazı türlerinden özel güvenlik görevlilerinin sıklıkla kullanacağı rapor ve tutanak sırasıyla ele alınacaktır.

Doğru cevap B şıkkıdır.

RAPOR YAZMA USULÜ
Rapor yazma aşamalarını şu şekilde ele almak ve açıklamak mümkündür (Ar, 1989:180).
a. Verilerin ve/veya fikirlerin toplanıp sentez edilmesi,
b. Raporun ana hatlarının (planının) hazırlanması,
c. Raporun taslak hâlinde yazılması,
d. Rapor taslağının incelenmesi ve geliştirilmesi,
e. Rapora son biçiminin verilerek yazılması,
f. Raporun kontrolü.
Bütün raporların amacı, ya bilgi vermek ya etkilemek veya kayda geçirmektir. Bu amacı, raporu yazacak olandan başka biri (örneğin yönetici) belirler. Raporun amacı anlaşıldıktan sonra sıra, raporu yazanın amacını yani hangi mesajı vermek istediğini belirlemeye gelir. Bu konudaki birkaç genel amaç şöyle sıralanabilir (Ayyıldız ve Tutar, 2012:238):
a. Açıklamak,
b. Değerlendirmek,
c. Betimlemek,
d. Ön görmek,
e. Gelişmeyi sergilemek,
f. Bir konu hakkında ikna etmek,
g. Bir faaliyette bulunmaya ikna etmek

Doğru cevap A şıkkıdır.

RAPOR YAZMA USULÜ
Rapor yazma aşamalarını şu şekilde ele almak ve açıklamak mümkündür (Ar, 1989:180).
a. Verilerin ve/veya fikirlerin toplanıp sentez edilmesi,
b. Raporun ana hatlarının (planının) hazırlanması,
c. Raporun taslak hâlinde yazılması,
d. Rapor taslağının incelenmesi ve geliştirilmesi,
e. Rapora son biçiminin verilerek yazılması,
f. Raporun kontrolü.
Bütün raporların amacı, ya bilgi vermek ya etkilemek veya kayda geçirmektir. Bu amacı, raporu yazacak olandan başka biri (örneğin yönetici) belirler. Raporun amacı anlaşıldıktan sonra sıra, raporu yazanın amacını yani hangi mesajı vermek istediğini belirlemeye gelir. Bu konudaki birkaç genel amaç şöyle sıralanabilir (Ayyıldız ve Tutar, 2012:238):
a. Açıklamak,
b. Değerlendirmek,
c. Betimlemek,
d. Ön görmek,
e. Gelişmeyi sergilemek,
f. Bir konu hakkında ikna etmek,
g. Bir faaliyette bulunmaya ikna etmek

Doğru cevap E şıkkıdır.

RAPOR TÜRLERİ
Raporlar, yazılış amaçlarına, kullanım yerlerine göre çeşitlilik arz eder. Genel olarak raporları şu şekilde sınıflandırabiliriz (Ar, 1989:179-180; Ayyıldız ve Tutar, 2012:240; Azak,
1997:66; Koç ve Öztoprak, 2003:81):
1. Gelişme (dönem) raporları,
2. Veri toplama raporları,
3. Teknik raporlar,
4. Bilimsel raporlar,
5. İş raporları,
6. Değerlendirme raporları,
7. Bilirkişi raporları,
8. Mesleki raporlar,
9. Araştırma (inceleme) raporları,
10. Müfettiş raporları.

Doğru cevap D şıkkıdır.

MESLEKİ RAPOR NEDİR?
Mesleki raporlar, kolluk tarafından kullanılan, en önemli resmî yazı türlerinden biridir.
Kolluk görevlerini ifa sırasında; bir olay, bir konu veya şahıs hakkında, yetkili amir veya
üst makamlara bilgi vermek için düzenlediği, raporun niteliğine göre, düzenleyen görevlinin görüş ve önerilerinin de yer aldığı, imzalı yazılı belgelere mesleki rapor denir.

• Mesleki raporlarda, ifa edilen görev sırasında;
• Görevin ne şekilde yerine getirildiği,
• Görev esnasında nelerle karşılaşıldığı,
• Elde edilen bilgilerin neler olduğu,
• Yapılan çalışmalarda ne gibi olumsuzlukların gözlemlendiği,
• Başarılı bir görev için görüş ve önerilerin neler olduğu belirtilmelidir.

Doğru cevap C şıkkıdır.

MESLEKİ RAPOR NEDİR?
Mesleki raporlar, kolluk tarafından kullanılan, en önemli resmî yazı türlerinden biridir.
Kolluk görevlerini ifa sırasında; bir olay, bir konu veya şahıs hakkında, yetkili amir veya
üst makamlara bilgi vermek için düzenlediği, raporun niteliğine göre, düzenleyen görevlinin görüş ve önerilerinin de yer aldığı, imzalı yazılı belgelere mesleki rapor denir.
Özel güvenlik hizmetlerinde de kullanılan mesleki raporda neler bulunmalıdır?
• Mesleki raporlarda, ifa edilen görev sırasında;
• Görevin ne şekilde yerine getirildiği,
• Görev esnasında nelerle karşılaşıldığı,
• Elde edilen bilgilerin neler olduğu,
• Yapılan çalışmalarda ne gibi olumsuzlukların gözlemlendiği,
• Başarılı bir görev için görüş ve önerilerin neler olduğu belirtilmelidir(Bal, 2012:80).
Raporlar, genelde resmî bir makamın isteği üzerine yazılır. Gerektiğinde her memur
yetkili amirine rapor yazabilir. Belirli zamanlarda veya belirli dönemlerde yazılan raporlar
vardır. Günlük, her gün, sabah, akşam, nöbet değişimi, haftalık, aylık raporlarının zamanında hazırlanması önemlidir. Bu raporları hazırlamakla görevli olanlar raporu hazırlar. Yetkili makama sunar (Azak, 1997:66). Mesleki raporlar yetkili makama yazıldığı için aksi sabit oluncaya kadar geçerli belgelerdendir. Hukuki sonuçlar doğurabilir. Görevli memurlar tarafından, görev alanları ile ilgili olarak düzenlenen raporlar aksi ispat edilinceye kadar geçerli belge niteliğindedir. Görevli memurlar tarafından düzenlenen raporlarda bu hassasiyet göz önünde bulundurulmalıdır. Çünkü TCK’nın 204. maddesinin son fıkrasında “Resmî belgenin, kanun hükmü gereği sahteliği sabit oluncaya kadar geçerli olan belge niteliğinde olması hâlinde, verilecek ceza yarısı oranında artırılır” hükmü yer almaktadır. Görünüşte önemsiz bile olsa her rapor yazana adli yükümlülükler getiren ve daha önceden hiç düşünülmeyen sonuçlar doğurabilir (Azak, 1997:66, Bal, 2012:81).

Doğru cevap B şıkkıdır.

Mesleki raporlarda birtakım şeklî kurallara uyulması yeknesaklığı sağlayacaktır (Azak,
1997:69, Bal, 2012:83):
1. Raporlar A4 veya A5 tabir edilen belli boyuttaki çizgisiz kâğıtlara yazılır. Bilgisayarda yazılabileceği gibi el yazısı ile de yazılabilir. El yazısı ile yazıldığında mürekkepli kalem kullanır, kurşun kalem kullanılmaz.
2. Raporlar kâğıdın bir yüzüne yazılmalıdır.
3. Raporun yazıldığı makam kâğıdın üst orta kısmına büyük harflerle, kısaltma yapmadan yazılmalıdır. Bu hitap bölümünün alt orta kısmına gelecek şekilde parantez
içerisinde büyük harflerle rapor yazılmalıdır.
4. Satırlar düz ve düzgün olacaktır. Satır aralıkları da normal olmalı, satırlar ne bitişik
ne de çok aralıklı olmalıdır.
5. Raporlarda silinti, kazıntı ve sonradan ilave yapılmamalıdır.
6. Kelimeler okunaklı ve doğru yazılmalıdır. El yazılarında yazı çirkin, silik, karalanmış yazılmaz. Rapor matbaa harfleriyle okunaklı yazılır.
7. Raporun yazılıp verildiği tarih gün ve hatta saati mutlaka belirtilir.
8 Raporlarda yazılan rakamlar parantez içerisinde harfle de yazılmalıdır.
9. Bazı önemli ve zamanın ayrıntılarıyla belirtilen olaylarda raporun yazıldığı saatin
yanında dakikası da yazılması önemlidir.

Doğru cevap A şıkkıdır.

MESLEKİ RAPOR TÜRLERİ
Mesleki raporlar yazılış amaçlarına göre çeşitli isimler alırlar. Bu raporlardan başlıcaları
(Azak, 1997:70, Bal, 2012:85);
1. İnceleme raporları
2. Araştırma Raporları
3. Olay Bildirim Raporları
4. Değerlendirme Raporları
5. Takip-Tarassut Raporları
6. Ekspertiz Raporları
7. Vukuat Raporları
8. Devir Teslim Raporları
9. Özgeçmiş Raporları
10. Ön inceleme ve soruşturma raporları

Doğru cevap E şıkkıdır.

Yeterli ilk yardım bilgisi kişisel güvenliğin sağlanmasında özel güvenlik görevlilerinin hazırlık aşamalarından birisi değildir.

KİŞİSEL GÜVENLİĞİN SAĞLANMASI İÇİN YAPILMAMASI
GEREKENLER
1. İzinli/izinsiz düzenlenen, kalabalık toplulukların bulunduğu, tehlikeye açık miting vb. gösterilere katılmak ya da düzenlendiği mekânda bulunmak,
2. Çevrenizde meydana gelen olağandışı olayları önemsememek,
3. Para, anahtar ve diğer kıymetli eşyaları potansiyel hırsızların dikkatini çekecek şekilde taşımak,
4. Sizi takip eden veya gözetleyen bir kişinin hareketlerinizi ya da yolunuzu kolayca tahmin edebileceği güzergâhları kullanmak,
5. Silah ve teçhizatları uygunsuz bir yerde bırakmak veya unutmak,
6. Gizlilik gerektiren konularda, sorumluluk bilincinden uzaklaşmak,
7. Kötü alışkanlıklar edinmemek (Uyuşturucu, kumar vb.) yasaklı ortamlarda bulunmak.
8. Meslek etik kurallarına uymamak.
9. Kendisine sağlanan kurumsal menfaatleri, başkalarının yararına kullanmak/kullandırtmak (İzinsiz giriş imkanı tanımak, tanıtma ya da giriş çıkış kartları kullandırmak gibi)
10. Kurumsal bilgi, belge ve özel çalışma alanlarına ait fotoğraf, video ya da seslerin
sosyal paylaşım sitelerinde paylaşmak vb. özel güvenlik görevlilerin kaçınması gereken
hareketlerdir

Stresi; dış etkenlere karşı bireyin bedensel ve zihinsel olarak verdiği tepki olarak tanımlamak mümkündür. Stres cinsiyete veya yapılan işe, mesleğe vb. unsurlara göre farklılık gösterebilir.

Stresin sebepleri üç ana başlık altında incelenebilir. Birincisi, yapılan işten kaynaklanan faktörler, ikincisi; bireysel faktörler, üçüncüsü; kurumsal faktörlerdir.

Rol çatışmasında, göreve bağlı ve birbirleriyle çatışan ve rollerden birinin daha üstün tutulması gerektiği durumlarda bireyin kararsızlığa düşmesi (hangisini üstün tutacağı sorunu) durumunda stres düzeyi artar.

Stresin, Psikolojik veya Duygusal Belirtileri; Aşırı tedirginlik, korku, endişe, panik, alınganlık, çabuk sinirlenme, hayattan zevk almama, hasta olduğuna inanma, olayları hatırlayamama, aşırı unutkanlık, işe odaklanamama, depresyon, kararsızlık, kötümserlik, hayal kurma, emin olamama, gözden kaçırdığını zannetme, bıkkınlık hissi, sürekli şikayet arzusu, suçluluk duygusu, ilgisizlik, sabırsızlık, bunalım hâli, her şeyden ve herkesten kaçma isteği vb.

Stresin, Bedensel Belirtileri; Aşırı iştahsızlık veya aşırı iştah, kilo kaybı veya kilo alma, sürekli yorgunluk ve halsizlik, bitkinlik, uyuyamama, sık sık oluşan baş ağrısı, tansiyonun yükselmesi, nefes darlığı, aşırı duygulanma nedeniyle gözlerden yaş gelmesi, aşırı sigara veya alkollü içecek içme, normalden daha yavaş hareket etmedir.

Stresle mücadele etmenin en etkili bazı yöntemleri şunlardır:
• Kendinizde stres yaratan kaynakları tanıyın ve strese sebep olan davranışlarınızı
değiştirin.
• Kişilerarası iyi ilişkiler kurun.
• Bedeninizi kontrol edin.
• Dengeli beslenin.
• Bugünün işini yarına bırakmayın.
• “Her işi yaparım” ya da “hiçbir şey yapamam” demeyin.
• Zihinsel özelliklerinizi doğru değerlendirin.
• Yitirdiklerinizin nedenini arayın.
• Zamanın tutsağı olmayın, zamanın en iyi ilaç olduğunu bilin.
• Gerektiğinde usulüne göre “hayır” demeyi bilin.
• Önce özeleştiri yapın ve herkes tarafından sevilmeyi beklemeyin.
• Yapabileceklerinizle yetinmeyi bilin.
• Kendinizi vazgeçilmez görmeyin.
• Alkolik gibi işkolik olmayın.
• İşinizi gerçek olanaklarınızla uyumlu kılın.
• Dinlenmeyi bilin, düzenli uyuyun.
• Spora zaman ayırın, fiziksel egzersiz yapın.
• Solunumunuzu denetleyin ve doğru solunum yapma egzersizi yapın.
• Savunma mekanizmalarından yararlanın.
• Öfkenizi yenin.

Tükenmişlik sendremu, zor çalışma koşulları neticesinde, enerjinin ve çalışma hevesinin azalması sonucunda görülen durumdur.

Tükenmişlik sendromundan kurtulmak için bireyin öncelikle kendini tanıması, yani kendisinde olan değişikliğin farkına varması gerekir. Birey bunun için zaman zaman kendisiyle diyalog kurabilir. Birey kendisine gerçekçi ve ulaşılabilir hedefler belirlemeli, hayal kırıklığına uğrama olasılığından uzaklaşmaya çalışmalıdır. Tükenmişlik sendromunu yoğun olarak yaşadığını hisseden bireyin izin hakkını kullanarak bir müddet dinlenmesi ve monotonluktan kurtulmak amacıyla izninde farklı değil, öğlen arası gibi kısa çalışma molalarında veya iş saati bittiğinde de yapılabilir. Bireyler çalışırken iş hayatı ve çalışma ortamının hep sadece olumsuz yanlarını görmemeli, olumlu yanlarını da görmelidirler.