OKULÖNCESİNDE YARATICILIK

Belli bir ders vermeyi amaçlayan, hayal ürünü, kısa ve hareketli hayvan öykülerine de “fabl” denmektedir. Kimi zaman fabllarda hayvanların yanı sıra bitkiler ve nesneler de konuşturulabilir. Karga ve tilki hikayesinde hayvanlar konuşturulduğundan fabl örneğidir. Keloğlan ve Peri Kızı ve Nasrettin Hocanın Eşeği gerçekte yaşanmamış ve yaşanma ihtimali olmayan olaylar anlatıldığından masaldır. Ayşegül Tatilde ve Cin Ali Okulda ise belirli bir yerde ve zamanda gerçeğe uygun bir olaylar anlatıldığından öykü türünde yazınlardır.

Masallar genellikle olağan üstü olayların ve varlıkların konu edildiği yazın türüdür ve kuşaktan kuşağa aktarılır. masallarda geçen olayların gerçekte yanmamış olması, yaşanmasının mümkün olmaması, olağan üstü kişi ve olaylara yer verilmesinden dolayı okul öncesi dönemde uygun değildir.

Parmak oyunlarında öğrenciler el ve parmaklarını kullanarak kısa öyküleri ya da söz kümelerini canlandırırlar. El ve parmakların kullanılmasından dolayı el göz kordinasyonunun gelişmesinde diğerlerine göre daha etkili bir etkinlik türüdür.

Okulöncesi dönemdeki çocuklara şiirler kesinlikle ezberletilmeye çalışmamalıdır. Bununla birlikte, çok sevilen şiirler sık sık  tekrar edildiği için çocuklar tarafından kendiliğinden ezberlenebilir. parmak oyunu el göz kordinasyonu üzerinden olumlu etkisi olması, bilmece, sohbet ve öykü tamamlama ise kelime dağarcığı ve dil gelişimi üzerinden olumlu etkileri olması bakımında doğru etkinliklerdir.

Öğrencilerin yazın etkinliklerine sözel ve sanatsal tepkiler verebilirler. soru sorma, tartışma, yeniden anlatma, öykü tamamlama sözel tepkilere örnek olarak verilebilir. resim yapma, kolaj, gazete hazırlama ve kitap oluşturma ise sanatsal tepkilere örnek olarak verilebilir.

Öyküler belirli bir zamanda ve yerde bir yada birkaç kişinin başından geçen ve gerçek yaşamda olma olasılığı olan olaylara dayanan yazın türüdür. Fabllar ise hayal ürünü kısa hayvan öyküleridir ve bu öykülerde hayvanlar ve bitkiler konuşturulur. Masal ise olağanüstü olaylar ve varlıklara yer verilen yazın türüdür. bu bakımdan fablları öyküden ayıran temel özelliği hayvanların konuşturulmasıdır.

Okul öncesi çocuklarda yazın etkinlikleri yazın türlerini tanıtmak, yazın alt yapısı oluşturmak, dil ve motor gelişimi desteklemek ve yaratıcılıklarını desteklemek gibi çok çeşitli amaçlarla yapılmaktadır. Belirtilen dönem işlem öncesi dönem olduğundan öğelerin somutlaştırılması amacıyla olabildiğince çok görsel araç gereçler kullanılmalıdır.

Çocuk yazını, iki-ondört yaş arası
çocukların gereksinimini karşılayan, bu yaş çocukların hayal, duygu ve düşüncelerine
yönelik sözlü ve yazılı tüm eserleri kapsayan yazın türüdür.

çocuk yazını çocukların dil gelişimini ve kavram gelişimini doğrudan destekler. ancak duyuşsal, bilişsel, sosyal ve motor gelişim ise dolaylı olarak destekler.

Kuklalar en etkili ve ilgi çekici araçlardan biridir. Bunun nedeni, kuklanın oyuncak olarak çocuğun yaşamında önemli bir yeri olması, izlediği gösterilerde kuklayı görmesi, çok farklı çeşitlerde yapılabilmesi ve aynı zamanda çocuk tarafından da hazırlanabilir ve kullanılabilir olmasıdır.

Çocuk yazını türlerini aşağıdaki gibi sıralamak olanaklıdır:
• Masallar,
• Öyküler, romanlar,
• Biyografik eserler,
• Gezi yazıları,
• Şiirler,
• Çizgi romanlar,
• Tiyatro eserleri.

Belli bir ders vermeyi amaçlayan, hayal ürünü, kısa ve hareketli hayvan öykülerine de “fabl” denmektedir.

Yazın türlerini anlatırken kullanılan araç gereçler:
• Kuklalar
• Pazen tahta
• Televizyon şeridi
• Saydam/tepegöz
• Kitle iletişim araçları

Masal; genellikle olağanüstü kişilere, olaylara yer verilen ve ağızdan ağıza, kuşaktan kuşağa anlatılarak geçen bir yazın türüdür.

Televizyon şeridi, anlatılacak öykünün resimlerinin uzun bir şerit kumaşın üzerine
çizilmesi ve bu şeridin uçlarının iki sopaya tutturularak bir kutunun içine takılmasıyla oluşturulur.

Tepegöz, saydamların üzerine çizilmiş resimleri, çizim ya da metni, ekrana büyüterek yansıtan, çok yönlü bir araçtır

Öykü tamamlama çalışması yaparken öğretmenin dikkat etmesi gereken kimi
noktalar vardır. Bunlar şöyle sıralanabilir:
• Öykü tamamlama sırasında seçilen öyküler ve sözcükler çocukların yaşantısına uygun olmalıdır.
• Öykünün bir bölümünü verdikten sonra, çocukların öyküyü zihinlerinde
canlandırabilmelerine ve bağlantılar kurmalarına olanak tanımalıdır.
• Dikkati dağılan, bağlantı kuramayan çocuklar için öykünün anlatılan bölümü ile ilgili hatırlatmalar yapmalıdır.
• Tamamlanan öykünün bir bütün oluşturması için tekrarlar ve yönlendirmeler
yapabilir.
• Tamamlanan öykünün tamamını çocuklara anlatmalıdır.
• Öykü tamamlandıktan sonra canlandırma, resimlendirme, oyun yaratma gibi
yaratıcı etkinlikler uygulamalıdır.

Kolaj çalışması; çeşitli araç gereçlerin kesilerek ya da yırtılarak kağıda yapıştırılmasıyla öyküyle ilgili resimlerin oluşturulması etkinliğidir.

Öykünün öncesinde ya da sonrasında anlatımı destekleyen birçok yazın türü vardır. Bunların en çok kullanılanları; tekerleme, parmak oyunu, şiir, bilmece, öykü öncesi ve sonrası sohbet, öykü tamamlama, öykü oluşturma gibi etkinliklerdir.

Mozaik çalışması, öyküdeki olaylar, ortamlar ve kahramanların resimleri, küçük parçalara bölünmüş renkli kağıtların önceden çizilmiş resimlerin içine yapıştırılması ile yapılan bir çalışmadır.