OKULÖNCESİNDE ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ VE MATERYAL TASARIMI

Şematik: akış şemaları grafikler, haritalar, şematik ve sınıflama çizelgelerini kapsar.

Araç Biçiminin Seçimi: Araç biçimi, bir mesajın fiziksel bir yapı içinde görüntülenmesi/sunulmasıdır. Araç biçimlerine örnek olarak döner levhalarda resim ve metinler, ses ve müzikler, hareketli görüntüler ve grafikler verilebilir. Bu araç biçimlerinin her birinin öğretim mesajını kaydetme ve sunma açısından güçlü yanları ve sınırlılıkları bulunmaktadır. Seçilebilecek birçok aracın varlığı, öğrenenler arasındaki çeşitlilik ve ulaşılması planlanan birçok öğretim hedefinin varlığı düşünüldüğünde araç biçimi seçiminin güç bir iş olduğu daha iyi anlaşılır. Bu işlemi kolaylaştırmak yani uygun araç biçimini seçmek için bir kontrol listesi oluşturulabileceği gibi bir şema da geliştirilebilir. Bu seçim işlemini yaparken ağırlığın öğretim ortamına mı, öğretim hedeflerine mi öğrenenlerin (yani hedef kitlenin) özelliklerine mi verileceğine aracı kullananın (öğretmenin) kendisinin karar vermesi gerekir.

Materyal seçiminde uygulanacak ölçütler konusunda yıllar boyunca yapılan tartışmalar, üzerinde tam olarak anlaşılmış bir ölçütler listesinin oluşmasını sağlayamamıştır. Üzerinde anlaşma sağlanan tek nokta, farklı durumlarda farklı ölçütlerin uygulanmasının gerektiğidir.

Görsel ögeler;

onların dikkatlerini canlı tutar,

duygusal tepkiler vermelerini sağlar,

öğrenen bireylerin dikkatini çekerek onları güdüler,

kavramları somutlaştırır,

anlaşılması zor olan kavramları basitleştirir (örneğin suyun dolaşımı),

şekiller yoluyla bilginin düzenlenmesini ve alınması kolaylaştırır,

bir kavramla ilgili ögeler arasındaki ilişkileri örgüt şemaları ve akış şemaları yoluyla kolayca verebilir,

bazı öğrencilerin görsel ögelerle kaçırmaları olası birtakım noktaları anlama şansı verebilir.

GÖRSEL TASARIMDA AMAÇLAR

Görsel tasarım gerçekleştirilirken mesajın kaynağı (öğretmen) ile alıcı (öğrenen birey) arasındaki iletişimi geliştirme açısından temel olarak 4 ana amaç göz önüne alınır:

Okunaklılığın sağlanması,

Verilmek istenen mesajı yorumlamaya harcanan emeğin miktarının en aza indirgenmesi,

İzleyenlerin etkin katılımının sağlanması,

Verilmek istenen mesajın en can alıcı kısmına odaklanılmasının sağlanması.

Materyallerin genel biçimsel görünümlerini hizalama, biçim, denge, biçem ve renk gibi faktörler etkilemektedir. "Yakınlık" ise tasarımda düzenlemelerle ilgilidir.

Yazıların ve resimlerin kenarlarından bir çizgi çekildiğinde aynı hizada görünüyorlarsa izleyici bu unsurları ve aralarındaki ilişkileri daha çabuk kavrar.

Materyallerde kullanılacak renklerin kendi aralarındaki uyumları taşıdıkları anlam ve uyandırdıkları duygu açısından mesajın başarılı bir şekilde iletilmesinde büyük rol oynarlar.

Renklerin insan gözünde odaklanmasına dayalı psikolojik nedenlerle mavi, yeşil ve eflatun gibi renkler soğuk renkler, kırmızı ve turuncu gibi renkler ise sıcak renkler olarak adlandırılır.

Okul öncesi çocuklarına yönelik olarak çok renkli hazırlanan bir materyal, yetişkinler grubu için aşağılayıcı olabilir.

Arka Alan (Zemin) ve Ön Alan Renk Zıtlıkları: Bir materyaldeki önemli unsurlar, özellikle sözcükler kolayca görülebilmelidir. Bunu sağlamanın en kolay yollarından birisi zemin ile ön alanda zıt renkleri kullanmaktır. Zıt renkleri kullanma ile ilgili kural şu şekilde işlemektedir:

Koyu renkli ögeler en iyi şekilde açık renkli zemin üzerinde görülebilir.

Açık renkli ögeler en iyi koyu renkli bir zemin üzerinde görülebilir.

Doğal olarak, koyu renkli bir ögenin koyu renkli bir zemin üzerinde kolayca okunamayacağı da açıktır.

Boşluk

Okulöncesi çocuklar boşluk (yer) kavramını çok çeşitli şekillerde öğrenirler. Görsel ve plastik sanatlar, bloklarla çalışma ve yapılaşma etkinlikleri onlara gerekli verileri sağlamaktadır.

Şekil

Çocuklar şekil kavramını da çok çeşitli şekillerde öğrenirler. Çocuklar benzer ve farklı şekildeki nesneleri eşleştirdikleri veya karşılaştırdıkları zaman ayrım yapabilme becerilerini geliştirirler.

Büyüklük (Hacim)

Çocuklar kendileri hakkında daha fazla bilgi edinmek için standart olmayan ölçekler kullanarak ölçümler yaparlar. Boyları, kiloları, ayaklarının uzunluğu vb. konularda ip, küpler (bloklar), pastel kalem veya bir bebek onların standart olmayan ölçekleri olabilir.

Materyal tasarımında göz önünde bulundurulması gereken durumlar: Öğretim hedefi, hedef kitle, maliyet, uzmanlık, malzeme, bina/tesisat/donanım ve zamandır.