OKULÖNCESİNDE ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ VE MATERYAL TASARIMI - Deneme Sınavı - 5

Kodek sistemi, dosyayı sıkıştırma sürecinde sesin ya da görüntünün kalitesinde bozulmalara neden olursa, bu sistem “kayıplı” sistem olarak adlandırılır.

En çok kullanılan resim sıkıştırma teknikleri JPG, GIF ve PNG; ses sıkıştırma teknikleri MPEG (.mp2 ve.mp3) ve RealAudio (.ra, .ram, .rpm); video sıkıştırma teknikleri ise MPEG (.mpg), AVI (.avi), QuickTime (.mov), RealVideo (.ram) ve Windows Media Format (.wmf)’dir.  A, B ve D seçenekleri resim sıkıştırma tekniklerinden, C seçeneği ses sıkıştırma tekniği şken E seçeneği video sıkıştırma tekniklerindendir.

B, C, D ve E seçeneklerinde verilen bilgiler doğrudur. A seçeneğinde 128 değil 256 renk olması gerekmektedir. GIF dosyaları, en fazla 256 renk sunabilirler.

İçerisinde az renk kullanılan resimler GIF formatında kaydedilmelidir.

Enstrümantal ses dosyalarıdır. Birçok tarayıcı tarafından desteklendikleri için, ek yazılım (plug-in) indirilmesine ve kurulmasına gerek yoktur. Kaliteli ses kartı kullanıldığında, alınabilecek ses kalitesi çok iyi olabilmektedir. Bu formatta; çok uzun ses dosyaları, çok küçük boyutta olabilmektedir.

Uygun ses formatını seçerken göz önüne alınması gereken ana noktalar şunlardır:
• Dosya boyutu: Sayfanızı ziyaret edenler, sunduğunuz ses dosyasını indirmek için ne kadar zamana gereksinim duyacaklardır?
• Ses kalitesi: İndirme hızını artırmak için sıkıştırma yaptığınız sesin kalitesi, ziyaretçilerinizi ne ölçüde memnun edecektir?
• Tarayıcı desteği: Ziyaretçilerinizin kullandığı Web gezgini, sunduğunuz ses dosyasını çalıştırma konusunda özel bir yazılıma ihtiyaç duyacak mıdır?
• Masraf: Seçeceğiniz ses formatını Web de yayınlayabilmek için özel bir donanım ya da pahalı bir yazılım gerekmekte midir? Web sayfanızda yayınlamak için sitenize ev sahipliği yapan şirket bu işlem için ekstra ücret isteyecek midir?

E seçeneği video dosyasının boyutunu düşürmek için yapılması gereken bir işlemdir.

AVI (.avi): MS-Windows işletim sisteminin tanıdığı, internette popüler olarak kullanılan, standart bir video formatıdır.

MPEG (.mpg): 70’den fazla uluslararası organizasyonun oluşturduğu ‘Hareketli Resimler Uzman Grubu (Motion Pictures Expert Group) tarafından geliştirilmiş olan MPEG formatı, video dosyalarını oldukça yüksek oranda ve kayıpsız olarak sıkıştırabilen en popüler video formatıdır.

REALVIDEO (.ram): Bu format, standart video dosyasını internet üzerinden indirirken izlemeye olanak tanıyan, gerçek zamanlı bir streaming video formatıdır.

WINDOWS MEDIA FORMAT (.wmf): WMF, Microsoft’un Web için geliştirdiği streaming video dosya format›d›r. MPEG-4 kodlama sistemini kullanır. Yüksek kalitede ses ve video olanağı sunar.

MOV (.mov): QuickTime formatı olarak da bilinen bu format, Apple firması tarafından Macintosh bilgisayarlarda kullanılmak üzere oluşturulmuş bir sıkıştırma formatıdır.

Yapılan araştırmalar, oyunların ve etkin oyuncak kullanımının erken çocukluk dönemindeki bireylerin sosyal yeterliklerini, dil gelişimlerini ve bilişsel kapasitelerini geliştirmelerinde yardımcı olduğunu ortaya koymaktadır. Öte yandan oyunların yaratıcılığı geliştirip geliştirmediği konusunda hem olumlu hem olumsuz sonuçlanan araştırmalar bulunmaktadır. Oyunun bilişsel, duyuşsal ve sosyokültürel gelişimin hangi alt dallarına ne düzeyde katkıda bulunduğuna dair araştırma sonuçlarında çelişkiler bulunsa da, incelenen araştırmaların hepsi oyunun çocuk gelişimine katkıda bulunduğuna dair sonuçlar ortaya koymuştur. Oyunun en az üç açıdan çocuk gelişimine katkıda bulunduğu söylenebilir. Bunlar sosyal gelişim, bilişsel gelişim ve dil gelişimidir.

Hayal gücü yüksek olan çocukların daha fazla analojiye (benzetme) başvurdukları, hayal gücü gerektiren oyunlarda daha uzun süre etkin rol aldıkları, yaratıcı hikayeler anlattıkları, oyunları yönlendirdikleri ve yeni fikirlerle oyunun amacını farklı biçimlerde gerçekleştirdikleri, öte yandan hayal gücü düşük çocuklara göre çok daha inatçı oldukları öne sürülmektedir.

Bilişsel gelişime doğrudan etki edebilecek oyun etkinliklerinde bireysel farklılıkların yanı sıra cinsiyet de önemli bir yere sahiptir. Araştırmalar kızların başkaları ile fikirlerinin uyum içinde olmasına daha fazla önem verdiklerini, erkeklerin ise kendi fikirlerini kabul ettirme eğiliminde olduklarını göstermektedir. Ayrıca özellikle üç boyutlu oyun materyallerini kullanırken erkeklerin daha etkin olduklarını, kızların erkeklerle beraber katıldıkları oyunlarda kendi başlarına oynadıkları oyunlara göre üç boyutlu oyun materyallerini kullanmada daha üretken olduklarını gösteren araştırmalar mevcuttur. Erkekler kurallara, yer ve zaman ilişkilerine, kalabalık takım oyunlarına ağırlık verirken kızlar sıcak arkadaşlıklara daha fazla önem vermektedirler. Hatta erkeklerin kızlara göre oyunlarda daha coşkulu, daha şakacı ve daha espirili oldukları öne sürülmektedir.

Oyun materyallerinin dil gelişimine hizmet edebilecek şekilde seçilmesi, kitapların, posterlerin, pankartların, etiket ve işaretlerin kullanılması, dil gelişimini olumlu biçimde etkilemektedir. Özellikle hikaye kullanılan etkinliklerde çocukların bu hikayeleri canlandırmalarının istenmesi, hikayeler ışığında dramatizasyon ve rol oynama etkinliklerinin gerçekleştirilmesi, dil gelişimine önemli katkıda bulunmaktadır.

Okulöncesi eğitimde sıklıkla kullanılan kuklalar gerek oyun materyalleri arasında gerekse görsel materyaller arasında gösterilebilir. Okulöncesi öğretmenliği programlarında araç yapımı derslerinde kumaş kukla, parmak kuklası, ahşap kukla, ipli kukla, kukla tiyatrosu ve kukla üretim teknikleri hakkında bilgi verilmekte, öğretimde bu materyalden sıklıkla yararlanılmaktadır.

Yaratıcı yarışma çocukları geliştiren, başarma hırslarını ve öğrenmeye güdülenmelerini arttıran sosyal ve kültürel bir olgudur. Ancak çocukların yarışırken başkalarının performansına engel olmaya çalışmaları yarışmanın amacının tam tersine hizmet etmesine neden olacaktır.

2002 yılında ABD’de yapılan bir araştırmada kapsamlı bir literatür taraması yapılmış ve resimli kitaplarla ilgili yapılan araştırmaların sonuçlarından yararlanılarak bu kitapların yararları özetlenmiştir. Araştırmaya göre resimli kitaplar;

Bilgisayar destekli öğretim materyallerinin avantajları ve dezavantajları fiziksel gelişim, bilişsel gelişim, duygusal gelişim ve sosyal gelişim olmak üzere dört ana başlık altında incelenebilir.

Bilgisayarların okulöncesi eğitime yönelik en çok endişe uyandıran dezavantajlarından biri aşırı ya da uygunsuz kullanımdan kaynaklanabilecek Karpal Tünel Sendromu, göz kızarıklığı, şişmanlık, uykusuzluk, kramp ve ağrılar gibi fiziksel yan etkilerdir. Araştırmalar bu rahatsızlıkların çoğunlukla uzun, kesintisiz ve sağlıksız kullanım biçimlerinden ya da ergonomik olmayan monitör, klavye ve farelerden kaynaklandığını göstermektedir.

Bilgisayarların okulöncesi eğitime yönelik en çok endişe uyandıran dezavantajlarından biri aşırı ya da uygunsuz kullanımdan kaynaklanabilecek Karpal Tünel Sendromu, göz kızarıklığı, şişmanlık, uykusuzluk, kramp ve ağrılar gibi fiziksel yan etkilerdir. Araştırmalar bu rahatsızlıkların çoğunlukla uzun, kesintisiz ve sağlıksız kullanım biçimlerinden ya da ergonomik olmayan monitör, klavye ve farelerden kaynaklandığını göstermektedir.

Okulöncesi dönemde çocukların öğrenme ortamlarında uyum sağlamaları için işbirlikçi, proje temelli, etkin ve yapılandırmacı öğrenmeler gereklidir. Ancak soru kökünde bu en önemli etkinlik türü denildiği ve bu dönem çocukların özellikleri dikkate alınarak oyunla öğrenme en etkili etkinlik türüdür. Çünkü Çocukların oyunda diğerleri ile iletişime geçme, başkalarının duygu ve düşüncelerini öğrenme, kendi duygu ve düşüncelerini ifade etme iş birliği yapma, hareket etme ve kendi yetenekleri ile sınırlılıklarını öğrenme olanağı bulurlar. Oyunlar aracılığıyla duyusal ve el becerilerini geliştirici etkinliklerde bulunurlar.

I ve IV numaralı konular çocukların daha çok kendi yaşamlarına yönelik kavram edinimleri sağlayabilir, II numaralı konu ise çocukların sınıf içi farkındalık ve etkileşim deneyimleri sağlayabilir ancak III ve V numaralı konu alanların çocukların ailesi ile ilgili çeşitli ve önemli bilgilere ulaşılmasına yardımcı olur.

Okulöncesi dönemde nesneleri düzenlemede kullanılan modelleme, çocukların birçok düşünceyi matematikle ilişkilendirmesine ve matematiği çok değişik şekillerde kullanmasına yardımcı olur.