OKULÖNCESİNDE MÜZİK EĞİTİMİ I

Aristo, müziğin eğlence, ahlaki eğitim, hoşça vakit geçirmek ve arınma olmak üzere dört amaca hizmet ettiğini bildirir. Sanatın asıl amacının ruhu arıtmak olduğunu, insanın içini temizlemek olduğunu ve müziğin de bütün doğal ahenkleri kendinde topladığı için işlerin ve sanatların en yücesi olduğunu söyler.

Comenius’a göre, “müzik çocuğun iç dünyasını düzenleyen önemli bir eğitim aracıdır. İnsanı yumuşatır, değiştirir daha ahlaklı ve düşünceli kılar.”

Ezgi adı verilen ses örüntüleriyle anne karnından itibaren tanışmaya başlayan çocuk gelen bu ses uyarılarına çeşitli tepkiler verir.

Geliştirilmiş olan bilgiyi işleme modeli iki temel ögeye sahiptir. Bu temel ögelerden biri, üç tür bellekten oluşan bilgi depolarıdır. Diğer öge ise, bilginin bir depodan diğerine aktarılmasını sağlayan içsel, bilişsel etkinlikleri kapsayan bilişsel süreçlerdir.

Yapılan çalışmalar müzik algı ve performansının, beynin şakak bölgesinde ve özellikle sağ şakak bölgesinde gerçekleştiğini göstermektedir.

Müziğin çocuğun yaşamındaki en önemli işlevi eğitim aracı ve alanı olmasıdır. Bu nedenle, müziğin eğitsel işlevleri, çocuğun yaşamına sağladığı eğitimle ilgili katkıları içerir.

Müziğin Okulöncesi Çocukların Gelişimlerine Etkileri: Zihinsel Gelişimine Olan Etkileri, Fiziksel Gelişimine Olan Etkileri, Ruhsal Gelişimine Olan Etkileri, Toplumsal Gelişimine Olan Etkileri ve Kültürel Gelişimine Olan Etkileri.

İbn-i Sina, çocuğun bünyesini güçlendirmek açısından iki şeyin yararlı olacağını bildirir. İlki, çocuğun yumuşak bir şekilde hareket ettirilmesi, ikincisi ise, çocuk uyutulurken ninni söylenmesidir.

Okulöncesi eğitiminin amaç ve görevleri, milli eğitimin genel amaçlarına ve temel

ilkelerine uygun olarak,

nı sağlamak;

Çocuk 4-6 aylık iken Duyduğu seslere doğru yönelir. Tekrarlanan heceleri mırıldanır, çıkarmaya çalışır.

Müzik çocuğun yaşamına pek çok açıdan katkı sağlar. Her şeyden önce bir tedavi
aracı olarak kullanıldığı ve çeşitli hastalıkların müzikle tedavi edildiği bilinir.
Özellikle psikolojik rahatsızlıkların giderilmesinde önemli etkileri vardır. Huzur verir, dinlendirir, saldırganlık, korku ve hırçınlıkları giderebilir. Sükûnet verir ve güven, heyecan, sevgi gibi duyguların eğitiminde etkilidir. Toplumsallaşmasını hızlandırır, grup çalışmalarında ve toplum içindeki çeflitli yerlerde bulunmaktan duydukları çekingenlikleri aşmalarına yardımcı olur.

Okulöncesi çocuğunun önce ailesinde, sonra arkadaş çevresinde ve diğer insanlarla olan ilişkilerinde müzik eğitimi yoluyla daha rahat iletişim kurması sağlanmaktadır. Çeşitli müzik etkinlikleri, konser ve gösteriler, müzikli oyunlar kimi zaman görev alarak, rol yaparak, kimi zaman dinleyici, izleyici olarak zihninde yeni kapılar açar. Gördüklerini uygulama isteği duymasını, bu tür etkinliklere katılma arzusunu arttırır. Birlikte çalışma ve paylaşma gücünü geliştirerek insanlarla iletişim kurmaktan çekinmeyen, utanıp sıkılıp söyleyeceklerini söylemeyen bir çocuk olmak yerine, soran, iletişim kuran, birlikte yapılan çalışmalarda her türlü sorumluluğu alan bireyler yetişmiş olur. Bu kişilikteki bireyler, çevresindekilere yardımcı olma konusunda da istekli ve becerikli olurlar.

Fiziksel Gelişimine Olan Etkileri
Müzik, dinleme yoluyla çocuğun algısal gücünü, söyleme yoluyla solunum kontrolünü ve akciğer gelişimini, çalma yoluyla büyük ve küçük kas gelişimini etkileme gücüne sahiptir. Özellikle bir çalgı çalma, çocuğun el ve parmak kasları ile beyin ve beden arasındaki koordinasyonunu etkiler.

Genel olarak bakıldığında aşağıdaki amaçların okulöncesi müzik eğitiminin amaçlarını oluşturduğu söylenebilir.
1. Kendi sesini ve çevresindeki sesleri ayırt edebilme,
2. Konuşurken sesini doğru kullanabilme,
3. Dinlediklerini fark edebilme,
4. Dinlediği müziğe bedensel tepkilerde bulunabilme, düzeyine uygun şarkılar
eşliğinde oynayabilme, dans edebilme
5. Düzeyine uygun şarkıları ve sözel ürünleri seslendirebilme,
6. Düzeyine uygun çalgıları çalabilme,
7. Dinlediği müziğin veya seslerin yansıttığı duyguları fark etme.

Okulöncesi müzik eğitiminin ilkeleri şöyle sıralanabilir:
1. Müzik çocuklar için bir gereksinimdir.
2. Okulöncesi müzik eğitimi çocuğun psikomotor, sosyal, duygusal, dil, bilişsel
alanlardaki gelişimine paralel olmalı ve bu alanları desteklemelidir,
3. Müzik eğitimi uygulamalı bir alan olduğundan çocuğun deneyerek, söyleyerek
müziğe etkin bir şekilde katılması sağlanmalıdır.
4. Türkçeyi etkin ve güzel konuşmaları için uygun sözlü müzikler seçilmesine
dikkat edilmelidir.
5. Okulöncesi dönemde verilen müzik eğitimi çocukların sevgi, saygı işbirliği,
sorumluluk, hoşgörü ve yardımlaşma düşüncelerini geliştirmelerine katkı
sağlamalıdır.
6. Okulöncesi müzik eğitimi çocuğun kendine saygı ve güven duymasını sağlamalı, ona öz denetim kazandırmalıdır,
7. Oyunlara müzik katılmalı, yaşamı oyunla öğrendikleri unutulmamalıdır.
8. Çocukların bağımsız davranışlar geliştirmelerinde müziğin önemi göz ardı
edilmemelidir.
9. Şarkı söylerken başkalarını dinlemek yoluyla dinleme, saygı duyma, demokrasi düşüncesi gibi pek çok duygu ve düşüncenin müzik yoluyla kazandırılabileceği dikkate alınmalıdır.
10. Basit ritim çalgılarıyla psikomotor gelişimlerinde müziğin etkisine başvurulmalıdır.

18-24 aylar Başkalarını taklit edebilir.
Çok basit tekerlemelerin müziklerini mırıldanabilir
konuşabildiği ölçüde söyleyebilir.

4-6 ay
Duyduğu seslere doğru yönelir.
Tekrarlanan heceleri mırıldanır, çıkarmaya çalışır. Konuşma sesini ve müzikleri ayırabilir. Kızma, sevme gibi farkları anlayabilir. Ona uzatılan sesli zil, çıngırak gibi şeylerle vurarak oynayabilir. Sesli oyuncaklarla ilgilenebilir.

3-4 yaş Daha uzun süre dikkat ısını anlayabilir.
Öğretilen basit bir şarkıyı öğrenebilir ve söyleyebilir.
Söylenen şarkılara eşlik edebilir. Şarkılar yoluyla
kelime dağarcığı gelişebilir. Ses alanı biraz daha
gelişmiştir.

Kurallı şarkı ve danslara, müzik derslerine, çocuk korolarına hazırdır. Müzikli film ve oyunlardan hoşlanır, basit vurmalı çalgıları çalabilir.

Bu gelişim evrelerine paralel olarak müzik eğitiminde dikkat edilmesi gerekenler şunlardır:
1. Gelişim, kalıtım ve çevre etkileşiminin bir ürünüdür. Müzik yeteneği kalıtımında etkisi olmakla birlikte geliştirilen ve çevrenin etkisi ile beslenebilen
bir yetenektir.
2. Gelişim süreklidir ve belli aşamalarda gerçekleşir. Müzik gelişimi de birikimli
bir süreçtir. Bu gelişimde her aşama kendinden öncekine dayalı ve kendinden
sonrakini hazırlayıcıdır.
3. Gelişim nöbetleşe devam eder.
4. Gelişim baştan ayağa, içten dışa doğrudur.
5. Gelişim genelden özele doğrudur.
6. Gelişimde kritik dönemler vardır. Müzik eğitiminde okulöncesi dönem ve ilköğretimin birinci kademesi kritik dönemdir.
7. Gelişim bir bütündür. Müzik bu bütünsel gelişimin her yönüne hitap eder.
8. Gelişimde bireysel farklar vardır.