OKULÖNCESİNDE MÜZİK EĞİTİMİ I - Deneme Sınavı - 6

İnsanlar; binlerce yıllık bir sosyalleşmenin ürünü olarak konuşma, müzik yapma gibi kültür özellikleri içeren bilinçli sesler üretirken, hayvanlar; daha çok iç güdüsel olarak kendi bölgelerini koruma, eş seçme, avlanma amaçlı ses çıkarır.

Sıfır derece sıcaklıkta ve deniz seviyesi basıncındaki kuru havada sesin hızı saniyede 340 m’dir. Sesin hızı deniz suyunda 1490 m/sn, çelikte ise 5000 m/sn’dir.

Bir ses dalgasının belli bir noktadaki ses yayılma doğrultusuna, 1cm.karelik bir yüzeye 1 saniyede verdiği enerjiye “ses şiddeti” denir. Ses şiddeti birimi desibel'dir.

İnsan kulağı ortalama, frekansı 20 ile 20000 arasındaki sesleri duyabilir. Frekansı 20000’in üstünde olan seslere ultrasonik sesler, frekansı 20’den az olan seslere sübsonik sesler denir.

Kulak zarı titreşimleri orta kulaktaki çekiç, örs ve üzengi kemiklerinde geçirir. Bu kemiklerin görevi dış kulaktaki hava titreşimlerini basınç ve genliği ayarlayarak, iç kulaktaki salyangoz sıvıya iletmektir.

Her birey normal şartlarda çoklu zekâlara sahiptir.Her bireyin zekâ profili parmak izi kadar kendine özgü ve özeldir. Normal olan her birey tüm zekâlara sahiptir.

Görsel - uzamsal zekâ, görsel araştırma, zihinsel tasarım ve hayalleri gerçekleştirme, iç ve dış benzetmeleri birleştirme ve fark etme yeteneğidir.

Çocuğun fiziksel gelişimindeki özellikler dikkate alındığında, müzikal gelişiminde temel eğitimin, ritim duygusunun gelişimi olduğu kesinlik kazanır.

Üç yaş çocuğunun sesinde ezgisel yapılanma henüz yoktur.

Çocukların söylediği şarkılara ritmik eşlik edebilirler.

Müzik çocuğun yaşamına pek çok açıdan katkı sağlar. Her şeyden önce bir tedavi
aracı olarak kullanıldığı ve çeşitli hastalıkların müzikle tedavi edildiği bilinir.
Özellikle psikolojik rahatsızlıkların giderilmesinde önemli etkileri vardır. Huzur verir, dinlendirir, saldırganlık, korku ve hırçınlıkları giderebilir. Sükûnet verir ve güven, heyecan, sevgi gibi duyguların eğitiminde etkilidir. Toplumsallaşmasını hızlandırır, grup çalışmalarında ve toplum içindeki çeflitli yerlerde bulunmaktan duydukları çekingenlikleri aşmalarına yardımcı olur.

Okulöncesi çocuğunun önce ailesinde, sonra arkadaş çevresinde ve diğer insanlarla olan ilişkilerinde müzik eğitimi yoluyla daha rahat iletişim kurması sağlanmaktadır. Çeşitli müzik etkinlikleri, konser ve gösteriler, müzikli oyunlar kimi zaman görev alarak, rol yaparak, kimi zaman dinleyici, izleyici olarak zihninde yeni kapılar açar. Gördüklerini uygulama isteği duymasını, bu tür etkinliklere katılma arzusunu arttırır. Birlikte çalışma ve paylaşma gücünü geliştirerek insanlarla iletişim kurmaktan çekinmeyen, utanıp sıkılıp söyleyeceklerini söylemeyen bir çocuk olmak yerine, soran, iletişim kuran, birlikte yapılan çalışmalarda her türlü sorumluluğu alan bireyler yetişmiş olur. Bu kişilikteki bireyler, çevresindekilere yardımcı olma konusunda da istekli ve becerikli olurlar.

Fiziksel Gelişimine Olan Etkileri
Müzik, dinleme yoluyla çocuğun algısal gücünü, söyleme yoluyla solunum kontrolünü ve akciğer gelişimini, çalma yoluyla büyük ve küçük kas gelişimini etkileme gücüne sahiptir. Özellikle bir çalgı çalma, çocuğun el ve parmak kasları ile beyin ve beden arasındaki koordinasyonunu etkiler.

Genel olarak bakıldığında aşağıdaki amaçların okulöncesi müzik eğitiminin amaçlarını oluşturduğu söylenebilir.
1. Kendi sesini ve çevresindeki sesleri ayırt edebilme,
2. Konuşurken sesini doğru kullanabilme,
3. Dinlediklerini fark edebilme,
4. Dinlediği müziğe bedensel tepkilerde bulunabilme, düzeyine uygun şarkılar
eşliğinde oynayabilme, dans edebilme
5. Düzeyine uygun şarkıları ve sözel ürünleri seslendirebilme,
6. Düzeyine uygun çalgıları çalabilme,
7. Dinlediği müziğin veya seslerin yansıttığı duyguları fark etme.

Okulöncesi müzik eğitiminin ilkeleri şöyle sıralanabilir:
1. Müzik çocuklar için bir gereksinimdir.
2. Okulöncesi müzik eğitimi çocuğun psikomotor, sosyal, duygusal, dil, bilişsel
alanlardaki gelişimine paralel olmalı ve bu alanları desteklemelidir,
3. Müzik eğitimi uygulamalı bir alan olduğundan çocuğun deneyerek, söyleyerek
müziğe etkin bir şekilde katılması sağlanmalıdır.
4. Türkçeyi etkin ve güzel konuşmaları için uygun sözlü müzikler seçilmesine
dikkat edilmelidir.
5. Okulöncesi dönemde verilen müzik eğitimi çocukların sevgi, saygı işbirliği,
sorumluluk, hoşgörü ve yardımlaşma düşüncelerini geliştirmelerine katkı
sağlamalıdır.
6. Okulöncesi müzik eğitimi çocuğun kendine saygı ve güven duymasını sağlamalı, ona öz denetim kazandırmalıdır,
7. Oyunlara müzik katılmalı, yaşamı oyunla öğrendikleri unutulmamalıdır.
8. Çocukların bağımsız davranışlar geliştirmelerinde müziğin önemi göz ardı
edilmemelidir.
9. Şarkı söylerken başkalarını dinlemek yoluyla dinleme, saygı duyma, demokrasi düşüncesi gibi pek çok duygu ve düşüncenin müzik yoluyla kazandırılabileceği dikkate alınmalıdır.
10. Basit ritim çalgılarıyla psikomotor gelişimlerinde müziğin etkisine başvurulmalıdır.

18-24 aylar Başkalarını taklit edebilir.
Çok basit tekerlemelerin müziklerini mırıldanabilir
konuşabildiği ölçüde söyleyebilir.

4-6 ay
Duyduğu seslere doğru yönelir.
Tekrarlanan heceleri mırıldanır, çıkarmaya çalışır. Konuşma sesini ve müzikleri ayırabilir. Kızma, sevme gibi farkları anlayabilir. Ona uzatılan sesli zil, çıngırak gibi şeylerle vurarak oynayabilir. Sesli oyuncaklarla ilgilenebilir.

3-4 yaş Daha uzun süre dikkat ısını anlayabilir.
Öğretilen basit bir şarkıyı öğrenebilir ve söyleyebilir.
Söylenen şarkılara eşlik edebilir. Şarkılar yoluyla
kelime dağarcığı gelişebilir. Ses alanı biraz daha
gelişmiştir.

Kadın sesleri üçe ayrılır.
Soprano : ince kadın sesi
Mezzo Soprano : Orta kalınlıktaki kadın sesi
Alto veya Kontralto : Kalın kadın sesi
Erkek sesleri üçe ayrılır.
Tenor : ince erkek sesi.
Bariton : Orta kalınlıktaki erkek sesi.
Bas : Kalln erkek sesi.

Dizek: Seslerin yükseklik ve sürelerini belirleyen işaretlerin yazıldığı beş paralel çizgi ve
dört aralıktan oluşur.