OKULÖNCESİNDE MATERYAL GELİŞTİRME

Görsel mesaj bileşenleri düzenlenirken anında geri bildirim ve uyarlanabilirlik için:
• Dijital ortamın sağladığı görsel mesaj sürekli kendini yenileyen bir yapıda, ortam değişimlerine uyarlanabilir ve etkileşimi sağlayabilir nitelikte oluşuna
• Dijital ortam ne şekilde oluşursa ya da değişirse değişsin görsel mesaj iletimine ilişkin kullanıcının anında ve uygun bir geri bildirim olanağına sahip olması gerekliliğine
• Dijital ortamdaki görsel mesaj içeriği çabuk ve kolaylıkla oluşturulabilmeli, değiştirilebilmeli ve güncellenebilir oluşuna dikkat edilmelidir.

Görsel mesaj düzenleme sürecinde çoklu ortam olanakları olarak canlandırmalardan, gerçek görüntülerden, simülasyon ve sanal gerçekliğe dayalı ortamlardan söz etmek olanaklıdır.

Algılama sürecinde algılanan kavramlara ya da nesnelere ilişkin değişmez ve değişkenlik gösteren bir takım özellikler vardır. Değişmeyen özellikler nesnelerin ya da kavramların doğasından kaynaklanan özelliklerdir. Bunlar; boyut, şekil, yüzey ışığı/rengi olarak adlandırılabilir.

Bireysel ilgi, dikkat gibi özellikler algısal seçiciliği ya da algıda seçiciliği oluşturmaktadır. Algıda seçicilik; bireyleri kendi tercihleri, ihtiyaçları, beklentileri, öğrenim durumu ve çevresel koşulları doğrultusunda belirlediği kavrama yönlendirir. Algıda seçicilik, bireylerin uyaranlara en açık olduğu kavramlara ilişkin duyarlılıkları olarak da nitelendirilebilir. Can örneğinde, çocuğun büyük ihtimalle arabalara ilgisi vardır ve bu sebeple dikkatini görsellerdeki arabalar çekmektedir.

Tamamlama ilkesine göre, verilen objeye ilişkin tamamlanmamış yönler tamamlanmış olarak algılanmaktadır. Algılanan kavramda bir boşluk varsa algılayan birey bu boşluğu tamamlama ve bütünü sağlama eğilimindedir.

Devamlılık-süreklilik ilkesine göre algılanan ögeler aynı yönde giden bir örüntü, çerçeve, akış ya da etkileşim içerisinde ise algılamada süreklilik sağlanabilir. Aynı yöne giden oklar bir akışı veya sürekliliği gösterebilir.

Kavram, düşünme ve görsel kaynak bu süreç içerisinde algılama ve anlam yaratma aşamasında yer alır. Dolayısı ile A, B ve D seçenekleri yanlıştır. Anlam yaratma ise sürecin bileşenlerinden ziyade yorumlama ve çözümlemem gibi bir aşamadır. E seçeneği de yanlıştır. Yorumlama ve çözümlemem aşamasını görsel kod, yargıya varma ve görsel dil bileşenleri oluşturmaktadır.

Görsel okur-yazarlık, görsel bir imajı anlamaya (okumaya) ve kullanmaya (yazmaya) aynı zamanda imaja ilişkin düşünmeye ve öğrenmeye yönelik kazanılmış olan yeterliklerdir. Görsel iletileri edinme, yorumlama, iletiler üzerine düşünme, öğrenme ve anlamlandırma süreci olarak da nitelendirilebilir.

Görsel mesaj ilkelerinden uyum, görsel mesaj bileşenlerinin bütün olarak oluşturduğu etkinin mesajın bütünlüğünü bozmayacak biçimde düzenlenmesidir. Görsel mesajı oluşturan bileşenlerin birbiri ile ilişkisinin uyumlu bir biçimde düzenlenmesi ile görsel mesajın oluşturduğu algısal etkinin bütünlüğü arasında doğrudan bir ilişkiden söz etmek olanaklıdır.

Bağlantılı olma unsuru dijital ortamların çok yönlülüğü ve değişkenliği düşünüldüğünde görsel mesaj bileşenlerinin birbiri ile dinamik bir ilişki içerisinde olmasıdır. Bu unsur ile ilişkili olarak dikkat edilmesi gereken unsurlar ise: (1) Aktarılmak istenen içerik bütün ve birbiriyle uyum içerisinde verilmelidir. Görsel mesajlar düzenlenirken mesaj bileşenlerinin sistematik ve tutarlı bir şekilde birbiriyle ilişkilendirilmesi gerekmektedir. (2) Dijital ortamın niteliği bağlamında görsel mesaj oluşturmak adına kullanılan ortamların tamamı belirli bir amaç doğrultusunda belirlenmiş olan mesaja odaklanmalı ve bu ortamlar birbirleriyle ilişkilendirilmelidir. Ve (3) dijital ortamda görsel mesaj sürekliliğe sahip olmalı ve etkisi yüksek olmalıdır.

Soyutluk ilkesi dijital ortamdaki görsel mesajın hedef kitleyle uyumlu bir işlevselliğe sahip olması ile doğrudan ilişkilidir. Dijital ortamın çok yönlülüğü içerisinde görsel mesajı iletme sürecinde doğrudan ve anlaşılır bir dil oluşturmak oldukça zordur. Dijital ortam olanaklarının çeşitliliği çoğu zaman soyutluğa ve anlaşılmazlığı neden olur. Görsel mesaj bileşenleri düzenlenirken soyutluktan kaçınmak için yapılması gerekenler ise: (1) Görsel mesaj kullanıcının ihtiyacına karşılık verir biçimde doğrudan tasarlanmalı, mesajı soyut hale getirmemek için ihtiyaç dışındaki etkileşimlerden kaçınılmalıdır. (2) Dijital ortamda görsel mesaj oluşturulurken sunulan içerik öğrenci profiline göre düzenlenmeli, mesaj doğrudan verilmeli ve bu yolla etkili bir biçimde tasarlanmış ve sınırlandırılmış bir görsel iletişim kaynağı kullanılarak somutlaştırılmalıdır. Ve (3) görsel mesaj ile mesajı gönderen ve alan arasındaki iletişim canlı tutulmalı, mesajın takip edilebilirliğinin sağlanmasında hedef kitle değerleri, kültürel kimliği ve alt yapısı dikkate alınmalıdır.

Görsel mesaj, öğrencilerin materyal ile etkileşim kurmalarına yardımcı olan bir kanaldır. Bu nedenle görsel mesaj düzenleme sürecinin, öğretim materyali geliştirme sürecinin temelini oluşturduğu söylenebilir.

Bilgiyi yönlendirme görsel mesajların öğretim sürecindeki amaçlarından biridir.

Görsellerin eğer öğretim materyali geliştirme sürecinde materyalin amacı doğrultusunda seçilmesi önem taşımaktadır. Dolayısı ile görseller hedef kitleye uygun olmalıdır.

Seçeneklerden tümü söz konusu sürecin bir bileşenidir.

Görsel algılama sürecinde algılanan kavramın özelliklerinden oluşan etkenlerin yanısıra bir takım çevresel etkenler de rol oynamaktadır. Ancak bu türden etkenlerin oluşturabileceği yanılsama görsel algılama süreci içerisinde yer almamaktadır.

Görseller tıpkı metinler,  hareketli görüntüler, renk ögesi gibi farklı bileşenlerin oluşturduğu görsel kodlar ve kanallar içerisinde yer almaktadırlar.

Görsel mesaj bileşenlerinin uyumlu ve tutarlı bir şekilde ilişkilendirilmesi mesajın kullanıcıya doğru bir şekilde ulaşmasını sağlama ‘bağıntılı olma’ ilkesi ile açıklanmaktadır.

Dijital ortamda görsel mesaj iletiminde anında geri bildirimlerin verilmesi öğrencinin görsel mesajı daha iyi hatırlamasını sağlayacaktır.

Dijital ortamlarda sunulan bir mesajın gereğinden fazla çoklu ortam olanakları içermesi nedeni ile oluşabilecek bir durumdur. Çoklu ortam ögelerinin yoğun ve gereğinden fazla işe koşulması, görsel mesajın algılanabilirliğini düşürmekte ve karmaşık bir yapı oluşmasına neden olmaktadır. Bu durum görsel mesajın iletiminde soyut ve anlaşılamayan sonuçlara neden olabilmekte ve iletilmek istenen görsel mesajdan kullanıcıyı uzaklaştırabilmektedir. Bu nedenle görsel mesaj düzenleme sürecinde mesajın etkili bir şekilde hedefe ulaşması için karmaşıklık içeren içerik hedef kitleye uygun basitlikte yeniden düzenlenmeli ve gereksiz bileşenlerden kaçınılmalıdır.