OKULÖNCESİNDE DRAMA

Dramatize, sözcük olarak, drama biçimine sokulmuş, oyunlaştırılmış ya da oyun
biçiminde olan, dramatize etmek ise, roman, öykü, şiir gibi bir yazın yapıtını radyo TV ya da sahne oyunu biçimine sokmak, oyunlaştırmaktır.

Dramatizasyon: Günümüzde oyuna koyma, oyunlaştırma ya da bir durumu gerçekte olduğundan daha heyecan verici ya da kötü göstermek olarak açıklanabilecek olan dramatizasyon, daha çok yazılı bir metne dayalı olarak bir konunun, öykünün, masalın ya da bir durumun canlandırılmasıdır.

Çocukların kendilerine verilen metinde bulunan karakterlerden bağımsız olarak kendiliğinden ve doğaçlamaya dayalı olarak canlandırma yapmaları dramatizasyonla ilgili değildir. Dramatizasyon metne bağlı yapılır.

Eğitimde yaratıcı drama çalışmalarındaki rol oynama ve doğaçlama tekniklerinin aksine lider, dramatizasyonda çok daha etkin, yönlendirici ve belirleyicidir.

Dramatizasyon, canlandırdığı kişilerin duygularıyla, onların çeşitli sorumluluklarıyla özdeşleşerek çocukların deneyimlerini zenginleştirir, öğrenmeye olanak sağlar. Dramatizasyon, dramatize edilen bir konunun eylemleştirilmesinde bedensel, zihinsel, duyuşsal, sosyal, kültürel tüm özellikleri etkin hale getirir. Sözlü anlatımın gelişmesinde önemli rol oynar, yeni sözcükler öğrenirler, düzgün konuşmaya, yüzü ve bedeni, sözlerin anlamına göre hareketlendirmeye alışırlar. Dramatizasyon, bu etkinliğe katılan çocuklara içten gelen, eğlendirici yaşantılar kazandırmalarına olanaklar sağlar, çocuklar kendinden farklı duyguları daha rahat anlayabilir.

Dramatizasyon ağırlıklı yöntemin kimi uygulamalarında, kümeyi oluşturan öğrencilerin bir kısmı, kimi uygulamalarında ise tümü rol almaktadır. Sınıf içi drama etkinliklerinde, çocuklar yalnızca etkinlikleri izliyor görünseler bile durumu algılama olanağı bulduklarından edindikleri yaşantıların geniş kapsamlı ve yararlı olduğu bilinmektedir.

Dramatizasyon, dramatize edilen bir konunun eylemleştirilmesinde bedensel, zihinsel, duyuşsal, sosyal, kültürel tüm özellikleri etkin hale getirir.

Sözlü anlatımın gelişmesinde önemli rol oynar, yeni sözcükler öğrenirler, düzgün konuşmaya, yüzü ve bedeni, sözlerin anlamına göre hareketlendirmeye alışırlar.

Dramatizasyonda bir oyun metninin aynısının ya da bir öykünün, masalın hiçbir biçimde akıfşını değiştirmeden canlandırması söz konusudur.

Oyun metni ile yapılan bu dramatizasyon türünün özelliği, oyuncunun konuşma ve hareketlerini, öğrencinin imgelem gücünü değil, seçilen metnin planlanmasını gerektirir.

Küçük çocukların yakın çevrelerinde gördükleri sözgelimi bir satıcıyı, bir polisi, bir
doktoru, bir hayvanı taklit ettikleri, onları oyunlaştırdıkları dramatizasyon, eğitimde yaratıcı drama ile en çok karıştırılan kavramlardan biridir. 1980’li yıllarda Türkiye’deki eğitimde drama hareketleri ve eğitimde dramanın yeni bir alan, yeni bir
yöntem olarak yer almaya başlaması, dramatizasyon kavramını metne dayalı çalışmaların yapılmasını içeren bir tekniğe dönüştürmüştür.

Doğru cevap B seçeneğidir.

Öğretmen metni okur ya da anlatır, rolleri dağıtır, bu kez çocukların okudukları öyküyü canlandırmaları beklenir. Bu tür canland›rmalarda tiyatroya benzer bir çalışma süreci izlenir. Öğ- retmen ya da lider bu süreçte etkindir, s›k s›k araya girerek ak›fla yard›m edebilir, Öğretmen, dramatizasyon etkinliklerinde daha çok süreci kenardan yönetir, ancak çok gerekli durumlarda role girerek, rol içerisinde yönergeler de verebilir. C seçeneğinde öğretmen bu süreçte yönlendirme yapmamalıdır dendiği için cevap C seçeneğidir.

Emir Özdemir’in 1965 yılında “Uygulamalı Dramatizasyon” başlıklı yazdığı kitapçıkta yer alan dramatizasyona ilişkin belirlemeler ilginç olduğu kadar geçerliliğini
 hala koruyan içeriğe de sahiptir. Ona göre dramatizasyon “...çocukların öykünme güçlerine dayanan do¤al bir öğrenme yoludur. Bu yönden çocukların hayatında geniş ölçüde yer alır. Evde, sokakta, oyunda çocuklar genellikle dramatizasyonun içindedirler. Doğru cevap C seçeneğidir.

Dramatizasyon başta çocuklar olmak üzere bireylerin öykünme, devinim, dille ifade gibi güçlerine dayanan, doğal, kültürel ve toplumsal tüm olayların, imgelerin
daha yoğun olduğu bir ortamda canlandırıldığı bir öğrenme yoludur ve çocukların
yaşamında geniş ölçüde yer alır. bir eğitim “yöntemi” olarak ya da yaratıcı drama etkinliklerinde bir alt “teknik” olarak uygulanır. Sınıf içi drama etkinliklerinde, çocuklar yalnızca etkinlikleri izliyor görünseler bile durumu algılama olanağı bulduklarından edindikleri yaşantıların geniş kapsamlı ve yararlı olduğu bilinmektedir. Dramatizasyon, Türk eğitim sisteminde daha çok okulöncesinde bir eğitim “yöntemi” olarak ya da yaratıcı drama etkinliklerinde bir alt “teknik” olarak uygulanır. Dramatizasyon ağırlıklı yöntemin kimi uygulamalarında, kümeyi oluşturan
öğrencilerin bir kısmı kimi uygulamalarında ise tümü rol almaktadır. Canlandırılan bir konuyu
izleyici durumunda olanlar, olayı yalnızca izleyerek yaşarlarken, rol oynayanlar
hem yapıp hem yaşayabilirler. Bu özelliği ile dramatizasyon Dewey’in ‘yaparak yaşayarak öğrenme’ yöntemine çok yakındır.

Dramatizasyon, canlandırdığı kişilerin duygularıyla, onların çeşitli sorumluluklarıyla özdeşleşerek çocukların deneyimlerini zenginleştirir, öğrenmeye olanak sağlar. Dramatizasyon, dramatize
edilen bir konunun eylemleştirilmesinde bedensel, zihinsel, duyuşsal, sosyal, kültürel tüm özellikleri etkin hale getirir. Ekonomik özellikler bu seçenekler arasında yer almadığı için cevap A seçeneğidir.

Ö¤retmen, Özdilek Erdem ve Sait Munzur tarafından yazılan ve Kök Yayıncılık
tarafından yayımlanan “Ay Dedeyi Saklayan Çocuk” adlı öyküyü, öykünün adını
ve son tümcesini söylemeden okur ya da anlatır. Çocuklara “Sizce bu öykünün adı
ne olabilir?” diye sorar. Çocuklardan yanıtları aldıktan sonra öykünün adını, yazarının ve çizerinin adını söyler (Bir öykünün bir yazarı, çizeri ve yay›nevi vardır.
Çocuklara bir eserin ortaya çıkmasındaki bu üç önemli öğe mutlaka vurgulanarak
aktarılmalıdır).Dramatize edilen öykülerden sonra öğretmen, çocuklara “Ay dede olmazsa
başka hangi canlıların yaşantısında değişiklikler olur?” diye sorar ve yanıtları alır.
Öğretmen “Küçük kız sizce şimdi ne yapmalı?” sorusuna verilen yanıtlardan biri, çocuklarla birlikte seçilmesini sağlar ve tüm kümedekilerin belirlediği yanıt canlandırılır.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Etkinlik 5
“Oyuncakçı Baba”

Öğrencilere öykü okunduktan sonra “Öğretmenin Role Girmesi” tekniği kullanılır. Öğretmen Oyuncakçı Baba olacaktır. Nasıl oyuncak yaptığını öğrencilere
gösterir (Heykel çalışması). Daha sonra öğrenciler ikili kümeler oluştururlar ve
kendi oyuncaklarını yaparlar, belirli süreden sonra rol değiştirirler.

Eğitimde yaratıcı drama çalışmalarındaki rol oynama ve doğaçlama tekniklerinin
aksine lider, dramatizasyonda çok daha etkin, yönlendirici ve belirleyicidir. Burada bir oyun metninin aynısının ya da bir öykünün, masalın hiçbir biçimde akışını değiştirmeden canlandırması söz konusudur. Sözgelimi öğretmen metni okur ya
da anlatır, rolleri dağıtır, bu kez çocukların okudukları öyküyü canlandırmaları
beklenir. Bu tür canlandırmalarda tiyatroya benzer bir çalışma süreci izlenir. Buna göre cevap A seçeneğidir.

Etkinlik 2: Öğretmen, öğrencilere Elena Bono’nun “Küçük Yaprağın şapkası” masal kitabında yer alan masalı öğrencilere okur ya da anlatır......Masal buraya kadar okunduktan ya da anlatıldıktan sonra yarıda kesilir. Çocuklara masalın devamında neler yaşanmış olabileceğini düşünerek bir canlandırma hazırlamaları istenir.Etkinlik 5: Masal okunmadan önce öğrencilerden, en sevdikleri oyuncağı tüm ayrıntıları ile düşünmeleri istenir. Seçtikleri oyuncağın nasıl bir oyuncak olduğu, hareket edip etmediği, seçtikleri oyuncağı neden sevdikleri, bu oyuncağı bedenlerine yansıtacak olsalardı  nasıl bir şekil alacakları gibi sorular yöneltilir. Etkinlik 1:Öğretmen gerekli durumda öyküyü yeniden okur ya da anlatır ve çocukların dramatize süreçlerinde unutma ya da
öykünün tamamlanması durumunda müdahale ederek öykünün dramatize
edilmesini sağlayabilir.
Doğru olmayan bilgi C seçeneğinde verilmiştir.

Öğretmen, öyküyü okuduktan ya da anlattıktan sonra öykü üzerine çocuklara
sorular sorar. Sözgelimi Bu öyküde kimler var? Serçecik önce kim ile tanışıyor?
Onunla ne yapıyor? Serçecik ve arkadaşı daha sonra kimle tanışıyorlar? Karınca
Serçecikten ne istiyor? Farklı olmak nasıl bir şey? Farklı olanlar da arkadaş olabilirler mi? Nas›l? Serçecik Uğur Böceği ile ne konuşuyor? Sonra ne oluyor? gibi. Öğretmenin sorduğu her soruya karşılık aldığı yanıtlara göre çocuklar arasından çeşitli rolleri seçerek
ve öykünün ilgili yerlerini yeniden okuyarak ya da anlatarak bölüm bölüm canlandırmalarını ister.Öğretmen, öyküyü okuduktan ya da anlattıktan sonra öykü üzerine çocuklara
sorular sorar. Sözgelimi “Bu öyküde kimler var?”, “Küçük Hipo kim?”, “Ne yapmak
istiyor?”, Öğrencilere öykü okunduktan sonra “Öğretmenin Role Girmesi” tekniği kullanılır. Öğretmen, çocuk sayısı kadar zarfı (zarfların içinde öyküde geçen kahramanların
resimleri vardır) sınıfın ortasına koyar. Çocukların bu zarflardan birer tane almalarını ve çember biçiminde düzenlenmiş minderlerden birine oturmalarını söyler. Birazdan onlara bir öykü okuyacağını, öyküde farklı hayvanların olduğunu belirtir.
Artık bu çalışma süresince; onların zarftan çıkan resimdeki kahraman rolünde olduklarını söyler. Rolünü üstlendikleri kahramanın adı geçince, o kahraman öyküde ne yapıyorsa çocukların da aynısını yapmalarını ister.
D seçeneği öykü okunmadan önce yapılabilecek bir etkinlik olduğu için cevap D seçeneğidir.