OKULÖNCESİNDE DRAMA

Okulöncesi dönemi çocuklarının; yapmaya ve yaşamaya dayalı etkinliklerde yer almaları gerekir. Bilişsel düzeyde bilgi aktarımının yoğun olmadığı, öğrenmeye ilgi uyandıracak etkinliklerle kendilerini her biçimde ifade etme olanağının sunulduğu, yaratıcılıklarını geliştirilebilecekleri ve öz güvenlerinin desteklendiği eğitim ortamlarının sağlanması gerekir.

Kurgu kavramı eğitimde dramanın içerisinde yer almamaktadır.

B şıkkı- Dramatizasyon

C şıkkı- Dramatizasyon 

D şıkkı- Dramatize etmek

E- Dram tanımlarına aittir.

Di¤er derslerde ya da etkinliklerde oldu¤u gibi drama etkinlikleri için de bir planlama gereklidir. Bu planlamada, çocuklara nelerin öğretilmesi gerekti¤i sorusuna verilen yanıtı kapsayan konu, bu konunun hangi öğrenme ortamında işleneceği, çocukların ve öğretmen olarak bizim bu süreçte ne tür rollerimizin olacağı ve drama etkinliklerinin hangi değerlere yönelik olacağına ilişkin sorulara yanıt bulmak gerekir. Okulöncesi çağı çocuklarıyla drama çalışmaları yaparken öğretmenin yaş kümelerine göre gelişim özelliklerini çok iyi bilmesi gerekmektedir. Çocu¤un hangi yaşta hangi davranışları gösterdiğini, ilgilerini, hangi tür oyunları sevdiğini ve başarabildiğini, tepkilerini bilmek hem sağlıklı bir drama süreci yaşanması, hem de çalışmanın hedeflerine ulaşılması açısından önemlidir. Öğretmen, çalışmanın amacını çok net olarak belirlemelidir

Okulöncesinde yapılan drama çalışmalarında karşılaşılabilecek en önemli sorun çocukların çalışmaya isteksizliği ya da katılmak istememesidir. Bu nedenle çocuklarda oyun oynamaya gereksinim duyurmalı, çalışmayı çekici özendirici hale getirmelidir. Yine de katılmak istemeyen çocuklar varsa ısrarcı olmamalı kenarda oturup izlemelerine izin verilmelidir.

Sıralanan çözümlerin hepsi okulöncesi drama eğitiminde karşılaşılabilecek sorunların çözü için öne sürülmüştür.

Öğretmenler  • çalışmaya istekli olmalı,  • çocukların dünyasına girerek onlara inanmalı, • çocukların çalışmalarını ve ürettiklerini ciddiye almalı, • doğaçlamanın nasıl işlediğini kavramalı, • oluşabilecek sorunları önceden görüp çözüm üretmeli, • çocukların durumlar karşısında karara varabilmeleri için çocuklara zaman vermelidirler.

Bu tür oyunlar bir grubu gerektirir. Bireysel değildir, anlıktır, süresi kestirilemez temel olarak öykünmeye dayanır.Senaryo ve metnin olmadığı doğaçlama ve rol oynama tekniklerinin kullanıldığı, gelişimini gündelik yaşantılardan alan bir süreçtir.Bu oyunlarda imgelemeye dayalı oyunlar daha yoğundur ve bu oyunlarda daha önceden hazırlanmış öyküler söz konusu değildir.Çocuklar çeşitli rolleri paylaşırlar, bir yetişkinin, liderin, öğretmenin herhangi müdahalesi olmadan bu rolleri istedikleri gibi oynayarak oyunu sürdürürler

Dramada belirtilen çeşitli devinimler aynı zamanda çeşitli yarışmaları, çekişmeleri, çözülmesi gereken problemleri, gerilimleri içinde barındırır ki bunun adı dramatik ya da dramatik olandır.Dramatik, insanda bir içsel yaşantının, gerilimin olması durumudur.Oysa dramatik, günlük dilde daha çok ya acıklı, hüzünlü eylem durumlarında ya da sahne oyununa özgü olan, coşku veren duyguları kamçılayan anlamında kullanılır. Dramatik olanda bir “durum” söz konusudur. Bu durum bir sorunu içermelidir.

Çocukların “...mış gibi” yapmaları ya da bu tür oyunları oynamaları, tiyatroya ilişkin etkinliklerle karıştırılmamalıdır. Bu anlamda, erken çocukluk döneminde, eğitimde drama etkinliklerinde çocuklardan sanatçı gibi davranmaları beklenmemelidir.Öğretmenin yapması gereken, çocuklara belli sosyal yaşantı durumları vererek kendilerini ya da başka insanları oynamalarını sağlamak olmalıdır.Semboller ve fotoğraflar üzerinde konuşabilirler, yarım bırakılmış öyküleri tamamlayabilirler.

Okulöncesi eğitimden en verimli şekilde yararlanılabilmesi ancak eğitim programının çok iyi uygulanmasıyla mümkün olabilir. Okulöncesi öğretmenlerinin diğer tüm kademelerdeki öğretmenlerin yapması gerektiği gibi eğitim programları çerçevesinde bir çalışma günü için amaçlarını, içeriğini, öğrenme öğretme süreçlerini ve değerlendirme biçimini belirlemesi kısaca günlük plan hazırlaması gerekmektedir.

Öğretmen günlük plan hazırlarken sınıfındaki çocukların gelişim düzeylerini, ilgi ve gereksinimlerini göz önünde bulundurmak zorundadır.

Okulöncesinde öğretmenler drama etkinliklerini uygularken zaman zaman hayal kırıklıkları yaşayabilirler. Bu nedenle öğretmen drama etkinliğini planlamadan önce dramanın amacıyla hangi kazanımları elde etmek istediğini, çözülecek sorunun ne olduğu ile dramatik anın belirlenmesini, hangi ortamı kullanacağını belirleyerek ortamın uygunluğunu kontrol etmesini, çocukların rollerini belirlemeyi, öğretmen olarak dramaya aktif katılım sağlayıp sağlamayacağını belirleyecek  ayrıntıları iyi düşünmelidir.

Çocukların yaşları ve gelişim düzeyleri dramaya başlamak için uygun olmalıdır. Çok küçük yaşlardaki çocukların bilişsel ve dil yetenekleri verilen yönergeleri anlama, hayal etme ve canlandırma için yeterli değildir. Bu nedenle 5-6 yaşından küçük çocuklarla yapılan drama çalışmalarında dramanın bütün aşamalarını uygulayabilmek pek de mümkün olmamaktadır.

İlk defa drama etkinliği yapılan çocuklarla başlangıçta dramanın aşamaları ısınma ve hazırlık, canlandırma, değerlendirmenin hepsini gerçekleştirmek mümkün olmayabilir. Süreç içinde aşamalarda ilerlemeler sağlanması daha doğru olacaktır.

Drama çalışmaları sırasında çocuklar rollerini abartabilir ve bu durumlarda karmaşa yaşanabilir. Böyle bir durumun yaşanmaması için öğretmen çalışmanın öncesinde çocukları uyarabilir yada böyle bir durumla karşılaştığı drama çalışması bittikten sonra çocukları uyarabilir. Fakat drama sırasında uyarıda bulunmak doğru bir seçim değildir.

Öğretmen çocuklara olumsuz durumlar ile karşı karşıya kalacakları yaşantılar sunmamalıdır. Çünkü çocuklar drama çalışmalarında rolleri gereği duygudaşlık kurarlar. Bu da onlarda korkuların oluşmasına ve yerleşmesine neden olabilir. Öğretmen bir drama planlarken çocukların her birinin geçmiş yaşantılarını iyi bilmelidir. Özellikle kümede olumsuz yaşantılara sahip çocuklar olduğunda onları olumsuz yaşantıları ile tekrar yüz yüze getirmemelidir.

Okulöncesi eğitim öğretmenleri günlük planda yer verilmesi gereken etkinlikleri farklı günlere bölerek ve o günkü amaç ve kazanımlara uygun olarak seçer, bir yada birkaçını aynı anda uygulayabilir. Okulöncesi eğitimde günlük planda yer verilmesi gereken etkinlikler; serbest zaman etkinlikleri, türkçe, oyun ve hareket, müzik, fen ve matematik, okuma-yazmaya hazırlık etkinlikleri, drama, sanat, alan gezileridir. Örnekte ise öğretmen değişik malzemelerle resim çalışması yaptırarak sanat etkinliğini ve sonrasında çocuklara şarkılar öğreterek müzik etkinliğini kullanacaktır.

Planlama, belirli eğitim amaçlarına ve program hedeflerine ulaşmak için öğretim etkinliklerinden hangilerinin seçileceğini, bunların çocuklara niçin ve nasıl yaptırılacağını, ne gibi yardımcı ve tamamlayıcı kaynak ve araçların kullanılacağını, elde edilen başarının nasıl değerlendirileceğini önceden tasarlayıp kağıt üzerinde saptamaktır. Planlama, öğretmenin yapıcı bir sınıf disiplini sağlaması ve çocukların eğitimden zevk almaları için çok önemlidir.

Drama aşamaları hazırlık-ısınma, canlandırma ve değerlendirmedir. Çocukların tüm bedenlerini kullanarak yapacakları zıplama, dans etme, hızlı ve yavaş yürüme ve öğretmenin seçtiği bir çocuk oyununu oynama gib yaptıkları aktiviteler hazırlık-ısınma aşamasıyla ilgilidir. canlandırma aşamasında ise öğretmen çocuklara dramanın konusu ile ilgili bir hikaye anlatabilir, çocuklardan hikayeyi tamamlamalarını isteyebilir, drama konusu ile ilgili bazı yönergeler verebilir ve hayal ederek dramayı kurgulamalarını sağlayabilir. Değerlendirme aşaması ise drama sonrasında çocukların canlandırdıkları rol, dramanın konusu, dramanın amacı gibi konularda ne hissettiklerini, neyi sevip neyi sevmediklerini anlattıkları her çocuğun tek tek fikrini söylediği bir aşamadır.