OKULÖNCESİNDE DRAMA - Deneme Sınavı - 11

Okulöncesi dönemden erginlik dönemine kadar, amatör ya da uzmanlar tarafından çocuklar için yapılan tiyatroya çocuk tiyatrosu denir.

Drama uygulamalarında karşılaşılabilecek sorunları en aza indirmekte öğretmenin görevleri:

Dramatik oyun ise oynayanların söz gelimi çocukların keşfettikleri ve çevrelerindeki tüm karakterleri ve hareketleri taklit ettikleri özgür bir ortamda oynanan oyundur.

Dramatik oyunlar bir tiyatro oyunu oluşturmak gibi bir amaç taşımaz; ancak yaratıcı drama gibi tiyatronun pek çok ögelerini içerir. Dramatik oyun, bir an için var olur. Bir kaç dakika içinde sona erebilir ya da bir süre devam edebilir. Hatta çocuğun ilgisi kuvvetliyse tekrar edebilir. Bu tekrar bir prova niteliğinde değil, yapılan bir şeyin verdiği hazzı yeniden deneme isteğidir. Dramatik oyun, yaratıcı dramaya geçişte önemli bir basamaktır. Bu yönüyle dramatik oyun, yaşamı daha iyi anlamak için onu canlandırmaktır. Bu tür oyunlarda çocuk bir rol üstlenir ve başka biriymiş gibi davranır. Bu tür oyunlar bir grubu gerektirir. Bireysel değildir, anlıktır, süresi kestirilemez temel olarak öykünmeye dayanır. Bu oyunlarda imgelemeye dayalı oyunlar daha yoğundur ve bu oyunlarda daha önceden hazırlanmış öyküler söz konusu değildir.

Yaratıcı drama çalışmalarının aksine lider, dramatizasyonda çok daha aktif, yönlendirici ve belirleyicidir. Söz gelimi öğretmen metni okur ya da anlatır, rolleri dağıtır, bu kez çocukların okudukları öyküyü canlandırmaları beklenir. Bu tür canlandırmalarda tiyatroya benzer bir çalışma süreci izlenir. Öğretmen ya da lider bu süreçte etkindir, sık sık araya girerek akışa yardım edebilir, söylenmek istenilenleri hatırlatabilir. Dramatizasyonda metinlerin canlandırılması sırasında tümcelerin aynen söylenmesi gibi bir zorunluluk yoktur. Eğer öğretmen isterse öyküyü okurken kesip, çocuklarla birlikte canlandırmaya yeniden devam edebilir. Öğretmen dramatizasyon etkinliklerinde daha çok süreci kenardan yönetir, role girmez. Dramatizasyonda tıpkı yaratıcı drama gibi bir eylemin içindedir, bu süreçte de bir oyunlaştırma, yaşanır hale getirme söz konusudur.

Okulöncesi eğitiminde drama etkinlikleri genellikle dört yaşlarla 10 - 15 dakika, beş yaşlarla 20 - 25 dakika, altı yaşlarla da 30 - 40 dakika drama çalışmasının yapılması verimli bir çalışmayı oluşturabilir. Okulöncesi dönemde, dört yaşta, basit ısınma ve rol oyunları ve basit doğaçlamalar canlandırılabilirken, beş-altı yaştaki çocuklarla zaman zaman yetişkinlerin doğaçlamalarına yakın oyunlar ortaya çıkabilmektedir.

Drama çalışmalarına katılmak istemeyen çocuklar oyun oynamaya gereksinim duyurmalı, çalışmayı çekici özendirici hale getirmelidir. Yine de katılmak istemeyen çocuklar varsa ısrarcı olmamalı kenarda oturup izlemelerine izin verilmelidir. Bilindiği gibi dramanın temeli gönüllü katılım esasına dayanır. Bir süre sonra katılmak istemeyen çocukların da çalışmanın içinde yer aldığı görülecektir.

Sanatçı gibi davranmaları ve ezberlenmiş rolleri sunmaları beklenmez.

Eğitimde drama çalışmaları yalnızca oyun alanlarında değil, ortamın tümünde gerçekleştirilmelidir.

Çocuğun zihinsel ve fiziksel etkinliklerini doğaçlama ve sürece dayalı yaşantılarla bütünleştirmeyi hedefler.

Eğitimde drama çalışmalarında öğrenciler yalnızca bildiklerini değil, ne bildikleri hakkında düşünce ve duygularını da ifade etmeyi öğrenirler. Çocuk oyunlarında yetişkin dünyası çok az yer alırken, eğitimde drama çalışmalarında yetişkin dünyasına da yer verilmektedir.

Eğitimde drama etkinlikleri tasarlanıp uygulanırken aşağıdaki durumları göz önünde bulundurmak gerekir:

Drama etkinliği sonrası destekleyici ve tamamlayıcı eğitim etkinliklerinin nitelikleri:

Davranışa yansıması:

Etkinliğin eğitici sayılabilmesi için, çocuğun davranışlarında gözlenebilir sonuçlara yol açması önemlidir. Yani, çocuğa istendik bir davranışı kazandırması ya da çocuktaki istenmeyen bir davranışı değiştirebilmesi gerekir.

Bütünsel eğitim sağlaması:

Herhangi bir etkinlik yalnızca çocuğun bir yönünü eğitmeyi amaçlamamalı, çocuğu bir insan olarak bütün halinde görmeyi ve eğitmeyi amaçlamalıdır. Yaratıcılık, bağımsız karar alabilme ve davranabilme, sorun çözebilme, demokratik tutum ve davranışlar sergileme, dayanışma, farklılıkları kabul etme, sorumluluk gibi.

Drama etkinliği sonunda yapılan tartışmanın aşamaları:

Tanımsal düzey: Bu düzeyde çocukların canlandırılan olay, durum ya da rolleri adlandırmaları, tanımlamaları istenir.

Bilişsel düzey: Drama etkinliğinde ele alınan ya da değinilen kavramlar, konular, ilkeler, davranış, tutum ve değerler ile ilgili olarak bilişsel düzeyde bilgilenmeyi amaçlayan sorular, bu düzeyde sorulabilir.

Drama etkinliği sonrasında sorulan soru çeşitleri:

Çocukları, ortada olan, görünürdeki gerçeklerin ötesini düşündürmeye yöneltebilecek dişer bir yaratıcı soru tipi de, “eğer” sorusudur.

Özel soru: Genel sorunun hemen ardından, öğretmenin, dikkatleri belirli bir konuda uyarılmış olan çocuklara sorduğu, asıl sorulardır.

Drama etkinliği sonrasında destekleyici ve tamamlayıcı eğitim teknikleri: