ÖĞRETMENLİKTE MESLEKİ GELİŞİM - Deneme Sınavı - 2

Öğretmenlikte mesleki gelişim gereksinimlerinin ve planlarının uygulamaya geçirilmesinin temel dayanağını mesleki gelişim modelleri oluşturur. Doğru cevap A'dır.

Mesleki gelişim modelleri "teorinin uygulamaya dönüştürülmesinin araçları" şeklinde tanımlanmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Türkiye’de öğretmen yetiştirme sisteminde öğretmenlerin hizmetöncesi
mesleki gelişimleri Yükseköğretim sistemi içerisinde gerçekleştirilir. Doğru cevap A'dır.

Öğretmenlikte mesleki gelişim modellerini Standartlaştırılmış mesleki gelişim yaklaşımı, Kurumsal odaklı mesleki gelişim yaklaşımı ve Bireysel odaklı mesleki gelişim yaklaşımı olarak üç ana yaklaşım açısından ele almak mümkündür.

Alanyazında öğretmenlikte mesleki gelişime ilişkin çeşitli modeller bulunmaktadır. Bu modellerden yaygın olarak kullanılan mesleki gelişim modelleri şunlardır:
• Yetişkin Öğrenme Modeli
• Gereksinime Dayalı Uyum Modeli
• Dönüştürücü Öğrenme Modeli
• Programlı Model
• Okul Temelli Mesleki Gelişim Modeli
• Eylem Araştırması Modeli

E şıkkında çeldirici olarak verilen "Çoklu Program Modeli" bunlardan biri değildir. Doğru cevap E'dir.

Yetişkin öğrenme modeline göre, yetişkin öğrenme süreci farkında olma, ilgilenme, karşılaştırma, deneme ve uygulama basamaklarından oluşur. Dopru cevap A'dır.

Yetişkin özelliklerine ve yetişkin öğrenme sürecine bağlı olarak dört temel yetişkin öğrenme ilkesi belirlenmiştir (Lawler, 2003). Yetişkin öğrenme modeli, bu dört temel ilkeye dayalı bir modeldir. Bu ilkeler, şunlardır:
• Uygun öğrenme ortamı oluşturmak
• Etkin katılımı sağlamak
• İşbirliğine dayalı araştırmalar yapmak
• Uygulamaya dönük öğrenme gerçekleştirmek

"Bireysel araştırmalar yapmak" bu modelin temel ilkeleriyle çelişmektedir. Doğru cevap B'dir.

Yetişkin öğrenme modelinin ilk aşaması olan planlama öncesi aşamasında yapılan işlemler mesleki gelişim programında görev alacak uzmanların görev tanımlarının yapılması, gereksinimlerin belirlenmesi, mevcut olanakların gözden geçirilmesi ve amaçların belirlenmesidir. "Çıktıların değerlendirilmesi" bu aşamada yapılan işlemlerden biri değildir. Doğru cevap E'dir.

Gereksinime dayalı uyum modelinin kullanımı üç temel aşamadan oluşmaktadır. Bu aşamalar şunlardır (Horsley & Loucks-Horsley, 1998):
• 1. Aşama: Gereksinim aşaması
• 2. Aşama: Uygulama aşaması
• 3. Aşama: Değişimin sağlanması aşaması

Doğru cevap A'dır.

Yetişkinlerin deneyimleriyle oluşturdukları bakış açılarının ve alışkanlıklarının, karşılaştıkları yeni durum ve değişikliklere uyum sağlayarak değişim göstermeleri sürecine "dönüştürücü öğrenme" denir.

Doğru cevap C'dir.

Türkiye de öğretmenlerin hizmetiçi eğitim ile mesleki gelişimlerine yönelik çalışmalar, 1789 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu’nun 48. ve 49. maddelerinde belirtilen hükümlere dayalı olarak gerçekleştirilmektedir. Milli Eğitim Temel kanununda yer alan bu maddelere dayalı olarak, öğretmenlere mesleki gelişim bir hak olarak sağlanmıştır. Doğru cevap A'dır.

Eğitimde kaliteye ilişkin çalışmalar söz konusu olduğunda da akla ilk gelen öğretmenlerin mesleki gelişimi olmaktadır. Öğretmenlerin nitelik açısından gelişimlerini
destekleyerek, öğrenci öğrenmesini artırarak kalitenin artırılması, öğretmenlerin
yeni bilgi, yöntem ve beceriler edinmesini sağlayan mesleki gelişim çalışmalarıyla
mümkündür. Öğretmenlerin mesleki gelişimlerine yönelik programların planlamasını, uygulanmasını ve değerlendirilmesini etkileyen bazı faktörler vardır. Öğretmenlikte kariyer aşamaları, içerik, bağlam, yönetimin yaklaşımı, eğiticilerin rolü, mali kaynaklar
bu faktörlerdir. Doğru cevap B'dir.

İstikrar aşaması, öğretmenlerin meslekteki 4. ve 6. yıllarını kapsayan, meslekte uzmanlık kazanmaya başladıkları bir aşamadır. Bu aşamada öğretmenler, karşılaştıkları sorunlarla baş edebildiklerini görerek, öğretmenlik mesleğini kabullenirler. Bununla birlikte, öğretmenler bu dönemde kendilerini tamamıyla mesleğe vermekte ve öğretmenlik becerilerini üst düzeyde kullanmaktadırlar. Doğru cevap C'dir.

Deneyimli öğretmenlerin karşılaşabilecekleri sorunları, 2 ana grupta toplamak
mümkündür:
• Mesleki eskimişlik
• Mesleki tükenmişlik

Doğru cevap D'dir.

İlk çalışma yılında aday öğretmenlerden beklenen sorumluluklar:
• Aday öğretmenlik eğitimine katılma
• Stajyerlik dosyası hazırlama
• Okul yönetimi tarafından istenen sorumlulukları yerine getirme
• Yönetim işlerine yardımcı olma

olarak sıralanabilir. Doğru cevap E'dir.

Mesleki gelişim programını yürütecek eğiticilerin sahip olmaları gereken özellikleri
şu şekilde sıralamak mümkündür:
• Konu alanı uzmanı olmak
• Öğretim yöntem ve tekniklerini uygulama konusunda deneyimli olmak
• Yetişkin öğrenmesinin özelliklerine ilişkin bilgi sahibi olmak
• Grup çalışmalarını yönlendirebilecek ve yürütebilecek deneyime sahip olmak
• Soğukkanlı, anlayışlı ve ilgili kişilik özelliklerine sahip olmak

Doğru cevap E'dir.

Okul yöneticilerinin öğretmenlerin mesleki gelişimlerine ilişkin görev ve sorumluluklarını
şu şekilde sıralamak mümkündür:
• Öğretmenleri öğrenmeye ve gelişime teşvik etmek
• Öğretmenlerin mesleki gelişim gereksinimlerini belirlemek
• Okuldaki öğretmenlerin mesleki gelişimleri için yıllık mesleki gelişim planı hazırlamak
• Mesleki gelişim programlarının gerçekleştirilmesi için bürokratik işlemleri gerçekleştirmek
• Mesleki gelişim programları için kıdemli öğretmenlerin danışmanlığını sağlamak
• Öğretmenlerin gelişimlerini gözlemek ve değerlendirmek
• Öğretmenlerin mesleki gelişimlerinin öğrenci başarısına etkisine ilişkin veri toplamak
• Öğretmenlerin mesleki gelişim başarılarını ödüllendirmek
• Mesleki gelişim için öğretmenler arasında meslektaşlık ruhu ve işbirliği oluşmasını sağlamak

Doğru cevap E'dir.

Mesleki gelişim programlarında bağlama ilişkin aşağıdaki noktalara dikkat edilmelidir:

*Başarılı bir mesleki gelişim etkinliği örgütsel ve mesleki verimi hedeflediği
kadar, öğretmenin bireysel olarak verim almasını da hedeflemektedir. Öğretmenlerin etkinliklere katılımının kolaylaştırılması, maddi ve manevi zorlukların üstesinden gelinmesi gereklidir. Örneğin, evinde gece bakımına muhtaç çocuğu olan anne öğretmenin, mesleki gelişim için şehir dışına çıkması çok zordur.

*Öğretmenlerin etkinliklere katıldıkları yerde kaynaklara, teknolojiye rahatça
ulaşabilmeleri gereklidir. Öğretmenler, yapılan etkinliklere katılamazlar ya
da etkinliklerin uygulamasını yapamazlarsa, mesleki gelişimden beklenen etki
ve verimin sağlanması mümkün değildir. Bu nedenle, programdaki etkinlikler
için gerekli ortam ve teknolojik araçların sağlanmış olması gerekmektedir.
Örneğin, öğretmenlere “PowerPoint’te sunu hazırlama” ile ilgili bir mesleki gelişim programının gerçekleştirilebilmesi için, ortam olarak her öğretmene bir bilgisayarın düşeceği, bir bilgisayar laboratuvarı kullanılmalıdır.

*Mesleki gelişimde katılımcıların yani öğretmenlerin rolü büyüktür. Eğer katılımcılar
huzurlu ise etkinlik başarıya ulaşır; katılımcıların zaman, maddi sıkıntı, manen destek gibi sorunlarının olduğu bağlamda etkinlik verimi düşer. Mesleki gelişim programının başarıya ulaşması için öğretmenlerin programa gönüllü katılımları sağlanmalıdır. Bunun için öğretmenler, özellikle yönetim tarafından güdülenmelidirler.

*Birçok öğretmenin mesleki gelişim etkinliklerine katılımlarındaki tercihlerinde,
en büyük etken zaman sıkıntısıdır. Bu nedenle, mesleki gelişim etkinliklerinin öğretmenlerin görev yerlerinden ayrılmadan, görevlerini aksatmadan ve görevin gerektirdiği etkinlikler içinde gerçekleştirilmesine özen gösterilmelidir.

Doğru cevap D'dir.

Çalıştay farkındalık oluşturmak ve uygulama olanağı sağlamak üzere yapılan etkinliklerdendir. İdeal süresi 2-3 gündür. Doğru cevap B'dir.

Öğretmenlikte kariyer aşamalarından olgunlaşma aşaması 7. ve 18. yıllar arasına denk gelmektedir. Doğru cevap C'dir.