ÖĞRETMENLİKTE MESLEKİ GELİŞİM - Deneme Sınavı - 2

Mikro düzey stratejiye göre, öğrencinin öğretme-öğrenme sürecinde gereksinim duyacağı her tür yardım için öğretmenlerin geliştirilmesi gereklidir. Örneğin, “Ödevlerden sıkılan öğrencilerinizi nasıl yaratıcı ödev hazırlamaya yönlendirebilirsiniz?” konulu bir seminer ya da çalıştay öğretmenlerin mikro düzey strateji olarak faydalanabilecekleri bir mesleki gelişim etkinliğidir.  Doğru cevap D’dir.

Mesleki gelişime ilişkin gereksinim belirlenmede veri toplama yöntemleri: • Kayıtlı verileri inceleme • Görüşme • Özdeğerlendirme • Gözlem • Grup görüşmesi. Bu veri toplama yöntemlerinden bir veya birkaçı bir arada kullanılabilir. Doğru cevap E’dir.

Kapsama yönelik mesleki gelişim standartları (1) öğretmenleri, amaçları okul ve yerel yönetimle ortak olan öğrenme toplulukları içinde örgütler (Öğrenme toplulukları);  (2) sürekli öğretimsel gelişime açık başarılı eğitim liderleri ve yöneticileri gerektirir (Liderlik); ve  (3) yetişkin öğrenmesi ve işbirliğini destekleyecek kaynaklara gereksinim duyar (Kaynak). Doğru cevap B’dir.

Mesleki gelişimin içerik standartları Aile ve paydaş etkileşimi (öğretmenlere aile ve diğer paydaşlarla etkileşimde olabilmeleri için gerekli bilgi ve becerileri sağlar), öğretimde kalite (öğretmenlerin alan bilgilerini derinleştirir, öğrencilerinin üst düzey akademik sorunlarıyla baş edebilmeleri için onlara araştırma tabanlı öğretim stratejileri sağlar ve sınıflarında çeşitli ölçme yöntemlerini kullanma konusunda yardımcı olur) ve yukarıda tanımı yapılan eşitlik standardıdır. Doğru cevap E’dir.

Yetişkinlerin öğrenmelerini hem içsel hem de dışsal güdüleyiciler etkiler. Bu ilkeye bağlı olarak, mesleki gelişim etkinlikleri sonunda öğretmenler; terfi, sertifika ya da parasal destek gibi uygulamalarla güdülenmelidirler. B, C, D ve E şıklarında ifade edilenler sorun çözmeye dayalı yaklaşımların bir parçasıdır. Doğru cevap A’dır.

Öğretmenler, eğitim sisteminin en temel ögesidir.

Cumhuriyet kurulduğunda eğitim yönetimi ve eğitim uygulamaları bakımından ayrılık gösteren yedi tür okul bulunmaktaydı.

1924 yılında çıkarılan 430 sayılı Öğretim Birliği Yasası ve  439 sayılı Orta Öğretim Öğretmenleri Yasası ile öğretmenlik mesleğine yeni ve çağdaş bir temel, yasal bir tanım ve dayanak getirilmiş; öğretmenliğin meslekleşme sürecinin hız, yaygınlık ve etkinlik kazanması sağlanmıştır.

14 Haziran 1973 yılında kabul edilen, ardından 24 Haziran 1973 tarih ve 14574 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Yasası, Türk eğitimine sistem kavramını getiren ve aynı zamanda eğitimde 1973 yılına kadar olan gelişmeleri de yasallaştıran bir yasadır.

Türkiye’de öğretmenlik mesleği 1924 yılında çıkarılan Orta Tedrisat Muallimleri Yasası ile bir meslek olarak resmen kabul edilmekle birlikte başlangıçta neredeyse okuma yazma bilen herkese açık bir meslek olma özelliği göstermiş, sonra belli bir programı izleyenlere bu hakkın verilmesi öngörülmüş, uzunca bir süre sonra belli bir okul öğrenimi görenlere öncelik tanınan bir meslek haline gelmiş, daha sonra ise yasal tanıma ve güvenceye kavuşan ve uzmanlık gerektiren bir meslek niteliği kazanmıştır.

Türkiye’de öğretmen yeterlikleri sürecine etki eden iki önemli gelişmelerden ilki Öğretmen Yetiştirme Türk Millî Komitesinin kurulması, diğeri de öğretmen eğitiminde akreditasyon sisteminin oluşturulması uygulamalarıdır.

Temel Eğitime Destek Projesi; Öğretmen Eğitimi, Eğitimin Kalitesi, Yönetim ve Organizasyon, Yaygın Eğitim ve İletişim olmak üzere beş bileşenden oluşmaktadır.

Yirmi birinci yüzyıl insanının taşıması gereken temel özellikler; etkili iletişim becerileri, kendi başına öğrenebilme yeteneği, sosyal beceriler, takım çalışması becerileri, etkin ve verimli düşünebilme becerileri (eleştirel düşünme, problem çözme), bilgi ustalığı (bilgiye ulaşabilme, kullanabilme ve yeni bilgi üretebilme), yaşam boyu öğrenebilme becerileri olarak tanımlanmaktadır (Bates, 2002). Nitelikli öğretmen; sorun çözme becerisine sahip, teknolojiyi kullanabilen, öğrencisi ile olumlu ilişkiler kurabilen, okuldaki tüm ortamları etkin kullanan ve bir öğrenme ortamına dönüştürebilen, sürekli öğrenmeyi bir ilke olarak benimsemiş ve toplumsal gelişmeye çok yönlü olarak katkıda bulunan kişidir (McNeil, 1997). Nitelikli öğretmen; dinamik ve etkin bir kişilik yapısına sahip, yeniliklere açık, öğrenmeyi kolaylaştıran, kendisini güncelleyen, kaynak kullanan, eleştirel düşünebilen ve sorun çözen öğretmendir. Nitelikli öğretmen; alanında gerekli bilgi ve becerilere sahip, öğretmenlik meslek bilgisi ve becerisiyle donanmış, düşünen, soru soran, eleştiren, gelişmeye ve yeniliklere açık, kendisini sürekli yenileyen, mesleğini seven, topluma ve ülkeye hizmeti temel ilke sayan, dünyayı güzelleştirmek için çaba harcayan, Türk Millî Eğitiminin genel amaçları ile temel ilkelerini benimseyen, Türkiye Cumhuriyetine, Atatürk ilke ve devrimlerine bağlı, çağdaş, demokratik ve laik bir dünya görüşüne sahip, mesleğinin gerektirdiği kişilik özelliklerini ve sorumluluk duygusunu taşıyan, Türkçeyi doğru ve düzgün kullanan aydın kişidir (Tezbaşaran, 2001).

Millî Eğitim Sistemi, öğretmenlerin kariyer gelişimini desteklemek üzere öğretmenliğe unvan getiren yasal düzenlemeyle öğretmenlerin kariyeri basamaklar şeklinde belirlenmiştir. 8 Temmuz 2004 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 5204 Sayılı “Millî Eğitim Temel Kanunu ve Devlet Memurları Kanununda Değişiklik Yapılmasına ilişkin Yasa" ile Türkiye’de öğretmenlik öğretmen, uzman öğretmen ve başöğretmen gibi kariyer basamaklarına ayrılmıştır. Basamaklar arasında yapılacak geçişlerde uygulanacak sınavdan alınan notun yanında kıdem, hizmetiçi ve lisansüstü eğitim, etkinlikler ve sicil notları dikkate alınmaktadır.

Donald C Wesley (Wesley, 1998)' e göre iyi bir öğretmen olabilmenin 11 yolu empati kurmak, aileler, yöneticiler ve meslektaşlarla işbirliğiçinde olmak, başkalarına hesap vermeye hazır olmak, çatışmaktan korkmamak, uzun vadeli düşünmek, özel ilgi alanlarını sergilemekten kaçınmamak, asla yılmamak, sorumluluk sahibi olmak, kendini değerlendirmek, hatalardan korkmamak ve sabırlı olmaktır. "Hatalara karşı sıfır tolerans göstermek" bu yollardan biri değildir.  Dolayısıyla doğru yanıt B'dir.

Öğretmenlerin mesleki gelişimi, genel olarak öğretmenleri hizmetiçi eğitim ile
yetiştirmek amacıyla düzenlenen kurs, seminer gibi faaliyetleri kapsayan etkinlikler olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Mesleki gelişim tanımlarına bağlı olarak mesleki gelişimin yararlarını şu şekilde
sıralamak mümkündür (Vrasidas&Glass, 2004; Craft, 1996):
• Öğretmenlerin uygulama alanlarını ve meslek bilgilerini geliştirir.
• Öğretmenlerin bilimsel, eğitsel ve bireysel yeterliliklerini artırmalarına yardımcı olur.
• Öğretmenlerin toplumsal değişimleri, özellikle de bilgi ve iletişim teknolojilerini
anlamlandırmalarına yardımcı olur.
• Öğretmenlerin bilgi ve iletişim teknolojilerini öğretme-öğrenme sürecine
entegre etmelerine yardımcı olur.
• Öğretmenlerin sınıfta başarıya ulaşmak için gereksinim duydukları konu
alanı bilgilerini ve becerilerini geliştirmelerine yardımcı olur.
• Öğretmenlerin mesleki doyum yaşamalarına olanak sağlar.
• Öğrencilerin bireysel ya da ortak gereksinimlerini karşılamalarıında kendilerine
yardımcı olabilecek yaşantı, uygulama ya da araştırmalarına yansıtma
yapabilmelerine olanak tanır.
• Okul içindeki mesleki yaşantılara kaliteli bir yön verir, eğitim politikalarında
standartların yükseltilmesine katkıda bulunur. E şıkkında verilen "kendini gerçekleştirmek" mesleki gelişimin yararları arasında sayılmamıştır. Doğru cevap E'dir.

Mesleki gelişimin yansımaları ve yararları göz önünde bulundurulduğunda,  öğretmenlerin gelişime ayak uydurmak, değişen yeterlilikleri kazanmak ve profesyonel bir öğretmen profili oluşturmaları için mesleki gelişimin bir zorunluluk haline geldiği söylenebilir. Doğru cevap B'dir.

Türkiye’de öğretmenlerin hizmetiçi eğitimlerini sağlamak amacıyla ilk olarak
Millî Eğitim Bakanlığı bünyesinde 1960 yılında kurulan “Öğretmeni İş Başında Yetiştirme Bürosu” 1982 yılında tekrar yapılandırılarak "Hizmetiçi Eğitim Daire Başkanlığı" adını almıştır. Doğru cevap A'dır.

657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu ve 1739 sayılı Temel Eğitim Kanunu ile öğretmenlerin düzenlenen mesleki gelişim etkinliklerine katılımı zorunlu kılınmıştır. Doğru cevap A'dır.