ÖĞRETİMDE PLANLAMA VE DEĞERLENDİRME

Bir sınavda iki sütundan oluşan sorular ve cevaplar verilmiş, soruların verildiği sütuna “ön­cüller”, cevapların verildiği sütuna ise “seçenekler” konulmuşsa "Eşleştirme testi" adlı ölçme aracından yararlanılmış olur.

 

 

Özge öğretmen eğitim anlayışında öğrencilerinin duyuşsal öğrenmellerini öncelediğine göre "Kişilik  envanterleri"  ölçme aracına daha çok başvurduğu düşünülür.

Bir sorunun cevabının, verilen cevap maddelerinden birinin işaretlenmesine dayalı testlerdir. Çoktan seçmeli testlerde yer alan her bir soruya madde adı verilir. Bu maddeler, bir
problem durumu sunan bir madde köküyle, bu madde kökünü izleyen en az üç ve daha fazla sayıda seçimlik cevaplardan oluşur. Madde kökü, bir soru cümlesi olabileceği gibi, eksik bir cümle de olabilir. Madde kökünü izleyen seçimlik cevaplara seçenekler adı verilir. Bu seçeneklerden doğru cevabın dışında kalanlar ise, çeldiriciler olarak adlandırılır
(Tekin, 1994).

Çoktan seçmeli testler, sınıf içi uygulamalardan büyük kitlelerin katıldığı ulusal merkezi sınavlara kadar birçok düzeyde ve hemen hemen her öğretim alanında kullanılmaktadır. Bunun nedeni, çoktan seçmeli testlerin büyük kitlelere kolaylıkla uygulanabilmesi, diğer ölçme araçlarına göre kapsam geçerliğinin yüksek olması, hazırlama, uygulama ve değerlendirme açısından kullanışlı olması, objektif olarak puanlanabilmesi ve iyi hazırlandığı takdirde üst düzey yeterlikleri de ölçmeye olanak tanımasıdır

Çoktan seçmeli sorular hazırlanırken dikkat edilmesi gereken hususlar aşağıda verilmiştir:
• Sorular, öğrenme amaçları ve dersin öğrenme çıktıları göz önünde bulundurularak
hazırlanmalıdır.
• Soru kökünde sadece sorunun cevaplanması için gerekli bilgiler verilmeli, fazla
bilgiye yer verilmemelidir.
• Sorunun büyük bölümü kökte oluşturulmalı seçenekler mümkün olduğunca kısa
tutulmalıdır.
• Seçenekler konu, ifade ve uzunluk bakımından birbirine benzemelidir.
• Soru kökü ile seçeneklerdeki ifadeler anlatım açısından birbirleriyle uyumlu olmalıdır.
• Seçenekler birbirinden bağımsız olmalı, biri diğerini içermemelidir.
• İki seçenek karşılıklı olarak elenebilir olmamalıdır.
• Aynı soruda biri diğerine zıt olan ya da biri diğerinin olumsuzu olan seçenekler
kullanılmamalıdır.
• Seçenekler tarih, rakam/sayı ya da sıralama gerektiren kelimelerden meydana gelmişse, tarih ve sayılar büyükten küçüğe ya da küçükten büyüğe doğru sıralanmalı,
kelimeler de bir mantıksal sıraya konmalıdır.
• Sorularda tek bir doğru cevap olmalı; çeldiriciler doğru cevabı bilmeyenleri çeldirecek kadar güçlü olmalıdır.
• Soru mümkün olduğunca tek bir yeterliği ölçmelidir.
• Soru mümkün olduğunca “olumlu” sorulmalıdır. Olumsuz sorular toplam soru sayısının üçte birini geçmemelidir.
• Zorunlu kalmadıkça sıralı soru (I, II, III) sorulmamalıdır. Sorulduğu takdirde büyükten küçüğe sıralanmalıdır.
• Seçeneklerde “Hepsi”, “Hiçbiri”, A ve C gibi ifadeler yer almamalıdır.
• “yanlıştır”, “değildir”, “temel”, “en önemli”, “ilk” gibi vurgu gerektiren kelime ya da
ifadelerin altı çizilmelidir.
• Kombine soru grubu en fazla üç sorudan oluşmalıdır.
• Yazım hataları için yazım denetimi kullanılmalıdır.

D. Doğru Cevapla İlgili Olarak
• Belli ve tek bir doğru cevap var mıdır?
• Doğru cevap olarak bu cevap mı belirlenmiştir?
• Çeldiriciler, doğru cevap olamayacak ifadeler midir?
• Doğru cevabı bulma kolaylığı, yoklanan davranışta aranacak düzeye uygun mudur?

Yukarıda sayılanlarla birlikte, doğru-yanlış testlerinin bazı sınırlılıkları da vardır. Bunları şöyle sıralamak mümkündür:
• Test maddeleri iki seçenekten oluştuğu için şans başarısı yüksektir. Maddeyi hiç
okumadan bile yanıtlayanların doğru yanıtı bulma olasılığı %50’dir. Bu doğru yanlış testlerinin en büyük sınırlılığıdır.
• Üst düzey zihinsel becerilerin ölçülmesi mümkün değildir.
• Öğrenme eksiklerinin belirlenmesi ve öğretimin değerlendirilmesi amacıyla yapılan izleme testleri için uygun değildir.
• Yanlış ifadelerin eğitsel açıdan önemi olmadığı için uygun ölçme aracı olarak kabul
edilmez.

Doğru-yanlış maddeleri yazılırken bazı kurallara uyulmalıdır. Bunlar şöyle sıralanabilir:
• Her maddede sadece bir fikrin verilmesi ve ölçülmesi gerekir.
• Her doğru-yanlış maddesi tereddüte yer vermeyecek ölçüde kesinlik taşımalıdır.
• Doğru-yanlış maddelerinde kesin ifadeler kullanılmalı, çoğu zaman, bazen, genellikle, birkaç vb. belisizlik bildiren ifadelerden kaçınılmalıdır.
• Her madde kısa, açık ve anlaşılır olmalıdır.
• Çift olumsuz önermelerden oluşan maddeler kullanılmamalıdır.
• Maddelerin uzunlıkları birbirine yakın olmalıdır.
• Maddelerin doğru ya da yanlış olduğunu açıkça belirtecek ipuçları verilmemelidir.
• Maddeler öğrencilerin bildikleri kaynaklardan aynen alınan ifadelerden oluşmamalıdır.
• Birbiriyle ilgili olan maddeler ortak bir yönergeyle gruplandırılmalıdır.

Sözlü Sınav

Öğreticinin, dersin amaçları doğrultusunda, sınıf içi ortamda her zaman başvurabileceği bir tekniktir. Özellikle sözlü iletişim becerisinin ölçüldüğü dil derslerinde önemli bir yere
sahiptir.

Ödevlerin olumlu yönleri
• Özellikle erken çocukluk döneminde öğrencilerin çalışma alışkanlığı kazanmalarına ve okul hakkında iyi tutum geliştirmelerine yardımcı olur.
• Bağımsız çalışma becerisi kazandırır.
• Akademik başarıyı olumlu yönde etkiler.
• Farklı öğrenme kaynaklarının keşfedilmesini sağlar.
• Öğrenme sürecini zenginleştirir ve hızlandırır.
• Öğrencilerin sorumluluk sahibi olmasını sağlar

Kavram Haritaları
Kavram haritaları, öğrencilerin bir konu ile ilgili düşünce ya da kavramları ve düşünce ya da kavramlar arası ilişkileri grafiksel olarak göstermelerine yardımcı olur. Daha çok yeni
fikirlerin oluşturulması ve planlaması aşamasında kullanılır. İşlenen konulara ilişkin görsel ve şematik bir özet sunar, karmaşık ilişkileri gösterir, eksik ya da yanlış öğrenmelerin
belirlenmesini ve giderilmesini sağlar. Öğrencilerin kendi öğrenme kapsamlarını oluşturmasına ve konuya odaklanmalarına yardımcı olur

Akran değerlendirmenin yararları şöyle sıralanabilir:
• Öğrencilere öğrenme ve değerlendirme konusunda sorumluluk yükler.
• Öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerini geliştirir.
• Öğrencilerin değerlendirme konusuyla ilgili üstün ve zayıf yönlerini öğrenmesini
sağlar.
• Öğrencilere etkili ve uygun geribildirimler verilmesine olanak sağlar

Popham (2001), öğrencileri değerlendirmenin kalitesini artırmak için dört rehber ilkeden oluşan bir çerçeve ortaya koymuştur. Bu ilkeler şunlardır:

• öğrencilerin bilgilerini ölçmede mümkün olduğunca az sayıda ama öğrenme çıktılarını ölçecek yeterlikte testin kullanılması

• öğrencilerden elde edilen geribildirimlerin öğretim için kullanılması

• düzenli olarak eğitsel açıdan anlamlı ölçmelerin yapılması

• öğrenme çıktılarının niteliğini tam olarak belirleyebilmek için öğrencileri değerlendirmede çeşitli ölçme araç ve tekniklerinin kullanılması

Bir sorunun cevabının, verilen cevap maddelerinden birinin işaretlenmesine dayalı testlerdir.

Çoktan seçmeli testler, sınıf içi uygulamalardan büyük kitlelerin katıldığı ulusal merkezi sınavlara kadar birçok düzeyde ve hemen hemen her öğretim alanında kullanılmaktadır. Bunun nedeni, çoktan seçmeli testlerin büyük kitlelere kolaylıkla uygulanabilmesi, diğer ölçme araçlarına göre kapsam geçerliğinin yüksek olması, hazırlama, uygulama ve değerlendirme açısından kullanışlı olması, objektif olarak puanlanabilmesi ve iyi hazırlandığı takdirde üst düzey yeterlikleri de ölçmeye olanak tanımasıdır.

Doğru-yanlış maddeleri yazılırken bazı kurallara uyulmalıdır. Bunlar şöyle sıralanabilir:

• Her maddede sadece bir fikrin verilmesi ve ölçülmesi gerekir.

• Her doğru-yanlış maddesi tereddüte yer vermeyecek ölçüde kesinlik taşımalıdır.

Eşleştirme maddeleri daha çok yazarlar ve eserleri, ülkeler ve başkentleri, ülkeler ve ürettikleri tarım ürünleri gibi aralarında belli bir ilişki, bağ bulunan bilgi gruplarını eşleştirmek için kullanılır.

Yazılı sınavlar, öğrencilere, düşünme ve zaman bakımından cevap özgürlüğünün tanındığı ölçme araçları olarak tanımlanır.

Yazılı sınavların avantajları şöyle sıralanabilir:

• Hazırlanması kolay olduğu için kullanışlı araçlardır.

• Analiz, sentez, değerlendirme gibi üst düzey yeterliklerin ölçülmesi için uygundur.

• Şans başarısı olmadığından geçerliği yüksektir.

• Yaratıcı ve eleştirel düşünme becerilerinin ölçülmesine imkân tanır.

• Öğrencilerin dili kullanma becerilerine artırır, dil gelişimine katkı sağlar.