ÖĞRETİMDE PLANLAMA VE DEĞERLENDİRME

Eğitimde bilişsel, duyuşsal ve devinimsel (psiko-motor) alanlardaki özellikler ölçülür.Bilişsel alan, bilgiler ve bilgilerden doğan zihinsel süreçleri, duyuşsal alan duygu ve değerlerle ilgili davranışları, psikomotor alan ise zihin ile kas koordinasyonu sonucu oluşan davranışları içerir. Eğitimde daha çok bilişsel davranışlar üzerinde durulur ve bunların ne derece kazanıldığının belirlenmesine öncelik verilir.

Çoktan seçmeli testler, doğru yanıta göre; kesin ve tek bir doğru yanıtı olan maddeler, en doğru yanıtı olan maddeler, bileşik yanıt vermeyi gerektiren maddeler ve doğru yanıtı gizlenen maddeler olmak üzere dört grupta incelenir

Sorular, öğrenme amaçları ve dersin öğrenme çıktıları göz önünde bulundurularak hazırlanmalıdır.

Soru kökünde sadece sorunun cevaplanması için gerekli bilgiler verilmeli, fazla bilgiye yer verilmemelidir.

Sorunun büyük bölümü kökte oluşturulmalı seçenekler mümkün olduğunca kısa tutulmalıdır.

Seçenekler konu, ifade ve uzunluk bakımından birbirine benzemelidir.

Birden çok soru sorularak yazılı cevaplar alınmalıdır.

Test maddeleri iki seçenekten oluştuğu için şans başarısı yüksektir.

Beş seçenekle sorulan sorular

Portfolyo

Öğrencilerin sosyal gelişimini engelleyebilir.

Üst düzey yeterlikleri ölçülememesi

Çoktan seçmeli sorular, bir sorunun cevabının, verilen cevap maddelerinden birinin işaretlenmesine dayalı testlerdir. Çoktan seçmeli testlerde yer alan her bir soruya madde adı verilir. Bu maddeler, bir problem durumu sunan bir madde köküyle, bu madde kökünü izleyen en az üç ve daha fazla sayıda seçimlik cevaplardan oluşur. Madde kökünü izleyen seçimlik cevaplara seçenekler adı verilir. Bu seçeneklerden doğru cevabın dışında kalanlar ise, çeldiriciler olarak adlandırılır. Buna göre bir çoktan seçmeli soru en az üç seçenekten oluşabilir ve bu seçeneklerden biri doğru cevap kalan iki tanesi ise çeldirici olabilir. Doğru cevap E'dir.

Çoktan seçmeli testler, madde köküne göre; kökü soru tipinde olan maddeler, kökü eksik cümle tipinde olan maddeler, olumsuz köklü maddeler olmak üzere üç grupta incelenir. Maddelerin gruplanışına göre ise ortak köklü maddeler ve ortak seçenekli maddeler olmak üzere iki grupta incelenirler. Doğru cevap C'dir.

Çoktan seçmeli sorularda kombine soru grubu en fazla üç sorudan oluşmalıdır.Doğru cevap B'dir.

A seçeneğinde yer alan "Soru, olabildiğince yalın ve doğrudan bir anlatımla sunulmuş mudur?" sorusu çoktan seçmeli soruyu "anlatım (ifade) yönünden" incelemeyi amaçlayan bir soru olabilir. Anlatım, açık seçik ve sınırlı mıdır?, Anlatım, kökle bağlantılı mıdır?, Seçeneklerin birbirinden bağımsızlığı sağlanmış mıdır? ve Anlatım paralelliği sağlanmış mıdır? soruları ise "soru yazma tekniği yönünden" çeldiricileri incelemeye yönelik sorular olabilir. Doğru cevap A'dır.

Boşluk doldurma soruları kısa cevaplı ve tamamlama testleri grubunda yer alır. Kısa cevaplı ve tamamlama testleri bir harf, bir kelime, bir işlem ya da en fazla bir cümle olan soru maddelerinden oluşan ölçme araçlarıdır. Doğru cevap D'dir.

Yazılı sınavlar cevap seçenekleri sunulmayıp öğrencilerin cevapları kendi kelimeleriyle yazılı olarak oluşturmalarının istendiği sorulardan oluşur. Yazılı sınavlar, öğrencilere, düşünme ve zaman bakımından cevap özgürlüğünün tanındığı ölçme araçları olarak tanımlanır. Analiz, sentez, değerlendirme gibi üst düzey yeterliklerin ölçülmesi için uygundur. Doğru cevap B'dir.

Yazılı sınavlar, uygulanma şekline göre beş grupta incelenir. Bunlar klasik yazılı sınavlar, tercihli sınavlar, açık kitap sınavları, kura sınavları ve sorusuz sınavlardır. Klasik yazılı sınavlar, uzun yanıtlı üst düzey yeterlikleri ölçmek ve geliştirmek amaçlı hazırlanan sabit sayıda sorulardan oluşan herkes tarafından bilinen sınav şeklidir. Tercihli sınavlar öğrencilere belirli sayıda soruyu seçerek cevaplama özgürlüğünün tanındığı yazılı sınavlardır. Açık kitap sınavları öğrencilere soruları cevaplarken öğrenme kaynaklarının kullanımının serbest olduğu sınavlardır. Daha çok verilen problemlerin çözümlerinin istendiği, cevapların bir kaynakta doğrudan yer almadığı durumlarda uygulanan sınav şeklidir. Matematik, Fen Bilgisi, İstatistik gibi derslerde kolayca uygulanabilen sınavlardır. Kura sınavları önceden hazırlanan soru setlerinin öğrencilere kura çekme yoluyla verilmesi şeklinde uygulanan sınavlardır. Sorusuz sınavlar ise soru ve yanıtların öğrenciler tarafından oluşturulduğu sınav şeklidir. Öğrencilere en iyi bildiklerini gösterme konusunda fırsat verir. Doğru cevap B'dir.

Gözlem tekniğinde değerlendirme için gözlem formu kullanılır. Bu form kontrol listesi olabilir. Gözlem öğrencilerin öğrenmelerini ve gelişimlerini izlemek ve değerlendirmek için yararlanılan tekniklerdendir. Öğreticinin gözlemek istediği özelliği doğru tanımlaması ve bu özelliği işaret eden davranışsal göstergeleri belirlemesi gerekir. Bu göstergelerin bir kez değil uzunca bir süre gözlenmesi, tek bir gözleme bağlı kalınmaması gerekir. Doğru cevap C'dir.

Akran değerlendirme öğrencilerin, kendi belirledikleri bir ürün hakkında ya da durum için birbirlerine belirlenen ölçütler çerçevesinde geribildirim ya da not vermelerini gerektiren tekniktir. Akran değerlendirme, çoğunlukla hem ürünün hem de sürecin değerlendirilmesinde ya da grup çalışmalarında kullanılan bir tekniktir. Akran değerlendirmenin çeşitli olumlu yönleri yer almaktadır. Akran değerlendirme (a) öğrencilere öğrenme ve değerlendirme konusunda sorumluluk yükler, (b) öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerini geliştirir, (c) öğrencilerin değerlendirme konusuyla ilgili üstün ve zayıf yönlerini öğrenmesini sağlar, ve (d) öğrencilere etkili ve uygun geribildirimler verilmesine olanak sağlar. Buna göre II-III-V-VI maddeleri akran değerlendirmenin olumlu yönleri arasında yer almaktadır. Bağımsız çalışma becerisi kazandırma ve farklı öğrenme kaynaklarının keşfedilmesini sağlama ise ödevin olumlu yönleri arasına yer almaktadır. Doğru cevap C'dir.

Çoktan seçmeli testler, sınıf içi uygulamalardan büyük kitlelerin katıldığı ulusal merkezi sınavlara kadar birçok düzeyde ve hemen hemen her öğretim alanında kullanılmaktadır. Bunun nedeni, çoktan seçmeli testlerin büyük kitlelere kolaylıkla uygulanabilmesi, diğer ölçme araçlarına göre kapsam geçerliğinin yüksek olması, hazırlama, uygulama ve değerlendirme açısından kullanışlı olması, objektif olarak puanlanabilmesi ve iyi hazırlandığı takdirde üst düzey yeterlikleri de ölçmeye olanak tanımasıdır.