ÖĞRETİMDE PLANLAMA VE DEĞERLENDİRME

Kapsam geçerliliği

Yordama geçerliliği

Yordama geçerliliği

Uygunluk geçerliliği

Güvenirlik

Yapı geçerliliği

0,70

Kullanışlılık

Bir ölçme aracının saflığı olarak da tanımlanabilecek geçerlilik ölçme aracının en önemli özelliğidir.

Bugün bu yöntemler geçerlilik kanıtları olarak isimlendirilmektedir. Geçerlilik kanıtlama yöntemleri sırasıyla
a. kapsam geçerliliği
b. yordama geçerliliği
c. benzer ölçek geçerliliği
d. yapı geçerliliği
d. görünüş geçerliliği
olarak bilinmektedir.

Kapsam geçerliğini belirlemede yararlanılan temel yöntem testin belirtke tablosu ile uyumuna bakmaktır.

Yukarıdaki paragraftan da görüleceği gibi ölçme araçlarının bazı teknik özelliklere sahip olması gerekmektedir. Bu teknik özellikleri kısaca özetlersek
a. Amaca uygunluk (Geçerlilik)
b. Hata yapmama (Güvenirlik)
c. Kolayca uygulanabilme (Kullanışlılık)
isimleri altında toplayabiliriz.

Şimdi bu mantıkta bir testin geçerliğini artırmak için yapılması gerekenleri sıralayalım.
a) Eğer testimizde yer alan soruları hedef davranışlara ve konulara uygun olarak artırırsak testin kapsam geçerliği artacaktır. Bu nedenle testteki soruları eğitim programına ya da işlenen konu ve hedef davranışlara uygun olarak hazırlanmalıdır.
b) Güvenirliği artırmak için yapılan çalışmalar dolaylı olarak geçerliği de artıracaktır.
Bu nedenle güvenirliğe ilişkin olumlu çalışmalar yaparak geçerliği de artırabiliriz.
c) Testte yer alan her bir sorunun tek bir davranışa yönelik olmasını sağlanmalıdır.
Bu, hedeflerin binişik olmasını engelleyerek her maddenin sadece kendi amacına
hizmet etmesini ve testin genel yapı geçerliliğinin yüksek olmasını sağlar.
d) Öğrencilere uygulanacak testteki soruları sınavdan önce verilmemelidir. Bazı
öğretmenler öğrencilere sınavdan birkaç gün önce bir miktar soru verir. Bunlardan
bazılarını kullanarak sınav yapacağını söyler. Böyle bir sınav bilgiyi ölçme amacına
değil, hafızayı ölçme amacına hizmet etmeye başlar. Böylece geçerliliği düşer.
e) Sınav uygulaması sırasında kopya çekilmemelidir.
f) Sorular şans başarısı ile (yaygın bilinen adıyla atarak) doğru cevaplanamamalıdır.
Bu nedenle sınavlarda doğru cevapların seçeneklere belirli bir desenle dağıtılmaması gerekir.
g) Testteki sorular, öğrencilerin kullandığı temel kaynaklardan aynen alınmamalıdır.
Öğrenciler kaynaklardaki soruları ezberleyerek sınavdan, ölçülen özelliğe sahip olmasa da yüksek puan alır. Bu durum da bir geçerlik sorunu oluşturur.

Kapsamlarının bu aşırı genişliği nedeniyle zekâ, kişilik, yetenek, kaygı gibi özellikleri ölçen testlerin geçerliliği kapsam geçerliliği çalışmaları ile belirlenmez.

KR-20 ve/veya KR-21 yüksek ise yapılabilecek yorumlar
• Test iç tutarlılık anlamında güvenilirdir.
• Uygulanan test hatalardan arınıktır.
• Testi oluşturan maddeler ölçülen özellik bakımından homojendir. KR20 ve Cronbach Alfa Bugün en çok kullanılan güvenirlik
belirleme yöntemleridir. Diğer yöntemlere göre daha kısa zamanda güvenirlik hakkında bilgi vermektedir.
• Ölçülen değişken tek boyutludur. KR’nin amacı bütün soruların aynı kapsamda olup olmadığını bulmaktır. KR20 değeri yüksek çıkarsa soruların ölçülen özellik olarak birbirine benzerlik düzeyinin yüksek olduğu söylenebilir.

Güvenilirliğin kararlılık, eş değerlik, iç tutarlılık ve standart hataya ek olarak objektiflik ve duyarlılık olmak üzere iki anlamı daha vardır.

Bir testin kullanışlılığı kısaca, onun geliştirilmesi, uygulanması, çoğaltılması ve puanlanmasının kolay olmasıdır. Bir ölçme aracının kullanışlı olabilmesi için aşağıdaki faktörlere göre düzenlenmesi gerekmektedir.
Ekonomi: Ölçme aracı, maliyet, okulun olanakları, öğrenci profili vb. özellikler göz önünde bulundurularak seçilmelidir.
Soru sayısı: Bir testteki soru sayısının az olması testin kullanışlılığını artırır. Böylece öğretmen az soru ile hem zamandan hem de emeğinden tasarruf eder.
Hazırlanma süresi: Hazırlanma süresi kısa olan testlerin kullanılması bize zaman bakımından tasarruf sağlar. Ancak bazı testlerde bu durum kapsamlı bir şekilde göz önünde bulundurulmalıdır. Örneğin, kısa cevaplı ve çoktan seçmeli testleri hazırlamak yazılı yoklamalara göre daha fazla zaman alır. Ancak testimizi kalabalık bir gruba uyguluyorsak yazılı yoklamanın cevaplarının puanlanması hazırlanma sürecindeki zaman tasarrufunu kat kat aşar. Ayrıca hazırlanma süresi, sınavı hazırlayacak kişinin ne kadar zamanı olduğuna göre de değişir. Fakat ne olursa olsun, testin hazırlanma süresi kısa zamanda bitiyorsa o
test kullanışlıdır.
Uygulama süresi: Eğer bir test kısa zamanda uygulanabiliyorsa bu test kullanışlıdır. Örneğin, bir yazılı ve bir sözlü sınav aynı güvenirlik ve geçerlik açısından çok kaliteli sonuçlar vermese de uygulama süresi kısa olduğundan kullanışlıdır.
Hazırlayıcı ve uygulayıcı nitelikleri: Ölçme araçlarının bir kısmı hazırlayıcı ve uygulayıcı da uzmanlık gerektirir. Uzman olmayan bir öğretmenin hazırladığı ölçme aracının güvenirliği ve geçerliğinin düşük olması beklenir. Fakat eğer bir ölçme aracı hazırlanırken uzmanlık gerektirmiyorsa o test kullanışlıdır.
Uygulama kolaylığı: Testte bir yönergenin olması ve uygulamada sorun çıkacak durumların ortadan kaldırılması testin kullanışlılığını artırır.
Puanlama kolaylığı: Kolay bir şekilde puanlanan bir test kullanışlıdır. Örneğin çoktan seçmeli testlerin puanlaması oldukça kolaydır. Optik form ile binlerce kâğıt kısa sürede puanlanır. Fakat bir sözlü yoklamanın puanlanması oldukça zordur. Bu nedenle çoktan seçmeli test puanlama açısından kullanışlıyken sözlü yoklama değildir.

Bir ölçme aracında amaca uygunluk, Geçerlilik kavramıyla açıklanmaktadır.

Ölçme aracının ölçmek istediği hedef, konu, ünite ya da içeriği başka hedef, konu ya da ünitelerle karıştırmadan ölçmesiyle "Kapsam Geçerliliği", kanıtlama türü gerçekleştirilmiş olur.

Bir testin konu ve kazanımları ne kadar temsil ettiğini belirleyecek araç Belirtke tablosudur.