ÖĞRETİMDE PLANLAMA VE DEĞERLENDİRME

Erken çocuklukta değerlendirmenin amaçları:
• Tarama Değerlendirmesi
• Öğretimi Değerlendirme
• Tanılayıcı Değerlendirme
• Program Değerlendirme

Tarama çalışmaları çocukların öğrenme düzeyindeki ya da gelişimlerindeki olası sorunları belirlemek amacıyla kullanılan değerlendirme türüdür

Gelişimsel tarama testleri ya da envanterleri genellikle bir çocuğun herhangi bir gelişim alanından aldığı puanı aynı yaş grubundaki diğer tüm çocuklarla karşılaştıran bağıl değerlendirme yaklaşımını benimserler.

Bağıl Değerlendirme Çocuğun başarısını yaşıtı olan diğer çocuklara göre
değerlendirme

Mutlak Değerlendirme Müfredata yönelik ölçekler; öğrenci başarısını müfredattaki kazanımlara göre değerlendirme

Seçicilik ise testin sadece gelişimsel bozukluğu olan çocukları belirleyebilme yeteneğidir

Duyarlılık bir testin çocukların belirli bir yetersizliğini belirleme yeteneğidir.

Tarama amaçlı kullanılan ölçme araçlarının (örneğin bir test ya da envanterin) niteliğini belirleyen iki önemli parametre vardır: Duyarlılık ve seçicilik.

Çocuklar hakkında en doğru yargıya varmak için veli, öğretmen, uzman ve çocuklardan toplanan verilerin tümü birlikte değerlendirilmelidir. Bu şekilde farklı kaynakların kullanılmasına ek olarak sadece tek bir yöntemle değil gözlem, görüşme, anket ve gelişim formu gibi farklı araç ve yöntemler kullanılarak ölçme yapılmalıdır

Tanılayıcı değerlendirme çocukların gelişimlerine, bilgi düzeylerine ve becerilerine yönelik ayrıntılı soruların yanıtlandığı kapsamlı bir süreçtir.

Tarama değerlendirmesi çocukların öğrenme düzeyindeki ya da gelişimlerindeki olası sorunları belirlemek amacıyla kullanılan değerlendirme türüdür. Tarama ölçekleri daha fazla değerlendirmeye ihtiyaç duyulan geniş çocuk kitlelerini kolayca ve hızla belirleyebilmek için uygulanır. Çocukların gelişiminde görülebilecek olası sorunların erken belirlenmesiyle zamanında müdahale edilerek gelecekte yaşanacak sorunlar ortadan kaldırılabilir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Program değerlendirme çocukların sergilediği bilgi ve becerilere dayalı olarak bir programının niteliğinin belirlenmesi sürecidir. Bu değerlendirmeyle öğretmen ve diğer personelin nitelikleri, aile katılımının etkililiği, mezun öğrencilerin performansları ve sınıf uygulamaları gibi değişkenler incelenerek bir programın etkililiği ve verimliliği belirlenir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Tanılayıcı değerlendirme diğer değerlendirme yöntemleriyle karşılaştırıldığında oldukça daha pahalıdır, zaman alıcıdır ve uzmanlık gerektirir. Dolayısıyla bu tür testlerin sadece gerçekten bir öğrenme ya da gelişim sorunu yaşayan çocuklara uygulanması gerekir. Kolay bir biçimde uygulanan tarama testleriyle çocukların içinden sadece daha ileri değerlendirmeye alınması gerekenler belirlenir ve bu az sayıdaki çocuklara tanılama testleri de uygulanır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Bireysel olarak her bir çocuğu tanımaya ve anla­maya ihtiyaç duyulduğunda idiyografik ölçme yöntemleri kullanılır. Bir birey olarak tek bir çocuğu tanıyarak onun gelişimini ve öğrenme düzeyini belirleyebiliriz ve bu verilere dayanarak kendisinin sahip olduğu tüm yetenekleri kullanabilmesi için onu destekleye­biliriz. İdiyografik ölçme yöntemlerinin başlıcaları gözlem, görüşme, portfolyo ve durum çalışmasıdır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Mutlak değerlendirme, bir çocuğun başarısının daha ön­ceden belirlenmiş beceri ölçütüne göre değerlendirildiği yaklaşımdır. Çocuğun belli bir zamanda neyi bildiği ve neleri yapabildiği ölçülür ve sonuçlar ölçüt olarak kabul edilmiş olan bilgi ve beceri grubuna erişim düzeyine göre yorumlanır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Otantik ölçme öğretmen ya da çocuk gelişimi uzmanı tarafından çocukların doğal performanslarını sergilendiği ev, sınıf ya da oyun alanı gibi doğal ortamlarda gözlenmesi­ne ve ürünlerinin incelenmesine dayalı çocuk gelişimine uygun ölçme türüdür. Otantik ölçmede öğretmenin görevi iyi bir gözlemci ve araştırmacı olmaktır. Bir araştırmacı ola­rak öğretmen çocukların nasıl gelişim gösterdiğini belirlemeli ve bu verilere dayanarak gelecekteki öğretim planlarını yapmalıdır. Öğretmen otantik değerlendirme sürecinde zamana yayılmış olarak veri toplar, öğrenci ürünlerini seçer, test edilebilecek bir hipotez oluşturur, verileri yorumlar, sonuçları velilerle ve diğer ilgililerle paylaşır ve son olarak da öğrencilerin bireysel ve grup olarak kendilerinden beklenen kazanımlara ulaşabilmesi için öğretim planı oluşturur. Doğru cevap C seçeneğidir.

Doğrudan ölçme bir yetişkin tarafından her çocuğa aynı koşullarda aynı yöntemle so­ruların sorulduğu standart ölçme yöntemidir. Çocuklar arasında karşılaştırma yapılabil­mesi için her çocuğun standart bir sürece tabi tutulması gerekmektedir. Doğrudan ölçme çalışmalarında daha önce tartışılan standart testler kullanılır ve büyük çocuk gruplarının değerlendirilmesinde kullanılır. Zekâ testleri, gelişimsel tarama testleri, bir yetersizliği belirlemek için kullanılan tanılama testleri ve okula hazırbulunuşluk testleri doğrudan ölçme örnekleridir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Doğru yapılandırılmış bir anekdot kaydı, ilk elden gözlenen bir olayın/eylemin kısa, açık, anlaşılır ve yargı içermeyen betimlemelerinden oluşmalıdır. Bir başka deyişle bu bö­lüm, nesnel gözlem notudur. Anekdot kaydında olay/davranışa yönelik açıklamalara ek olarak gözlemcinin yargı ve değerlendirmelerini içeren yorumlara ve önerilere yer veril­melidir. Bu yargılar kısaca öğretmenin öznel gözlemleri olarak adlandırılır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Daha önceden belirlenen davranışı ya da davranışları gerçekleştiği anda gözleme ve kaydetme yönte­mine olaya dayalı örneklem alma adı verilir. Bu tip gözlem için herhangi bir sınırlama olmamasına rağmen genellikle bu gözlem yöntemi sorun olduğu düşünülen davranışla­rın ve nedenlerinin araştırılmasında ve çözüm önerileri sunulmasında yararlanılır. Özel­likle belirlenen davranış sadece belirli ortamlarda yineleniyorsa zamana dayalı örneklem alma yerine olaya dayalı örneklem alma kullanılmalıdır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Denetim listeleri önceden belirlenmiş yeterliklere sahip olunup olunmadığını veya çocuğun belirli strateji, tutum veya davranışları sergileyip sergilemediğini belirlemek için gözlemci tarafından işaretlenerek kullanılan araçlardır. Doğru cevap C seçeneğidir.