ÖĞRETİMDE PLANLAMA VE DEĞERLENDİRME

Bilgi işleme kuramı üç ana bileşenden oluşur. Bilgi depoları, bilgilerin saklandığı ilk bilgi işleme kuramı bileşenidir. Bilgi depoları, duyusal bellek, kısa süreli bellek ve uzun süreli bellek olarak adlandırılan üç bellekten oluşur. İkinci bileşen olan bilişsel süreçler, bilgilerin bir bellekten ötekisine  ktarılmasını sağlayan içsel zihinsel etkinlikleri kapsamaktadır. Bilgi işleme kuramının üçüncü bileşeni bilişbilgisi ise, bilişsel süreçlerle ilgili bilgileri ve bunların denetimini içerir.

Sunuş yoluyla öğretme stratejisinin taşıdığı kimi özellikler bulunmaktadır:
1. Sunuş yoluyla öğretme, öğretmen ve öğrenci arasında yoğun bir etkileşimi gerektirir. Buna göre, öğretmen konuyla ilgili açıklamalar yapar ve onların konuyla ilgili fikirlerini ya da anlayamadıkları noktaları belirlemeye çalışır. Karşılıklı olarak, bilgi alışverişinin ders boyunca sürmesi temeldir.                  2. Sunuş yoluyla öğretme bol örnek vermeyi gerektirir. Ağırlık sözel öğrenmede olmakla birlikte örnekler, resimler, şemalar gibi görsel ve öteki uyarıcıları kapsamaktadır. Konu yeterince anlaşılıncaya kadar örneklerin verilmesine devam edilir.
3. Sunuş yoluyla öğretme genelden özele doğru aşamalı bir sıra izlemektedir. Bir başka deyişle, tümdengelim yöntemi uygulanır. Daha genel ve kapsamlı kavramlar önce, bu kavramın kapsamında yer alan daha özel ve dar kavramlar sonra sunulur.
4. Öğretim adım adım ilerler. Ders ön düzenleyicilerle başlar. Ön düzenleyiciler, derste sunuşu yapılacak bilgi dağarcığının genel bir çerçevesini çizerek konuya ilişkin ayrıntıların yerleştirileceği bir yapı oluşturur. Böylece, her öğrenme basamağında, önce ve yeni öğrenilenler arasında yatay ve dikey ilişkiler kurulur ve öğrencinin, anlamlı öğrenmesi sağlanır.

Soru-yanıt yöntemi, öğrencilerin öğretme-öğrenme sürecinde güdülenmelerine ve derslere istekle katılmalarına yardımcı olması, üst düzeyde düşünme becerilerinin gelişimine yardımcı olması, dinleme ve konuşma becerilerini geliştirmesi açısından olumlu bir yöntem olarak değerlendirilirken, bilginin öğrenciye iletilmesinde yavaş işleyen bir
yöntem olması, soru hazırlamanın oldukça güç ve uzmanlık gerektiren bir süreç olması açısından eleştirilmektedir.

Çok eskiden beri kullanılan ve geleneksel öğretim yöntemlerinden birisi olan düz anlatım yöntemi, öğretmen merkezli bir öğretme yöntemidir. Buna göre, düz anlatım yönteminde öğretmen etkin, öğrenci ise pasif konumda bulunmaktadır. Bu yöntemde, öğretmen sahip olduğu bilgileri, fazla hazırlık yapmadan öğrencilere aktarmaktadır. Diğer yöntemlerde ise öğrencinin aktif katılımı beklenmektedir.

Yöntem ile çok karıştırılan bir kavram olan teknik kavramı, öğretim materyallerini sunmada ve öğretim etkinliklerini örgütlemede izlenen yoldur. Teknik, yönteme göre daha dar kapsamlıdır. Bu nedenle öğretim tekniği, öğretmenin ders verirken benimsediği ve izlediği yol olarak tanımlanabilir. Öğretim tekniği, öğretme yöntemini uygulamaya koyma biçimi ya da sınıf içinde yapılan işlemlerin bütünü olarak da tanımlanabilir

Önceden yazılmış hazır bir metin olmaksızın, katılımcıların kendi yaratıcı buluşları, özgün düşünceleri, öznel anıları ve bilgilerine dayanarak oluşturdukları eylem durumları ve doğaçlama canlandırmalardır (San, 1998). Yaratıcı drama, içten geldiği gibi gerçekleştirilmektedir. Yaratıcı dramada, dramadan farklı olarak bir oyun yaratılmaktadır. Yaratıcı dramada, önceden yazılmış hazır bir metin yoktur ve katılımcılar kendi yaratıcı buluşları ve
özgün düşünceleri, öznel anıları ve bilgilerine dayanarak doğaçlama yaparlar (San, 1992). Yaratıcı drama, oyunlar kurarak çocuğa yaşantılar yoluyla yeni durumlara ve olaylara sağlıklı tepki vermesi ya da uyum sağlaması konusunda yardım etme sürecidir. Bu bakımdan yaratıcı drama çocuğun oyunlar yoluyla edindiği yaşama dair deneyimlerin doğru ve yerinde
deneyimler olması için kontrol altında, önceden tasarlanmış ve bu konuda deneyimli kişiler tarafından yönlendirilerek yapılan bir etkinlik olmalıdır.

Eğitsel oyunlar, öğrencilerin psikomotor, psikososyal, duyuşsal ve zihinsel gelişimlerine katkıda bulunmaktadır. Ayrıca, öğrencilerin güdülenmelerinde de önemli bir rol üstlenmektedir. İyi bir öğretmen çocuğun davranışlarını gözleyerek onun kişiliğini oyun yardımıyla en iyi biçimde değerlendirme olanağına kavuşacaktır.

Öğrenme stili, bireyin öğrenmeye yönelik eğilimlerini ya da tercihlerini gösteren özellikler olarak açıklanabilir (Güven, 2004). Öğrenme stili, öğrencilerin tutumlarını ve farklılıklarını geniş bir çevrede tanımlar. Kimi öğrenciler, soyut kavramlara ve kuramlara, kimi öğrenciler gerçeklere ve gözlemlere, kimi öğrenciler etkin öğrenmelere, kimi öğrenciler bilginin görsel olarak sunulmasına, kimileri bilginin açıklanmasına önem verirler. Ancak bu sadece basit bir farklılıktır. Bu durum bir öğrenme stilini, ötekinden daha güçlü ya da zayıf kılmaz (Felder ve Brent, 2005; Sternberg, 1994). Yapılan araştırmalar bireylerin baskın olan bir öğrenme stilinin yanında bir başka öğrenme stilinin olduğunu göstermektedir. Bir başka deyişle bir bireyin bir ya da daha çok öğrenme stili olabilir.

Mikro öğretim tekniği, öğretim süresi, sınıftaki öğrenci sayısı ve konu bakımından küçültülmüş ve yoğunlaştırılmış bir öğretim deneyimidir. Doğru yanıt B şıkkında verilmiştir.

Metinde yazıların altını çizme, aynı sözcüklerle not alma, değiştirmeden yazma yineleme stratejileri arasında gösterilebilir. Doğru yanıt D şıkkında verilmiştir.

Öğrenme-öğretme sürecinin üç temel ögesi bulunmaktadır. Bunlar, öğretmen, öğrenci ve eğitim programıdır. Öğretmen, öğretme işlevini yerine getiren bireydir. Öğrenci, öğrenen bireydir. Eğitim programı ise; amaç, içerik, öğrenme-öğretme süreci ve değerlendirme ögelerini içeren kılavuzdur.

Öğrenmenin temel özellikleri şunladır;

• Öğrenme sonucunda mutlaka bir davranış değişikliği olur.

• Birey yeni bir davranış kazanır.
• Var olan davranışı değişir.
• Yanlış davranış düzeltilir.

• Öğrenme yaşantı ürünüdür.
• Öğrenme kalıcı izlidir.

Öğretme ise; bireyin öğrenmesini sağlayan etkinlikler olarak tanımlanmaktadır. Başka bir deyişle, öğrenme etkinliklerini kılavuzlama ve yönlendirme işidir. Öğretme, öğretmenin desteği, katkısıyla gerçekleşir. Öğretim ise öğrenmeyi destekleyen öğrenen dışındaki olayların planlanması, uygulanması ve değerlendirilmesi sürecidir. Kısacası öğretim, öğrenmenin gerçekleşmesine hizmet eden süreçlerin tümüdür ve aynı zamanda okullarda formal eğitim kapsamında gerçekleşen planlı, kontrollü ve örgütlenmiş öğretme etkinlik- leridir. Öğretim yalnızca okullarda değil uygun şartların sağlandığı her yerde gerçekleşirilebilir.

Sunuş yoluyla öğretme, bilgilerin çok dikkatli biçimde düzenlenmiş ve öğrenci tarafından alınmaya hazır bir durumda verilmesi süreci olarak tanımlanır.   Diğer yandan buluş yoluyla öğretme stratejisi, öğrencinin kendi etkinliklerine ve gözlemlerine dayalı olarak gerçekleştirilen güdüleyici bir stratejidir.  Araştırma-inceleme yoluyla öğretme stratejisi ise öğrenci etkinliğine dayalı olup problem (sorun) çözme yaklaşımını temel almaktadır. Bu strateji tümüyle öğrencilerin araştırmave inceleme yapmalarına ağırlık veren bir yaklaşımdır.

Problem (sorun) çözme, karşılaşılan güçlükleri yenerek bir amaca ulaşma sürecidir. Problem çözme, bilgiyi kullanarak ve bilgiye orjinallik, yaratıcılık ve hayal gücü katarak çözüm üretme süreci olarak da açıklanabilir (Aksu, 1989). Problem çözme yöntemi, bilimsel araştırma sürecini temel almaktadır. Bu yöntem, daha önce de belirtildiği gibi araştırma inceleme yoluyla öğretme stratejisinde, bilişsel alanın uygulama düzeyindeki davranışlarının kazandırılmasında ve bu alanın analiz ve sentez özelliklerini geliştirmek amacıyla kullanılmaktadır.

Gösterip–yaptırma yöntemi, bir işlemin uygulanmasını, bir araç–gerecin çalıştırılmasını önce göstererek açıklama, arkasından da alıştırma ve uygulama yaptırarak öğretme yoludur

Beyin fırtınası, bir gruba ait öğrencilerin, açık fikirli olarak, bir konu, olay veya sorun durumu hakkında düşünmelerini ve mantıklı olup olmadığı endişesine kapılmadan olabildiğince çok sayıda fikir üretmek olarak tanımlanabilir.

Öğrenci merkezli tekniklerden birisi olan rol oynama tekniği, öğrencilerin kendi duygu ve düşüncelerini başka bir kimliğe bürünerek ifade etmelerini sağlayan bir öğretim tekniğidir

Soyut sırasal öğrenenler; öğrenebilmek için öncelikle konu ile ilgili zihinlerinde boş bir çerçeve oluştururlar, fikirlere  ve kavramlara önem verirler, şüphecilerdir, analitik, nesnel, akıllı, dikkatli, yapıcı, mantık- lı, planlı ve sistematiktirler ve bu bireyler öğrenmek için “Ne?” sorusunu sorarlar.

Yineleme Stratejileri: Temel etkinlik zihinsel yinelemedir. Olduğu gibi hatırlanmas istenen bilgilerin öğrenilmesinde bu stratejiler etkilidir. Temel öğrenmeler için kullanılır. Öğrenciler yineleme stratejilerini ana sınıfında öğrenmeye başlar. Öğrenciler 6–7 yaşlarında yineleme stratejilerini kendilerine öğretildiğinde ve söylendiğinde kullanırlar. 11–12 yaşlarından itibaren de öğrenciler yineleme stratejilerini kendiliğinden kullanma eğilimi gösterirler. Değiştirmeden yazma-anlatma, aynı sözcüklerle yazma, satır altı çizme yineleme stratejileridir