Aof Panel

S

Öğretim ortamının bileşenleri nelerdir?

Öğretim ortamı düşüncesi öğrenmenin gerçekleştiği fiziksel, psikolojik ve öğrenme süreçlerinden oluşan bileşenleri içermektedir. Bu açıdan yaklaşıldığında öğretim ortamı asgari düzeyde;

• öğrenciyi,
• öğrencinin hareket ettiği, araç-gereçleri kullandığı, bilgiyi elde edip yorumladığı ve başkaları ile etkileşimde bulunduğu, öğrenme yaşantıları geçirdiği ortamı içermektedir.

S

Öğretim ortamlarının oluşturulmasında üzerinde en fazla durulması gereken konu hangisidir? Nedenleri ile birlikte kısaca açıklayınız.

Öğretim ortamının fiziksel ve sosyal değişkenlerinin karşılıklı etkileşiminin sağlanması öğretim ortamlarının oluşturulmasında üzerinde en fazla durulması gereken konudur. Çünkü öğretim ortamı olarak sınıf, kolektif bir varoluş alanıdır. Farklı sosyo-ekonomik yapılardan gelen öğrencilerin etkileşimde içinde bulunduğu öğretim ortamı, çok boyutlu ve dinamik bir süreklilik içinde yaşanır. Etkili bir eğitim ortamı fiziksel ve psikososyal dinamiklerin karşılıklı bütünleştirilmesi ve uyumlaştırılması ile mümkün olabilecektir.

S

Sosyoteknik sistemler olarak sınıf ortamı nasıldır?

Öğretim ortamı olarak sınıflar hem bir örgüt hem de sosyo-teknik sistemler olarak değerlendirilebilir. Sistem yaklaşımının bir uzantısı olarak ortaya çıkan sosyo-teknik sistem anlayışına göre sınıfların öğrenme çıktılarına etkili olarak ulaşabilmesi için, bu yapıyı oluşturan alt sistemler arasındaki uyumun sağlanması zorunludur. Sınıflarda öğrenci-öğretmen alt sisteminde, öğrencilerin yetenekleri, değerleri, duyguları, kişilik özellikleri, öğrenme stilleri ve öğretmenin liderlik biçimi, sınıfta oluşturulan ödül-ceza sistemleri bulunmaktadır. Amaç ve görev alt sisteminde ise, ulaşılması beklenen kazanımlar ve bunlara yönelik eğitim-öğretim etkinlikleri yer almaktadır. Yapı alt sisteminde ise öğretimi planlama, davranış yönetimi ve disiplin, sınıf kuralları ve iletişim bulunmaktadır. Teknoloji alt sisteminde ise sınıflarda kullanılan eğitim öğretim donanımları, materyaller, araç-gereçler, eğitim programı ve bilgi mevcuttur.

S

Türk Eğitim Sistemi’nde uygulanmakta olan okulöncesi eğitim programının özellikleri nelerdir?

Türk Eğitim Sistemi’nde uygulanmakta olan okulöncesi eğitim programının özellikleri şu şekilde sıralanmaktadır:

Öğretmenlerin öğretim sürecinde plan yapmalarına, uygulamalarına, düzenlemelerine, araştırma, tartışma ve üretmelerine olanak sağlama yönüyle öğrenci merkezlidir.
Çocuğun, ailenin ve çevrenin değişen özelliklerine uyarlanması ve bireyselleştirilebilmesi yönüyle esnektir.
Öğrencinin öğretim süreci boyuna gereksinim duyduğu kazanımları farklı etkinlikler aracılığıyla tekrar tekrar ele alınmasına olanak vermesiyle sarmaldır.
Farklı ülkelerdeki okulöncesi eğitim programları, farklı öğrenme kuram ve modellerinin ortaya koyduğu öğrenci merkezli uygulamalardan sentezlenerek oluşturulması boyutuyla eklektir.
Çocukların tüm gelişim alanlarının gelişimine dikkat edilmesi, etkinlik çeşitlerinin eşit düzeyde tutulması vb. yönleriyle dengelidir.
Çocukta öğrenmenin temelinde oyun olması gerçeğinde hareketle, programdada oyun bir etkinlik/yöntem olarak benimsenmiş; bu yönüyle de program oyun temellidir.
Program çocuğun çevresinde olanları fark etmesini, merak ettiği konulara ilişkinsorular sormasını, araştırmasını, keşfetmesini ve oynayarak öğrenmesini teşvik etmesi ile keşfederek öğrenme önceliklidir.
Öğrencilerin bireysel farklılıklarına dayalı olarak kendilerini farklı ve özgün bir biçimde ifade etmelerine olanak sağlaması ve yaratıcılığın kazanımlar çerçevesinde ele alınması yönüyle yaratıcılığın geliştirilmesi ön plandadır.
Günlük yaşam deneyimlerinin ve yakın çevre olanaklarının eğitim amaçlı kullanılmasını teşvik etmesi bağlamında hazır planların kullanılması programın temel felsefesine aykırıdır.
Eğitim süreci planlanırken konu veya temalardan amaç olarak değil araç olarak yararlanılır; kazanım ve göstergelerin öğrencilere kazandırılmasında konu/tema merkezli bir anlayış söz konusu değildir.
Çocuklar özgürce deneyimlerde bulunup rahat hareket edebildikleri ortamlarda daha iyi gelişeceği gerçeğinden hareketle iç veya dış mekânlarda düzenlenebilecek öğrenme merkezleri ayrı bir öneme sahiptir.
Program, farklılıklara saygı duyulmasını ve farklı özellikleri olan bireylerle uyum içinde bir arada yaşamaya dair deneyimler kazanılmasını teşvik etme yönüyle kültürel ve evrensel değerleri dikkate alır.
Hazırlanan “Millî Eğitim Bakanlığı Okulöncesi Eğitimi Programı ile Bütünleştirilmiş Aile Destek Eğitim Rehberi (OBADER)” aracılığıyla kazanımların kalıcılığınınsağlanması için aile eğitimi ve katılımı önemsenmektedir.
Süreç odaklı olarak çocuğun, programın ve öğretmenin değerlendirilmesi çok yönlüdür.
Özel gereksinimli çocuklara fırsat eşitliği sağlama adına özel gereksinimli çocuklara yönelik uyarlamalara yer verilmektedir.
Çocukların gelişimlerinin desteklenmesi, yönlendirilmesi ve aile eğitimlerine katkı bulunulması bağlamında rehberlik hizmetlerine önem verilmektedir.

S

Aylık eğitim planı nedir?

Aylık eğitim planı, bir öğretmenin çalıştığı çocuk grubunun gelişimini desteklemek için etkinlik oluşturmak üzere alacağı kazanım ve göstergeleri, kavramları, alan gezilerini, özel gün ve haftalar ile aile katılımı ve değerlendirme süreçlerini içeren bir çalışma planıdır. Okulöncesi eğitim programında öğretmenlerin eğitim sürecini aylık olarakplanlaması istenmektedir.

S

Çocukların desteklenmesi gereken gelişim özelliklerinin dikkate alınması, çok yönlü gelişme olanağı sunulması öğretmenin etkili ve dengeli bir aylık eğitim planı yapması için nelerden yararlanması gerekmektedir?

Çocukların rutin olarak gözlenip gelişim özelliklerinin kaydedildiği Gelişim Gözlem Formu,
Her ay planda yer verilen kavramların kaydedildiği Kavramlara Aylık Eğitim Planlarında Yer Verme Durumu Çizelgesi,
Her ay planda yer verdiği kazanım ve göstergelerin kaydedildiği Kazanım ve Göstergelere Aylık Eğitim Planlarında Yer Verme Durumu Çizelgesi.

S

Günlük eğitim akışı hangi etkinlikleri içermektedir?

Günlük eğitim akışı; güne başlama zamanı, oyun zamanı, etkinlik zamanı ve günü değerlendirme zamanı ile beslenme ve dinlenmezamanı gibi rutin etkinlikleri içermektedir.

S

Günlük eğitim akışında yer aln etkinliklerin içerikleri nelerdir?

Günlük eğitim akışının ilk etkinliği olan güne başlama zamanı çocukların birbirlerine ve gün içinde yapılacak diğer etkinliklere uyum sağlamalarına yardımcı olacak etkinlikleri içermektedir. Daha sonra çocuklara oyun zamanı kapsamında oyun merkezleri tanıtılarak, tercih ettikleri öğrenme merkezlerine geçerek serbest oynarlar. Etkinlik zamanında ise öğretmenin çocukların da önerilerini dikkate alarak önceden planladığı ve isimlerini“Günlük Eğitim Akışına kaydettiği etkinlik/etkinlikler yer alır. Etkinlik zamanı;

• bütünleştirilmiş,
• bütünleştirilmiş ve tek bir etkinliğin birlikte uygulanması şeklinde,
• tek tek etkinliklerin art arda uygulanması şeklinde düzenlenebilir.

Günlük eğitim akışının sonu olan günü değerlendirme zamanında; çocukların günlerini planlama, uygulamaya aktarma ve değerlendirme yeterliklerini geliştirme amacıyla grup olarak, gün içindeki tüm uygulamaların değerlendirilmesi ve bir sonraki gün neler yapılacağına ilişkin görüşlerin belirlenmesi yer alır. Öğretmen gün sonunda, o günü değerlendirmeye ilişkin yaptığı çalışmaları ve etkinliklerin değerlendirilmesinden elde ettiği sonuçları dikkate alarak çocukların, programın ve kendisinin değerlendirmesini günlük eğitim akışının genel değerlendirme bölümüne yazar.

S

Etkinlik planı nedir?

Etkinlik planı, okulöncesi eğitimde eğitim programı ve aylık eğitim planından seçilmiş kazanımlar çerçevesinde öğrencilere öğrenme yaşantıları sunmak amacıyla oluşturulmuş olan etkinliklere yönelik planlardır.

S

Eğitim etkinlikleri kapsamında neler bulunmaktadır?

Eğitim etkinlikleri kapsamında Türkçe, Sanat, Drama, Müzik, Hareket, Oyun, Fen, Matematik, Okuma Yazmaya Hazırlık ve Alan Gezileri bulunmaktadır.

S

Etkinlik türleri nelerdir? Kısaca bunları açıklayınız.

Etkinlik türleri arasında; bireysel etkinlikler, küçük grup etkinlikleri, büyük grup etkinlikleri, bütünleştirilmiş etkinlikler yer alır.

Çocuğun bireysel gelişim özelliklerinin dikkate alınarak kendi başına yaparak yaşayarak öğrenmesini amaçlayan bireysel etkinlikler; çocukların yaş, gelişim özelliği, ilgi ve yetenekleri doğrultusunda gruplara ayrılarak farklı çalışmalar yaptıkları küçük grup etkinlikleri; aynı kazanımlara ulaşmayı amaçlayan, aynı yöntem, teknik ve materyaller kullanılarak sınıftaki tüm çocuklarla birlikte yapılan büyük grup etkinlikleri planlanabilmektedir. Ayrıca birden fazla etkinliğin uygun geçişlerle bir araya getirilmesinden oluşan bütünleştirilmiş etkinlik türü bulunmaktadır.

S

Bir etkinlik planında neler yer almaktadır?

Bir etkinlik planında aylık eğitim planında yer alan ve o gün ulaşılması planlanan kazanım ve göstergeler; öğrenim sürecinde kullanılacak materyaller, sözcük dağarcığını geliştirecek yeni sözcükler ve kavramlar; öğretim ortamının düzenlenmesini, öğrencilerin yönlendirilmesini, materyallerin kullanılmasını ve öğretmen ve öğrencilerin süreçteki rollerini açıklayan öğrenme süreci; ailelerin süreci destekleyici etkinliklere ilişkin açıklamaları içeren aile katılımı; özel gereksinimli çocuklar için yapılabilecek düzenlemere ilişkin uyarlama; etkinliğe ilişkin öğrenci görüşlerini içeren değerlendirme bölümleri yer almaktadır.

S

Öğretim etkinliklerinde planlı çalışmanın başlıca yararları nelerdir?

Öğretmenler ne kadar deneyimli olurlarsa olsunlar öğretim etkinliklerini planlamadan ve kendi sınıfına özgün bir plan hazırlamadan öğretim uygulamalarına girişmemelidir. Öğretim etkinliklerinde planlı çalışmanın başlıca yararları şu şekilde sıralanabilir:

Öğretimin planlanması, öğretmenin, eğitim-öğretimde neyi, niçin nasıl yapacağına ilişkin düşünme fırsatı vererek, verimi artırır.
Zamanın etkili yönetilmesine olanak sağlayarak, eğitim programında yer alan kazanımların çoğunluğuna ulaşılır.
Öğretmeni ve öğrencileri dağınıklıktan kurtarır, süreçteki rollerini açık hale getirirve onlara güven kazandırır.
Kazanımlara en uygun yöntem ve materyallerin seçilmesine ve derse hazırlıklı girilmesine olanak sağlar.
Planlama öğrencilerin bireysel özelliklerinin dikkate alınmasına ve dengeli gelişimlerine olanak sağlar.
Eğitim-öğretim süreçlerinin değerlendirilmesinin sağlam ve güvenilir olmasınaolanak sağlar.
Öğretmen ve öğrencilere birlikte ve düzenli çalışma alışkanlığı sağlar.

S

Öğretimin planlanması süreci hangi aşamalardan oluşmaktadır?

Genel olarak hangi tür ve düzeyde olursa olsun öğretimin planlanması süreci üç aşamada düşünülebilir: Birinci aşama; öğretmenin ulaşılması istenen kazanımlar, içerik, süre gibi konularda kararlar verdiği öğretim öncesi aşamadır. İkinci aşama; öğretmenin zamanın nasıl kullanılacağı, geçişlerin nasıl yapılacağı, hangi durumların gözleneceği ve başarıartışı gibi konularda kararlar verdiği karşılıklı etkileşim aşamasıdır. Üçüncü aşama ise; öğretim sonrasında dönüt, övgü, eleştiri ve öğrencinin gelişmesi gibi konulardaki karar ya da değerlendirme aşamasıdır.

S

Öğretim ortamına ilişkin sınıf ortamının planlanması aşamasında karar vermeye yardımcı olabilecek sorular nelerdir?

Öğretim ortamının planlanmasında dikkate alınması gereken sağlık, güvenlik ve özel gereksinimlerin karşılanması gibi pek çok değişken bulunmaktadır. Bu değişkenlere karşın öğretim ortamına ilişkin şu soruların sorulması sınıf ortamının planlanması aşamasında karar vermeye yardımcı olabilir.

• Öğretim ortamı öğrencilerin gereksinimlerini karşılıyor mu?
• Sınıf organizasyonu öğrenme ve öğretime ilişkin beklentileri destekliyor ve bunlara uyumlu mu?
• Sınıf organizasyonu değişen gereksinimleri ve öncelikleri karşılıyor mu?
• Sınıf organizasyonuna ilişkin kararlara öğrenciler yeterli düzeyde katılıyor mu?

S

Öğretim ortamları düzenlenirken dikkate alınması gerekenler nelerdir?

Öğretim ortamları düzenlenirken öğrencilerin fizyolojik, duygusal ve zihinsel gereksinimleri, ortam, mobilyalar ve araç-gereçler ve okula ilişkin gereksinimler dikkate alınmalıdır.

S

Sınıfın öğretim mekânı olarak düzenlenmesinde karar dayanakları olarak hangi unsurlar dikkate alınmalıdır?

Öğretim ortamı olarak sınıf öğretmen ve öğrenci için en önemli öğrenme çevresidir. Sınıfın öğretim mekânı olarak düzenlenmesinde karar dayanakları olarak şu dört unsuru dikkate almak gerekir:

• Çok fazla hareketin olacağı alanları belirlemek,
• Öğrencinin öğretmeni kolayca görebildiğinden emin olmak,
• Öğretim araç-gerecinin kullanımı ve öğrenci gereçlerinin hemen ulaşılabilir olmasını sağlamak,
• Öğrencilerin sınıfın bütün sunumlarını ve oyunlarını kolaylıkla görebildiğinden emin olmak.

S

Okulöncesi eğitimde hem sınıf içi hem de sınıf dışı öğretim ortamlarının planlanmasında hangi unsurlar dikkate alınmalıdır?

Okulöncesi eğitimde bulunan çocukların gelişim özellikleri nedeniyle hem sınıf içi hem de sınıf dışı öğretim ortamlarının planlanmasında diğer eğitim kademelerine göre oldukça farklılaşan unsurlar dikkate alınmalıdır. Özellikle sınıf içi ve dışı öğretim ortamlarının güvenliği, sağlıklı olması, temizliği, oyun ve dinlenmeye yönelik alanlara öncelik verilmesi gibi unsurlar okulöncesi eğitimde öne çıkmaktadır. Özellikle çocuğun fiziksel, zihinsel ve psikososyal gelişiminin çok hızlı olduğu ve bu gelişim alanlarının biçimlendirildiği temel eğitim kademesi okullarında öğretim ortamlarının fiziksel değişkenleri çok daha önemli hale gelmektedir. Öğretim alanının ve materyallerin niteliği çocuğun değişik düzeylerdeki etkinliklere katılmasının yanı sıra yetişkin ile çocuk arasındaki ilişkinin de niteliğini etkilemektedir.

S

İdeal bir okulöncesi eğitimi sınıfında hangi öğrenme merkezleri bulunmalıdır?

Buna göre ideal bir okulöncesi eğitimi sınıfında; Blok Merkezi, Kitap Merkezi, Müzik Merkezi, Dramatik Oyun Merkezi, Fen Merkezi, Giriş ve Bekleme Alanı, Sanat Merkezi ve Kum ve Su Masası olmak üzere sekiz merkez olmalı, bu merkezler birbirilerinden belirgin olarak ayrı ancak kopuk olmamalıdır. Ayrıca daha küçük sınıflarda merkez sayısı azaltılabilir ve bir merkez farklı birkaç amaç için kullanılabilir.

S

Öğretim ortamının psikososyal değişkenleri nelerdir?

Öğretim ortamının psikososyal değişkenler arasında sınıf kültürü ve iklimi, grup etkileşimi, iletişim gibi değişkenler yer almaktadır.

S

Öğretim ortamında olumlu bir iklim oluşturmak amacıyla gerekli olan öğretmen-öğrenci arası etkili iletişimin kurulabilmesi için öğretmenin öncelikle neler yapması gerekir?

Öğretim ortamında olumlu bir iklim oluşturmak amacıyla gerekli olan öğretmen-öğrenci arası etkili iletişimin kurulabilmesi için öğretmenin öncelikle;

• Öğrencilerle ilişki kurmaktan mutlu olması, onlara sıcak ve arkadaşça yaklaşması, • Sınıfta kendi istek ve ihtiyaçlarını açıklaması,
• Öğrencileri kabul etmesi, anlayabilmesi ve olumlu duygularla yaklaşması,
• Öğrencilerin kendilerinin anlaşıldıkları ve güven içinde hissedecekleri bir ortam yaratması gerekir.

S

Sınıfta öğretimin yönetimi ne demektir?

Sınıfta öğretimin yönetimi, öğrenim yaşantılarının amaçlar doğrultusunda bütünleştirilmesini ifade etmektedir. Bu bağlamda öğretimin yönetimi, birbirine bağlı süreçlerin toplamıdır. Bir başka tanıma göre ise öğretimin yönetimi, öğretim ortamında davranış sorunlarını önlemek için öğretimin iyi bir şekilde planlanması, uygulanması ve değerlendirilmesi sürecidir.

ÖĞRETİM ORTAMLARININ TASARIMI VE YÖNETİMİ