ÖĞRETİMDE PLANLAMA VE DEĞERLENDİRME - Deneme Sınavı - 13

• Nesneldir.
• Adildir.
• Çocuğun zaman içindeki gelişimini izlenebilmesini sağlar.
• Çocuk için özelleştirilmiş öğretim destek programı oluşturulabilmesini sağlar.
• Öğretimi biçimlendirmeye rehberlik eder.
• Hedef kazanımlar önceden belirlendiği için öğrenciye ve veliye rehberlik eder

Anekdot bir çocuğun yaşamındaki kayda değer olaylara ilişkin yapılan gözlemleri betimlemek üzere alınan kısa notlardır. Örneğin, daha önce kurallı bir oyunda sınıf arkadaşlarıyla oynamamış bir çocuğun ilk defa böyle bir denemede bulunduğunda, öğretmen sürece ilişkin gözlemini bir anekdot kaydı doldurarak belgeleyebilir.

Bir gözlem formu aşağıdaki bilgileri mutlaka içermelidir:
• Çocuğun Adı
• Yaş (ay)
• Gözlem Tarihi
• Gözlem Saati
• Gözlem Yeri

Uygulamaya hazırlık
• Ölçmenin amacını belirleme
• Ölçme yapılacak çocuk ya da çocukları belirleme
• Ölçme araçlarını geliştirme veya uyarlama
• Paydaşlarla (veli, okul yönetimi vb.) iletişim kurarak ölçme konusunda bilgilendirme ve gerekirse izin alma
• Ölçme yapacak kişilerin eğitimi
• Verilerin işlevi dışında kullanımını engellemek için önlem alma
• Özel gereksinimi olan çocuklar için ölçme araçlarının uyarlanması

Değişkenlik
Bir araştırmada herkes aynı değere sahipse o araştırmanın yapılması bir anlam ifade etmez. Örneğin herkesin yaşının aynı olduğu bir grupta yaşları ölçmeye çalışmak anlamlı olmaz. O nedenle araştırma bir miktar değişkenliğin olduğu yerde yapılır. Bir araştırma çoğu kez değişkenliği de işin içine katarak genel hakkında fikir sahibi olma çalışmasıdır.
Örneğin 3 yaş çocuklarının boyları kaç olduğunda normaldir sorusuna yanıt bulmaya çalışalım. Görüleceği gibi 5 yaş çocularında boyların farklılık gösterdiğini bir başka ifadeyle değişkenlik gösterdiğini bildiğimiz için böyle bir araştırmaya girişiyoruz.

Bu dağılım şu anlama gelir. Herhangi bir konuda araştırma yaptığımızda o konuya(özelliğe) çok yüksek derecede sahip olanlarla çok düşük düzeyde sahip olanların sayılarının az olacağı beklenir. Çoğunluğun ortada toplanacağı beklentisi vardır. Bu beklentiyi kolayca şöyle doğrulayabiliriz. Etrafınızda çok uzun boylu olan kişi sayısı azdır, çok kısa boylu kişi sayısı da azdır. Çoğunluk etrafınızdaki uzun ve kısa boyluların arasında boya sahip olanlarla doludur. Benzer şekilde etrafınızda çok zeki ve düşük zekâlı kişi sayısı da
çok azdır. Büyük çoğunluk etrafınızdaki çok zeki ve düşük zekâlı kişilerin arasındaki bir değerde toplanmıştır.
Normal dağılım hemen her konuda araştırma sonucunda beklenen bir dağılımdır. Fakat bir özelliğin normal dağılması için verilerin en az 30 kişiden toplanmış olması beklenir.
Çocukların zekâları, görme güçleri, bilgi seviyeleri, yetenekleri, oyuna ayırdıkları zaman gibi pek çok özellikleri de normal dağılır. Bu nedenle meslek hayatınızda karşılacağınız çocukların bazılarının bazı özelliklere çok sahip olması bazılarının az sahip olması beklendik bir durumdur.

İstatistiğe neden ihtiyaç duyulduğunu açıklamak
Günlük hayatın verileri biriktirmeden hüküm veren
düşünme biçimine karşılık istatistik, verileri biriktirme, düzenleme, çok ya da az olanlarla uğraşma gibi sistemli bir düşünme biçimini bize sunar. Böylece gerçekte çok olanın gözden kaçırılmasını engeller.

Çocukların puanlarının ortalaması 30’dur. Çocukların yaklaşık %34’ü 30 ile 37 arasında puan almıştır. Yine çocukların yaklaşık %34’ü 23 ile 30 arasında puan almıştır. Çocukların yaklaşık %13,59’u 37 ile 44 arasında puan almıştır. Çocukların yaklaşık %2,15’i 44 ile 51 arasında puan almıştır.

Ortalama, bir araştırmada elde edilen değerlerin toplanıp değer sayısına bölünmesiyle elde edilir. Ortalamanın bu kadar değerli olmasının sebebi tüm değerleri temsil eden bir değer olmasıdır. Ortalamanın hesaplanmasına tüm değerlerin katkısı olur ayrıca ortalama normal dağılımda aynı zamanda en çok rastlanan değerdir ve grubu temsil edici önemli bir görevi vardır. Bu nedenle araştıma sonuçlarında önce ortalama yorumlanır. Ortalama sayesinde grubun büyük çoğunluğu hakkında hızlıca fikir edinilmiş olunur.

Korelasyon katsayısı negatif değer aldığında değişkenlerden birisi artarken diğeri azalıyor şeklinde yorumlanır. Negatif korelasyonun nasıl yorumlandığını yine bir örnekle anlatalım. 2 yaşındaki çocukların günlük televizyon seyretme süreleri ile konuşma yeterlilikleri arasındaki ilişki incelenmiş ve hesaplanan korelasyon katsayısı -0,94 ilişki bulunmuş
olsun. Buna göre 2 yaşındaki çocukların günlük televizyon izleme süreleri arttıkça konuşma yeterlilikleri düşme göstermektedir yorumu yapılır. Ayrıca hesaplanan korelasyon değeri 0,94 olduğu için bu ilişkinin çok yüksek olduğu yorumu da eklenir. Hepsini birlikte söylersek 2 yaş çocuklarının günlük televizyon izleme süreleri ile konuşma yeterlilikleri arasında -0,94 korelasyon hesaplanmıştır. Bu ilişki yüksek bir işişkidir. Buna göre 2 yaş çocuklarının günlük televizyon izleme süresi arttıkça konuşma yeterliliklerinde düşme
gözlenmektedir.

Araştırmaların pek çoğunda birbirinden farklı iki değişkenin ilişkili olup olmadığı merak edilir. Örneğin bir yiyecği tüketme miktarı arttıkça zekâ artmakta mıdır? Günde içilen süt miktarı artarsa kemikler daha güçlü olur mu? Çocukların televizyon karşısında geçirdikleri zaman artarsa bilgilerinde ya da konuşmalarında gerilemeler olur mu? Çocukla geçirilen zaman artarsa çocuğun psikolojik sağlığı daha iyi hâle gelir mi? gibi sorular iki
değişken arasında ilişki var mıdır sorusunun farklı görünümleridir. İki değişken arasında bir ilişki olup olmadığını, eğer varsa bu ilişkinin miktarının ne olduğunu ve ilişkinin tarzının (birisi artarken diğeri de artıyor, birisi artarken diğeri azalıyor gibi) nasıl olduğunu bulmak için hesaplanan değere korelasyon adı verilir.

Homojenlik araştırmada elde edilen değerlerin birbirine çok benzer olması durumudur.

Çocuk gelişimi bir bilim olarak sistemli düşünme biçimine ihtiyaç duyan bir alandır. Hemen her toplumun en çok önem verdiği konulardan biri olan çocuk
gelişimi alanında sistemli düşünme becerisinin kazanılması çocukların toplumsal ya da fiziksel normlarla uyumlu çocukların yetişip yetişmediğini anlamaya yardımcı olur. İstatistik, zekâ, yetenek gibi bazı özellikler bakımından ortalamadan sapma gösteren çocukların normal dışı (normalden iyi ya da kötü gibi) olarak değerlendirilebilmesi için gerekli olan araçları
sunar. Bu araçlara sahip olmadan normal ve normaldışı kavramlarını kullanmak mümkün olmayacaktır.

Günlük hayatta norm kavramı bilimin kullandığı anlamda kullanılmaz. Bilimsel bir terim olarak norm, grup ortalaması demektir. Normal kelimesi de bu norm kavramından türetilmiştir. Normal, norm gibi olan (grup ortalamasına eşit olan) anlamındadır. Grup ortalamasının dağılım normal olduğunda en çok rastlanan değer olduğu yukarıda söylenmişti. Buna dayanarak norm (grup ortalaması) kavramının çoğunluğu, genel geçer olanı ifade ettiğini söyleyebiliriz.
Çocuk gelişiminde norm kavramı büyük önem taşır. Bir çocuğun gelişiminin normal (ortalama-genel geçer-çoğunluk) olup olmadığı norm değerlere yakın olup olmamasıyla belirlenir. Boy, kilo, bedensel ve zihinsel beceriler bakımından bir çocuğun normal gelişip gelişmediği çocuğun bulunduğu grubun ortalamasına (normuna) bakılarak kararlaştırılır.

Çocuklarla bireysel olarak değil, kayıtlı tüm çocuk topluluğunun sergilediği performansla ilgilenen değerlendirme türü Program Değerlendirmedir.

Gelişimsel tarama testleri ya da envanterleri genellikle bir çocuğun herhangi bir gelişim alanından aldığı puanı aynı yaş grubundaki diğer tüm çocuklarla karşılaştırmada bağıl değer­lendirme yaklaşımını benimserler.

Çocukların öğrenme ve gelişimleri­nin büyük bölümü sınıf dışında gerçekleştiği için becerilerin ölçümünde farklı ortamların ve bağlamların da göz önünde bulundurulması  ve  çocuklar hakkında en doğru yar­gıya varmak için veli, öğretmen, uzman ve çocuklardan toplanan verilerin tümünün birlikte değerlendirilmesi, öğretimin değerlendirilmesi konusunda öğretmenlere yardımcı olacak temel uy­gulama önerilerinden biri “öğretimi değerlendirmenin daha doğru ve geçerli olması için birden çok kay­naktan ve birden çok yöntemle veri toplanmalıdır” önerisidir.

Aşağıdakilerden hangisi olaya dayalı örneklem almada, “olayı doğurduğu düşünülen ortam ya da davranışlar nelerdir?” sorusunun değişkeni tetikleyicilerdir.

Türkiye’de RAM’larda İşitme, dil ve konuşma güçlüğü olan bireyler için kullanılan test, Leither Porformans Testi (2-18 Yaş)dir.

Tanılama sürecinin her aşamasında ailenin ve gerektiğinde bireyin görüşü alınarak katılımının sağlanması, MEB tarafından RAM’larda sunulan tanılama uygula­malarının ilkelerinden “isteklilik ilkesi” ile ilgilidir.