ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ - Deneme Sınavı - 14

Yapılandırmacı anlayışın temel vurgularının neredeyse tümü, proje tabanlı
öğrenmede yansımasını bulmaktadır. Proje tabanlı öğrenme, öğrencilerin bilgiyi
almak yerine bilgiyi yapılandırdıkları, bilgiyi kullandıklarıve bilgiyi ürüne dönüştürdükleri bir yaklaşım olarak geleneksel öğretimin sınırlılıklarını ortadan kaldırmaktadır.

Örnek olaya dayalı öğrenme:Gerçek yaşamda karşılaşılan problem, durum ya da olayların senaryolaştırılarak metne dökülmesi ve bu sorunun sınıf ortamında tartışılarak çözüme ulaştırılması sürecidir.

• Sorgulamaya dayalı öğrenme, ürün ortaya koyma ya da problem çözmeden
daha çok araştırma sürecini vurgular.
• Sorgulamaya dayalı öğrenmede temel amaç, öğrencilerin üst düzey düşünme becerilerini geliştirerek onların öğrenmeyi öğrenmelerini sağlamaktır.
• Sorgulamaya dayalı öğrenme, öğrencilerin araştırma becerilerini geliştirmelerine yardımcı olan ve onlara bağımsız birer araştırmacı olarak yetiştiren bir
mekanizmaya sahiptir.
• Çoğu zaman sorgulamaya dayalı öğrenme, öğrencilerde merak uyandıran
özgün bir problem durumuyla başlar ve onları problem durumuna ilişkin
farklı bakış açıları geliştirme konusunda yüreklendirir.
• Sorgulama sürecinde öğretmen hem bir rehber, hem de bir modeldir.

Bireysel Öğretim: Öğrencinin özel olarak oluşturulmuş bir öğrenme ortamında kendi kendini yönlendirerek elde ettiği öğrenme deneyimlerinden oluşmaktadır.

Öğretme-öğrenme süreçlerinde uygulanması gereken bireysel öğretim, iki temel ilkeye dayanmaktadır. Bu ilkelerden biri, “bağımsız ilerleme” ilkesidir. Bu ilke öğrenmeyi öğrenme yaklaşımını temel alır. Bu ilkeye göre, öğrencilerin nasıl öğreneceklerini bilmeleri gerekmektedir. Bireysel öğretimin bir diğer ilkesi ise bireyin kendi yönetiminde “bağımsız çalışma” ilkesidir.

Öğretmenin öğrencilerle bireysel olarak ilgilendiği, onların eksiklerini ve yanlışlarını anında görerek düzelttiği öğretim yöntemine bireyselleştirilmiş öğretim denir.

Düzey Geliştirme Çalışmaları:

Bazı alanlarda özellikle okul öncesi eğitimde aşamalı çeşitli düzeyler vardır. Öğ-rencilerin hazırbulunuşluk düzeylerini saptamak ve uygun etkinliklere yönlendirmek için temel becerileri ölçen basit yeterlik testleri uygulanır. Bu testlerin sonuçlarına göre öğrenciler sınıflandırılarak beceri düzeylerine uygun etkinliklerde başlamaları sağlanır.

Küçük Adımlar İlkesi: Ünitenin anlamsal yapısı bozulmaksızın, öğrenci tarafından kolayca öğrenilecek biçimde en küçük bilgi ve beceri birimlerine ayrılmaktadır. Öğrenci bu bilgi ve becerileri adım adım öğrenerek ilerlemektedir.

Başarı İlkesi: Öğrencilerin sorulan soruları yanıtlayarak ilerlemesi başarı ilkesinin temelini oluşturur. Sorular, öğrencinin yapabileceği düzeyde ve sunulan bilgi ile ilgilidir. Öğrenci her soruyu yapmak zorundadır. Böylece yanıtlanan her soru, öğrencinin öğrenme güdüsünü artırır.

Bireysel Hız İlkesi: Öğrenci, kendi ilgi ve yeteneğine uygun, öğrenme hızını ayarlayabilir. Öğrenci kendi öğrenme ve çalışma hızına göre ilerler.

Programlı Öğretim Yönteminin Sınırlılıkları:
• Bütün derslere uygulanması zordur.
• Öğenci üst düzey davranışlara ulaşamaz.
• Kişilerarası etkileşim yetersizdir.
• Öğretimde etkileşim ürünü olan davranışlar dikkate alınmamışr.
• Değerlendirme, öğretme-öğrenme etkinliklerini geri plana iter.

Bilgisayar destekli öğretim yöntemi: Öğrencinin hazırlanmış bir ders yazılımı ile karşılıklı etkileşimde bulunarak kendi öğrenme hızına göre ilerleyebileceği bireysel bir öğretim yöntemidir.

Özel öğretici destekli öğretim yönteminin öğretme-öğrenme süreçlerindeki yararları;
• Öğrencilerle bireysel olarak ilgilenilmesi,
• Öğrencinin öğrenme düzeyini anlama olanağının sağlanması,
• Öğrenciye öğrenme eksiklerini giderme olanağının sağlanması,
• Bireysel olarak sağlanan öğretim hizmeti sonucu kendi yetersizliklerini gideren öğrencilerin kendilerine olan güvenlerinin artması,
• Öğrencilerle yardımlaşma ve olumlu iletişimin sağlanması olarak özetlenebilir.

Yapılandırmacı Yaklaşım Türleri Yapılandırmacılıkla ilgili olarak “bilişsel yapılandırmacılık,” “sosyal yapılandırmacılık” ve “radikal yapılandırmacılık” olmak üzere üç yaklaşımdan söz edilmektedir. Bu yaklaşımların, yapılandırmacılığın kuramsal bütünlüğünü kapsadığı ve her birinin, anlamı oluşturmada öğrenenlerin etkinliklerini merkeze aldığı ileri sürülmektedir. Yapılandırmacı yaklaşımlar; öğrenenlerin öğretme-öğrenme sürecinde etkin olduğunu ve kendi bilgilerini gerek bireysel gerekse sosyo-kültürel etkinlikler yoluyla bütün olarak yapılandırdıkları konusunda uzlaşmaktadırlar (Yanpar, 2006, s.91; Yurdakul, 2005, ss.43-45).

Yapılandırmacı Yaklaşım Türler

Bilişsel Yapılandırmacılık

Sosyal Yapılandırmacılık

Radikal Yapılandırmacılık

Yapılandırmacı Yaklaşımın Öğrenme İlkeleri

Yapılandırmacılık, öğrencinin önceki öğrenmelerinden de yararlanarak öğretmen rehberliğinde karşılaştığı yeni bilgiyi anlamlandırması ve yorumlaması sürecidir. Bu sürecin temel ilkeleri şöyle sıralanabilir (Saban, 2002, ss.171-172):

Yapılandırmacı Eğitim Ortamlarının Özellikleri

Yapılandırmacı anlayışın uygulandığı eğitim ortamları, bireylerin öğrenme sürecinde daha fazla sorumluluk almalarını ve etkin olmalarını gerektirir. Çünkü öğrenilecek ögelerle ilgili zihinsel yapılandırmalar, daha önce de belirtildiği gibi, bireyin bizzat kendisi tarafından gerçekleştirilir. Bu nedenle, yapılandırmacı eğitim ortamları, bireylerin çevreleriyle daha fazla etkileşimde bulunmalarına, dolayısıyla, zengin öğrenme yaşantıları geçirmelerine olanak sağlayacak bir biçimde düzenlenir. Bu tür eğitsel ortamlar sayesinde bireyler, zihinlerinde daha önce yapılandırdıkları bilgilerin doğruluğunu sınama, yanlışlarını düzeltme ve hatta önceki bilgilerinden vazgeçerek yerine yenilerini koyma olanağı elde ederler (Yaşar, 1998, s.70). Yapılandırmacı eğitim ortamlarının temel özellikleri şöyle sıralanabilir (Koç, 2002, s.34; Yapıcı, 2007, ss.40-41):

Yapılandırmacı Eğitim Ortamlarında Öğretmen Rolleri

Yapılandırmacı anlayışa sahip bir öğretmen; çocuklarla iyi iletişim kurabilen, çocuk psikolojisi ve öğrenme kuramlarına egemen, çağdaş, açık fikirli, kendisini yenileyebilen, bireysel farklılıkları dikkate alan ve öğrencileriyle birlikte öğrenen kişidir (Kılıç-Bağcı, 2001, s.17; Şahan, 2002, s.51). Yapılandırmacı öğretmen, sınıfta dinamik bir öğrenme ortamı yaratan ve bu ortamı yönlendirebilen bir rehber olması itibariyle bir kutup yıldızı gibidir. Kesinlikle öğrenciye nereye gideceğini söylemez; ancak, onun yolunu bizzat kendisinin bulmasına yardımcı olur (Brooks and Brooks, 1999, s.23). Bir başka deyişle, yapılandırmacı öğretmen öğrenmeyi kolaylaştırıcı bir yardımcı, dost ya da herhangi bir gereksinme anında kendisine başvurulabilecek bir danışmandır. Yapılandırmacı anlayışı benimseyen ve sınıfında uygulayan bir öğretmenin sergilemesi beklenen davranışlar şöyle sıralanabilir (Akpınar ve Ergin, 2005, ss.57-61; Yager, 1991, ss.55-56):

Yapılandırmacı Öğrenme Uygulamaları:

İşbirliğine Dayalı Öğrenme

İşbirliğine dayalı öğrenme, farklı düzeyde yeteneklere sahip öğrencilerin oluşturduğu küçük gruplarla, onların bir konuyu anlamalarını sağlamak için değişik öğrenme etkinliklerinin kullanıldığı öğrenme sürecidir.

Yapılandırmacı Eğitim Ortamlarında Öğrenci Rolleri

Yapılandırmacı öğrenme süreci açısından öğrencilerin yetenekleri, güdüleri, inançları, tutumları ve deneyimleri çok önemlidir. Çünkü, öğrencilerin bu özellikleri onların öğrenmelerini yönlendirir (Şahan, 2002, s.51). Yapılandırmacı eğitim ortamında öğrenciler genelde şu davranışları sergilerler (Yaşar, 1998, s.73):

Sorgulamaya dayalı öğrenmenin temel özellikleri