ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ - Deneme Sınavı - 5

Öğrencilerin etkili bir biçimde öğrenebilmesi için öğrenme etkinliğinin sonunda öğrenmelerine yönelik dönüt alması gerekir. Dönüt, öğrenciye öğrenmelerinin yeterli ya da gösterdiği davranışın beklenen davranışa uygun olmadığının bildirilmesi işlemidir. Bu ilke sonuçtan haberdar olma ilkesini yansıtmaktadır. Buna göre bilgisayar destekli öğrenme ortamında dönüt sisteminin bulunmaması sonuçtan haberdar olma ilkesinin göz ardı edildiğini göstermektedir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Bir dersin içeriğinin öğrencilere sunulmasında kullanılacak yöntem, teknik ve araç - gereçlerin belirlenebilmesi için öncelikle hangi stratejiden yararlanılacağının açığa çıkartılması gereklidir. Öğretme stratejisi, ders süresince öğrenci ile öğretim kaynakları arasındaki etkileşimin yönlendirilmesinde uygulanan sistemi içeren kavram olarak tanımlanmaktadır. Doğru yanıt A’dır.

Öğretim ilkesi, öğrencileri öğretim yoluyla belirlenmiş amaçlara ulaştırmada öğretmenlere yol gösteren ilkelerdir. Bir öğretmenin bu ilkeleri özenle izlemesi başarıya ulaşmasında önemli bir rol oynayacaktır. Öğretim sürecinde göz önünde bulundurulması gereken ilkeler vardır. Bu ilkeler; bireye görelik, yakından uzağa, bilinenden bilinmeyene, somuttan soyuta, kolaydan zora, yaparak yaşayarak, yaşamsallık, güncellik, açıklık, ekonomiklik, yerellik, bütünlük ve diğer yaşantılara görelik ilkesidir. Öğrenme materyalinin anlamlı olması öğrenme ilkeleri arasında yer almaktadır. Buna göre doğru yanıt D seçeneğidir.

Öğretim sırasında öğrencilerin yaşamın gerçekleriyle karşı karşıya gelmesi, yakın çevre, ülke ve dünya olaylarına ilgi duymasının sağlanması gerekir. Bu nedenle derslerle güncel olay ve sorunlar arasında bağlantı kurulması gerekmektedir. Günlük yaşamda karşılaşılan olay ve sorunlar gibi kutlanacak belirli gün ve haftaların derslerin içerisine alınması yararlı olur. Öğrenciler özellikle belirli gün ve haftalar aracılığıyla fırsat eğitiminden ve güncellik ilkesinden yararlanarak toplumsallaşmaya da önemli ölçüde katkı getirirler. Bu konularla ilgili tutum ve becerilerini daha çok geliştirirler. Bu ilke, öğretme-öğrenme etkinliğine temel olan konuları işlerken, öğrencilerin yakın çevresinde, ülkesinde ve dünyada meydana gelen güncel olay ve sorunlardan hareket etmeyi ve güncel olayın konuyla ilişkisini kurarak işlemeyi öngörmektedir. Ancak, unutmamak gerekir ki, tüm konular, günlük yaşamla ilişkilendirilemeyebilir. Bu nedenle, güncellik ilkesine yer verelim derken yapaylığa düşülmemelidir. Ayrıca, konuyla ilişkili güncel bir olay olması beklenmemeli, geçmişte olmuş olan ya da olması olası olan olaylardan yararlanılmalıdır. Öğretimde eğitsel değeri olan güncel olaylara yer verilmesi, öğrencilerin işlenecek konulara ilgi duymalarını ve güncel olay ya da sorunlar konusunda bilgi sahibi olmasını sağlar. Ayrıca, öğretimde güncel olaylara yer verilmesi konulara etkili bir başlangıç yapmaya olanak sağlar. Doğru cevap D'dir.

Öğretme stratejileri genel bir kavramdır ve bunlara dayalı olarak öğretme yöntemlerinin belirlenmesine ışık tutar. Öğretme stratejileri;

Öğretmenin öğretim sürecinde verdiği örneklerin, uygulamaların, açıklamaların öğrencinin anlayabileceği biçimde açık seçik ortaya koyması gerekir. Öğrencinin anlamasını ve bilgilerin kalıcılığını sağlamak için onun birden fazla duyu organına hitap edecek araç-gereçler kullanılmalıdır. Öğrencinin etkin katılımını sağlayacak etkinliklere yer verilerek öğrencinin anlamasına yardım edilmelidir. Bu ilke, öğretim etkinliklerinde kullanılan, kavram, sözcük ve açıklamaların öğrenciler tarafından kolayca anlaşılır olması ve öğretimin olabildiğince çok sayıdaki duyu organının işin içine katılmasıyla gerçekleşeceğini öngörmektedir. O halde, öğretmen, öğretimde öğrencinin tüm duyu organlarına hitap edecek araç-gereç kullanmaya çalışmalıdır. Ayrıca, öğretmen öğrencilerle iletişiminde açık, seçik ve anlaşılır bir dil kullanmalı; kullandığı dilin öğrencilerin düzeyine uygun olmasına özen göstermelidir. Öte yandan, soyut kavramların öğretiminde açıklık, sözcük zenginliği ile sağlanır. Konunun iyi anlaşılması, verilen örneklerin anlamlılık kazanması kullanılan sözcüklerin çeşitliliği ile sağlanır. Öğretmen bu ilkede şu etkinlikleri gerçekleştirebilir:
• Doğayla ilgili gözlemler yapabilir.
• Konuyla ilgili olan örnekleri okula getirebilir.
• Model, maket, harita, şekiller gibi görsel araçlardan yararlanabilir.

Doğru cevap E'dir.

Sunuş yoluyla öğretme stratejisinde, öğretim adım adım ilerler. Sunuş yoluyla öğretme üç aşamada gerçekleşir. Bu adımlar şunlardır:

Ders ön düzenleyicilerle başlar. Ön düzenleyiciler, derste sunuşu yapılacak bilgi dağarcığının genel bir çerçevesini çizerek konuya ilişkin ayrıntıların yerleştirileceği bir yapı oluşturur. Bunlar, öğretimin başında öğrencilerin amaçlar ve izlenecek yöntemlerden haberdar edildiği özetler olarak düşünülebilir. Derste ön düzenleyicilerin sunumundan sonra öğrenciye yeni öğrenilecek bilgi, genelden özele doğru bir yaklaşımla sunularak, örnekler verilir, tartışmalar gerçekleştirilir. Yani, öğrenciye davranışsal amaçların kazandırılmasını sağlayacak açıklamalar, örnekler çeşitli yöntem, teknik ve araç-gereçler kullanılarak yapılır. Bu aşamada gerçekleştirilen tüm etkinlikler öğrencilerin bilgiyi kodlamasına, anlamlandırmasına ve uzun süreli belleğe yerleştirmesine yardımcı olur. Ayrıca, öğrencilerin varolan bilgileri ile yeni öğrenilecek bilgilerin hangi yönlerden farklı olduklarının ortaya konulması bu süreçleri daha da kolaylaştırmaktadır. Dersin son aşamasında ise, öğrenciye sunulan bilginin varolan yapı içine yerleştirilmesine yönelik etkinlikler gerçekleştirilir. Doğru cevap B’dir.

Buluş yoluyla öğretme stratejisinin dayandığı ilkeler şöyle sıralanabilir:

kullanmasına bağlıdır.

ulaşmaktan daha önemlidir.

verilmelidir. Doğru yanıt C’dir.

Araştırma-inceleme yoluyla öğretim stratejisi daha önceleri sadece fen bilgisi ve matematik alanlarında kullanılırken yapılan araştırmaların sonucunda tüm konu alanlarında kullanılabileceği ortaya çıkmıştır. Bu strateji ile öğrencilerin bilimsel araştırma süreçlerini derslerde kullanmaları sağlanmaktadır. Doğru yanıt E’dir.

Johnson ve Johnson, işbirlikli öğrenmenin olumlu bağlılık, yüz yüze etkileşim, bireysel sorumluluk, sosyal beceriler ve küme sürecinin değerlendirilmesi olmak üzere beş temel öğesi olduğundan söz etmektedirler. Doğru yanıt C’dir.

Tam öğrenme yaklaşımının ana değişkenlerinden bir diğeri de öğretim hizmetinin niteliğidir. Öğretim hizmeti sınıf içersinde öğrenmeyi sağlayacak etkinliklerin yönetimi olarak adlandırılabilir. Öğretim hizmetinin niteliğini büyük ölçüde dört öğe belirlemektedir. Bunlar; ipuçları, katılma, pekiştirme ve dönüt ve düzeltme olarak sıralanabilir. Doğru yanıt D’dir.

Weinstein ve Mayer’in (1986) öğrenme stratejilerini sekiz başlıkta toplayan sınışaması bu alanda bilinen ve yaygın olarak kullanılan en önemli sınışamalardan birisidir. Bu sınışamaya göre öğrenme stratejileri aşağıdaki gibi sıralanmaktadır:

Doğru yanıt E’dir.

Öğrenciler, görmek ve işitmekten çok yaparak öğrenirler. Öğrenmede işitme ve görme de etkili olmakla birlikte, yaparak öğrenme daha yararlı ve kalıcı öğrenme sağlamaktadır. Yaparak-yaşayarak öğrenme ilkesinin gereği olarak, öğretim etkinliklerinin planlanmasına, gerçekleştirilmesine ve değerlendirilmesine katılan öğrenciler, daha kolay ve kalıcı olarak öğrenirler. Öğretmenin rehberliğinde öğrenci tarafından gerçekleştirilen etkinliklerin öğretim değeri büyüktür. Dolayısıyla, öğrenci, öğrenmek için etkinlikte bulunmalı; öğrendiklerini de uygulamaya koymalıdır. Buna göre söz konusu etkinlik yaparak-yaşayarak öğretim ilkesi ile ilişkilidir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Yineleme stratejileri arasında sıklıkla kullanılan ve oldukça etkili olan satır altı çizme stratejisi, okunan metinde önemli görülen sözcüklerin, sözcük öbeklerinin ve cümlelerin altının çizilmesidir. Satır altı çizme stratejisi öğrencilerin önemli gördükleri noktalar ile önemsiz gördükleri noktaları ayırt ederek, kendilerine gerekli olan bilgilere ulaşmasını sağlar. Doğru yanıt E’dir.

Bunlar, kaygı düzeyinin yüksek olması, dikkat toplaşı- mının sağlanamaması, güven eksikliği gibi öğrenmeyi engelleyen durumlardır. Bu güçlüklerin ortadan kaldırılmasının en etkili yolu duyuşsal stratejilerin kullanımı- dır. Öğrencilerin kullandıkları en önemli duyuşsal stratejiler dikkat toplaşımı, tutum, güdülenme ve kaygı olarak sıralanabilir. Doğru yanıt D’dir.

Öğretmenler eğitim-öğretimin odağına öğrenciyi yerleştirmek için aşağıda belirtilenleri uygulayabilir:
• Öğretimi öğrenciye uygun bir biçimde yürütmek.
• Öğrencinin öğrenmesini engelleyen durumları ortadan kaldırmaya çalışmak.
• Öğrencinin öğrenme gücünü ve hızını bilerek, etkinlikleri bunlara göre uygulamak.
• Öğrencilerin özel yeteneklerini ortaya çıkarmaya yardım edecek etkinlikleri yapmak ve bunların gelişimini sağlamak.
• Öğrencilerin başarı düzeylerini belirlemek.
• Öğrencilerin ilgi ve gereksinimlerini hem sınıf içi hem de sınıf dışı etkinliklerde göz önünde bulundurmak.
• Öğrencilerin derse etkin katılımlarını sağlamak.

Bu bilgilere göre doğru yanıt A seçeneğidir.

Önceden edinilmiş bilgi, beceri, tutum ve değerler öğrencinin sonraki öğrenmelerini büyük ölçüde etkiler. Birey çoğu zaman, yeni bilgileri, eski bilgilerle bağlantı kurarak aşama aşama öğrenir.  Bu nedenle, öğretim etkinliklerine öğrencinin bildiği şeylerden başlanmalıdır. Bilinenden bilinmeyene öğretim ilkesi gereğince öğretmenler yeni konuya başlamadan önce bir önceki derste öğrenilenleri tekrar etmeli, geçmişteki öğrenilenleri tekrar ederek kalıcılığı sağlamalıdır. Buna göre doğru yanıt D seçeneğidir.

Öğretimde ekonomiklik ilkesine uymak için şu etkinlikler yapılmalıdır:
• Öğretim etkinlikleri planlanmalı,

• Öğrencilerin kişisel zaman ve enerjilerini yerinde ve ekonomik kullanmasına rehberlik edilmeli,

• Öğrencilerin kullandığı kitap, defter ve diğer araç-gereçleri en ekonomik biçimde kullanması sağlanmalı,

• Öğrencilerin verimli olabilmesi için elverişli ortamlar hazırlanmalıdır. Buna göre doğru yanıt E seçeneğidir.

Milli Eğitimin ilkeleri, genel anlamda ülkemizin eğitim sisteminin işleyişine rehberlik eden ve etkinlikleri yönlendiren öncü düşüncelerdir. Bu ilkeler; genellik ve eşitlik, bireyin ve toplumun gereksinimleri, yöneltme, eğitim hakkı, fırsat ve olanak eşitliği, süreklilik, Atatürk inkılap ve ilkeleri ve Atatürk milliyetçiliği, demokrasi eğitimi, laiklik, bilimsellik, planlılık, karma eğitim, okul ile ailenin işbirliği, her yerde eğitimdir. Buna göre doğru yanıt C seçeneğidir.

Milli Eğitimin ilkeleri, genel anlamda ülkemizin eğitim sisteminin işleyişine rehberlik eden ve etkinlikleri yönlendiren öncü düşüncelerdir. Bu ilkeler; genellik ve eşitlik, bireyin ve toplumun gereksinimleri, yöneltme, eğitim hakkı, fırsat ve olanak eşitliği, süreklilik, Atatürk inkılap ve ilkeleri ve Atatürk milliyetçiliği, demokrasi eğitimi, laiklik, bilimsellik, planlılık, karma eğitim, okul ile ailenin işbirliği, her yerde eğitimdir.