Öğrenme Yönetim Sistemi Planlama ve Kurulumu

Bir öğrenme yönetim sistemi (ÖYS), eğiticinin önderlik ettiği sınıfların ve e-öğrenme programlarının yönetimini, dağıtımını, izlenmesini ve raporlanmasını yönetmenize yardımcı olur. Bir ÖYS, manuel çalışmanın yerini alan, zaman kazandıran ve içeriğinizi, verilerinizi ve öğrenen kitlelerinizi organize etmenizi sağlayan otomasyon sağlar. Sonuçları ölçmenizi ve talebi tahmin etmenize yardımcı olabilecek verileri rapor eder.

Sistemin büyüklüğü ile ilgili olarak aşağıdaki soruların cevabının verilmesi gerekmektedir. Toplamda kaç kullanıcı başlangıçta sistemi kullanacak? Toplam kullanıcı sayısı zaman içinde nasıl değişir? En fazla eşzamanlı kullanıcı sayısı nedir? Zaman içerisinde eşzamanlı kullanıcı sayısı değişebilir mi? Sistem içerisinde başlangıçta kaç ders açılacak? Toplam ders sayısı zaman içerisinde artış gösterebilir mi?

ÖYS’ler öğrenme aktivitelerinin belli bir düzen ile yönetimini sağlayan yazılımlardır. Öğrenme materyali sunma, sunulan öğrenme materyalini paylaşma ve tartışma, dersleri yönetme, ödev alma, sınavlara girme, bu ödev ve sınavlara ilişkin geribildirim sağlama, öğrenme materyallerini düzenleme, öğrenci, öğretmen ve sistem kayıtlarını tutma, raporlar alma ve öğrenciler arasında veya öğrenen-öğretici arasında iletişimi sağlama gibi birçok işlevleri sağlarlar.

ÖYS sisteminin bileşenleri şunlardır: Ödev yükleme, öğrenci izleme, analitik raporlama, tartışma ortamları, video konferans, sosyal medya, özelleştirilmiş ara yüz, içerik dağılımı, deneme sınavları ve araştırma soruları.

ÖYS seçiminde kurumsal kaynakların etkin kullanımı, eğitsel içeriğe uygunluk, hem kurum hem de eğitimin alıcıları olan öğrenenler açısından ekonomik olma, erişilebilirlik, esneklik, kullanım kolaylığı gibi ölçütlerin değerlendirilmesi gerekmektedir.

1. Moodle, 2. Canvas, 3. OLAT, 4. Sakai, 5. eFront, 6. Bodington, 7. Drupal, 8. eStudy, 9. LAMS,10. Docebo, 11. DotLRN, 12. eLedge, 13. Open Elms

1. Üretici firmadan bağımsızdır. Kullanıcıların kaynak kodunu incelemesine, değişiklik yapmasına ve geliştirmelerine izin verir. 2. Kullanıcıların herkes tarafından erişilebilen mevcut güncellemeleri almasını sağlar. 3. Yeni fikirlere açık ortak bir topluluk tarafından oluşturulduğu için kullanıcı gereksinimlerine duyarlı ve esnektir. 4. Yazılım erişilebilir olduğundan ve herkes tarafından kullanılabilir olduğu için başkalarıyla iş birliği yapılmasını sağlar. 5. Lisans maliyeti yoktur kullanıcılar ücretsiz olarak yazılımı ve güncellemeleri elde edebilirler.

1. Açık kaynak kodlu yazılımlar ücretsiz gibi görünse de sistemin bakımı yedeklenmesi ve veri tabanının yönetilmesi için ek desteğe ihtiyaç duyulabilir. 2. Açık kaynak kodlu ÖYS sistemleri yazılıma erişimi yetkilendirmek, ders dos­yaları oluşturmak, yazılımın verimliliğini izlemek, veri tabanlarını yönetmek, yedekleme yapmak ve insanlara yazılımı kullanma konusunda yardım etmek için yetkin personele ihtiyaç duymaktadır. 3. Açık kaynak kodlu ÖYS sistemini yönetecek, geliştirecek ve başka yazılımlarla entegrasyonunu sağlayacak yetkin bilgi işlem uzmanlarına ihtiyaç duyulmaktadır. Eğer kurumun teknik personeli, açık kaynak kodlu ÖYS sisteminin temel aldığı programlama diline hakim değilse teknik personelin programlama dili hakkında geniş kapsamlı eğitime ihtiyacı olacaktır ve bu da kuruma ek maliyet getirecektir.

Genel olarak kurumlar için üç seçenek vardır: 1. Kendi lokal bilgi işlem sunucularınızda (Local hosting), 2. Satıcı tarafından barındırılan sunucularda (Manage hosting), 3. Bulut ortamındaki sunucularda (SaaS Cloud hosting).

Proje yöneticisi, tüm son başvuru tarihlerinin karşılanması için uygulama planındaki önemli kilometre taşlarını izlemektedir. 2. Takım lideri: Bu kişi, genel ÖYS uygulamasını tamamlamak için projede çalışacak olan ekibi yönetir ve ortaya çıkan sorunlara çözüm üretmeye çalışır. 3. E-Öğrenme uzmanı: Eski eğitim platformunuz birçok öğretim araçları ve ders yazılımı içerir. E-öğrenme uzmanı, içeriğin yeni sisteme aktarılmasını veya geliştirilmesini denetler. 4. Ar-Ge yöneticisi: Bu kişi ÖYS’yi denetlerken, ÖYS’nin kurs yapısı, sertifikasyon, uyumluluk ve kullanıcı raporları aracılığıyla örgütsel hedeflerle eşleşmesini sağlar. 5. BT (Bilgi Teknolojileri) uzmanları: ÖYS uygulaması yüksek teknik uzmanlık gerektirdiğinden, BT uzmanları kurulum ve kuruluşunuzdaki diğer sistemler ile entegrasyon sürecini yönetir.

1. Kullanılabilirlik, 2. Performans, 3. Ölçeklenebilirlik, 4. Güvenlik, 5. Hizmet verebilirlik

1. Sunucu güvenliği: Sunuculara karşı yapılacak olan saldırıları önlemeyi kapsar. Sunucu üzerinde çalışan uygulamalar geliştirilirken sunucuyu saldırılara açık bırakmayacak şekilde tasarlanmalıdır. Uygulamaların kullanmayacakları gereksiz açık olan port numaraları kapatılmalıdır. Sistem mimarisinde bulunan bütün sunucular güvenlik duvarının arkasında olmalıdır. Bu güvenlik duvarı herhangi bir saldırı durumunda bir uyarı verebilmelidir. 2. Kullanıcı güvenliği ve gizliliği: ÖYS, kullanıcılar ile haberleşirken kullanıcı kişisel bilgilerinin güvenliğini korumalı ve açığa çıkmasını engellemelidir. Kullanıcı bilgilerini uygulamalar arasında şifreli olarak taşımalıdır. Kullanıcı bilgilerinin açığa çıkmayacağından emin olmalıdır. Sistem mimarisini tasarlarken web uygulama sunu­cularınızın HTTPS protokolünü destekle­diğinden emin olunmalıdır. 3. Uygulama güvenliği: Uygulama sunucularına istenmeyen erişimleri engelleme için kimlik doğrulama (Authentication ) ve yetkilendirme (Authorization) kullanılmalıdır.

Üç katmanlı bir mimari, kullanıcı ara yüzü, işlevsel işlem mantığı, veri erişimi ve bilgisayar veri depolama birimlerinin ayrı platformlarda bağımsız modüller halinde geliştirildiği ve sürdürüldüğü bir istemci-sunucu mimarisidir. Mimariyi oluşturan katmanlar: 1. Kullanıcı arabirimi katmanı (client), 2. Uygulama mantık katmanı, 3. Veri katmanı.

Sistem mimarisinde bulunan temel bileşenler: 1.Yük dengeleyici, 2. SSO (Single Sign On) hizmeti, 3. Uygulama sunucuları, 4. Veri tabanı sunucusu, 5. Güvenlik duvarı, 6. Dosya sunucusu, 7. Video konferans sunucusu, 8. Öğrenci bilgi sistemidir.

En yaygın olarak kullanılan veri tabanı sistemleri lisanslı olarak Oracle DB ve Microsoft SQL Server; açık kaynak kodlu olarak ise MySQL ve PostgreSQL’dir.

Bir ÖYS sisteminin kurulum aşamaları; 1. Uygulama sunucuları için işletim sisteminin kurulumu, 2. Web sunucusunun kurulması ve ayarlarının yapılması, 3. Dosya sunucusunun oluşturulması, 4. Veri tabanı sunucusunun kurulması, 5. Raporlama sunucu, 6. ÖYS yazılımının kurulmasıdır.

Planlamanın içereceği başlıklar: 1. Hedef kitlenin büyüklüğüne göre veri tabanı ve sunucu yönetim ve bakımının planlanması, 2. Teknik aksaklıkların bildirilmesi ve çözüm süreçlerinin yapılandırılması, 3. Donanımsal ve yazılım gereksinimlerinin belirlenmesi 4. Donanımsal olarak yaşanacak herhangi bir sıkıntıda veri güvenliği ve hizmeti ayakta tutma planlarının nasıl yürürlüğe gireceğinin belirlenmesi, 5. Akademik takvime göre bilgi sistemlerinden gelecek verilerin nasıl ve ne şekilde aktarılacağının belirlenmesi, 6. Sistem güvenliği ve kişisel verilerin güvenliğinin nasıl sağlanacağının belirlenmesi, 7. Teknik ekip personelinin ihtiyaç duyduğu eğitimlerin planlanması, 8. Sistemin sürekli olarak izlenmesinin sağlanması, 9. Sistemin yedeklenmesi için kuralların belirlenmesi.

Sistem yöneticisinin görevleri: 1. İşletim sistemi güncellemelerini, yamaları ve yapılandırma değişikliklerini uygulama, 2. Yeni donanım ve yazılımı kurma ve yapılandırma, 3. Kullanıcı hesabı bilgilerini ekleme, kaldırma veya güncelleme, parolaları sıfırlama vb., 4. Sistem performans ayarlaması, 5. Sistemin konfigürasyonunun belgelendirilmesi sorumluluğu, 6. Sistem güvenliği sorumluluğu, 7. Sistemlerin ve yazılımların rutin denetiminin yapılması, 8. Yedeklemenin gerçekleştirilmesi, 9. Bildirilen sorunları gidermek, 10. Yeni teknolojileri mevcut veri merkezi ortamlarına tanıtmak ve entegre etmek ,11. Ağ altyapısının hazır ve çalışır durumda olduğundan emin olmaktır.

Veri tabanı yöneticisinin görevleri: 1. Sistemin sürekli çalışmasını sağlamak, 2. Veri tabanı güvenliği: Sadece yetkili kullanıcıların veri tabanına erişebilmelerini sağlar ve dışarıdan erişimlere karşı önlemlerini alır. 3. Veri tabanı konfigurasyonu: Sunucu belleği tahsisi, dosya parçalanması ve disk kullanımı gibi performansı optimize etmek için çeşitli parametrelerin düzenlenmesini sağlar. 4. Yedekleme ve kurtarma: Yanlışlıkla veya kasıtlı olarak oluşabilecek veri kayıplarından kurtarmak amacıyla, veri tabanının yeterli yedekleme ve kurtarma prosedürlerine sahip olmasını sağlamak bir DBA’nın görevidir. 5. Sorgulardan raporlar üretme: Sorgular yazarak istenen raporları elde edebilmelidir.

Sistem yedekleme, işletim sistemini, dosyaları ve sisteme özgü kullanışlı / önemli verileri yedekleme işlemidir. Yedekleme, birincil sistem verileri bozulduğu, silindiği ya da kaybolduğu zaman bir bilgisayar sisteminin durumunun, dosyalarının ve verisinin yedek dosyaları kullanılmak üzere çoğaltıldığı bir süreçtir.