Nüfusun Bileşenleri: Göç

Kaynak ülkeler bakımından etkenler 

Transit Ülke

Eğitim, sağlık konuları, yoksulluk, aile refahı, çevre, kadın, göç ve kalkınma konuları arasında bağlantılar kurmayı mümkün kılan verileri sağlar.

Mülteci

Göç hareketi İtme-çekme modelinde, kişileri bir yerden göç etmeye yönelten itme nedenleri ile bir yere göç etmeye yönelten çekici nedenler bağlamında açıklanır. Modelde iki yer arasındaki olumlu ve olumsuz niteliklerle birlikte diğer bazı kişisel ve çevresel faktörlerin etkisiyle göçün şekillendiği öne sürülmektedir.

a.Bir Toplum İçindeki Coğrafi Uzaklık açısından göçler: Bölgeler arası göç, eyaletler arası göç, ülkeler arası göç ve kıtalar arası göç, b. Uzamsal Ardışıklık açısından göçler: Doğrudan göç ve aracı evrelerle gerçekleşen göç, c. Göçün gerçekleştiği Yerleşim Birimi Özeliği açısından göçler; Kırsal göç, kentsel göç, endüstriyel göç, d. Zaman ya da Kalma Süresi açısından göçler: Periyodik göç, mevsimsel göç, geçici göç, kalıcı göç, e. Motivasyon açısından göçler: Gönüllü/ gönülsüz göç, organize/düzensiz göç, gereksinimler ya da baskılara dayalı göçler, f. Örgütsel düzeyleri açısından göçler: Bireysel göç, aile, grup, bütün bir etnik grup ya da ulus göçü, g. Sosyo-Biyografik Özellikler açısından göçler: Cinsiyet, yaş, aile statüsü, din, etnisite, eğitim, meslek, entelektüel ve mesleki nitelik göçleri, h. Göç Alan Toplumun Özellikleri açısından göçler: Yeni ya da geleneksel göç ülkesi, etnik homojenlik ya da karmaşıklık, nüfus yoğunluğu, işsizlik oranları, milli gelir vb.

Kırsal alanlardan kentsel alanlara göç eden göçmenler, çoğu zaman yoksulluk, tarım gelirlerinin düşük olması, üretimin yetersiz olması, nüfus artışı, kıtlıklar, arazilerin bölünmesi veya adaletsiz dağıtımı, çevresel bozulmalar ve kırsal alanlardaki ekonomik imkânların kısmen yetersiz kalması gibi etkenlerin sonucunda göç ederler.

Ülkeler arasında yapılan anlaşmalar çerçevesinde ya da ülkelerin hukuki düzenlemeleri bağlamında gerçekleşen göçler düzenli göçlerdir.

Düzensiz göç

Göçün nüfus değişimini büyük ölçüde etkileme potansiyeli taşıdığını.

Yüksek nitelikli işgücü göçü teşvik edilerek, ülkede eksikliği hissedilen alanları dolduracak işgücünün ülkeye gelmesi.

Nüfus çalışmaları bağlamında göçe ilişkin hesaplama ve ölçümlerde çok çeşitli yöntemler geliştirilmiş olmakla birlikte en yaygın olanın “net göç” parametresi olduğu söylenebilir. Herhangi bir alanın aldığı göçten verdiği göçün çıkarılmasıyla belirlenen net göç, kolay hesaplanabilen ve çok yaygın kullanılan bir gösterge niteliğindedir. Bir bölgeye giren kişilerin sayısı ile topraklardan ayrılan kişi sayısı arasındaki farkı ifade eden net göç, göç dengesi olarak da bilinir. Bu denge, gelenlerin sayısı ayrılanların sayısından fazla olduğunda net ülkeye göç, aksi olduğunda ise net ülkeden göç olarak tanımlanır.

Jandl düzensiz göç akışlarını tahmin etmek için üç temel yöntem türünü tanımlamaktadır: (1) düzensiz göçmenlerin zaman içindeki farklı noktalardaki stoklarının karşılaştırılmasına dayanan net düzensiz akışların tahminleri, (2) çarpan tahmini ve (3) giriş ve çıkış kayıtlarının karşılaştırmasına göre fazla harcama tahminleri. Ayrıca, iki ek yöntem ayırt edilebilir: (4) göçmenlerin örneklem anketlerinden elde edilen bilgilere dayalı tahminler ve (5) coğrafi göç akışları için farklı veri kaynaklarının karşılaştırılmasına dayalı tahminler.

BM, Department of Economic and Social Affairs, Population Division, Ekonomik ve Sosyal İşler Dairesi Nüfus Bölümü, uluslararası topluma, uluslararası göçmenlerin sayısı, net göç tahminleri ve dünyanın tüm ülkeleri için uluslararası göçle ilgili hükümet politikaları hakkında düzenli ve zamanında veri sağlamaktadır.

Göçmen nüfusun dünya genelindeki dağılımı büyük farklılıklar göstermektedir. Tüm uluslararası göçmenlerin yarısından fazlası Avrupa ve Kuzey Amerika’da yaşamaktadır.

Türkiye’nin göç geçmişini şu dört temel başlık altında toplamak mümkündür; 1. Osmanlı Devletinin Balkanlardaki toprak kaybıyla birlikte Anadolu’ya yönelen Türk göçmenlerin göçü. 2. Cumhuriyet Türkiye’sinin kuruluşuyla birlikte ülkenin kendi iç dinamikleriyle gerçekleşen kırdan kente doğru yönelen göçler. 3. Türkiye’den başta Almanya olmak üzere Avrupa’ya yönelen göçler. 4. Türkiye’nin doğusunda yer alan çeşitli ülkelerden gerek transit geçiş için gerekse de hedef ülke olarak Türkiye’ye yönelen göçler.

Türkiye’ye 1922’den 2000’li yıllara kadar 2,5 milyondan fazla kişi göç etmiştir. Bu hareketlerin en somut örnekleri ise şu şekilde özetlenebilir (GİGM, 2015); • 1922-1938 yılları arasında Yunanistan’dan 384 bin kişi, • 1923-1945 yılları arasında Balkanlardan 800 bin kişi, 1933-1945 yılları arasında Almanya’dan 800 kişi, • 1988 yılında Halepçe katliamından sonra Irak’tan 51.542 kişi, • 1989 yılında Bulgaristan’dan 345 bin kişi, • 1991 yılında Birinci Körfez Savaşından sonra Irak’tan 467.489 kişi, • 1992-1998 yılları arasında Bosna’dan 20 bin kişi, • 1999 yılında Kosova’da meydana gelen olaylar sonrasında 17.746 kişi, • 2001 yılında Makedonya’dan 10.500 kişi.

Suriyelilerin oranı yüzde 4.4’tür.

Doğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu ve Karadeniz Bölgeleridir. Sürekli göç alan bölgeler İstanbul ve Kocaeli gibi sanayi merkezlerini, Muğla ve Antalya gibi yumuşak iklimli turizm kentlerini içine alan Akdeniz, Marmara ve Batı Anadolu bölgeleridir 

Yurt dışında yaşayan 6,5 milyonu aşkın vatandaşımızın yaklaşık 5,5 milyonu Batı Avrupa ülkelerine yerleşmiş bulunmaktadır.