NÜFUS VE TOPLUM - Deneme Sınavı - 2

Günümüzde Kuzey yarımküre ülkelerinde, nüfusun % 12'si uluslararası göçmenlerden oluşmaktadır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Nüfusu biçimlendiren temel demografik dinamikler doğurganlık, ölüm ve göç olarak ifade edilebilir ve özellikle nüfus dağılımında doğumlar ve ölümler kadar göçlerinde önemli bir yeri vardır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Temel olarak süresi,yapısı ve nedeni ne olursa olsun insanların yer değiştirdiği nüfus hareketlerine göç adı verilir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Doğdukları ülkeden başka bir ülkede ya da vatandaş oldukları ülkeden başka bir ülkede yaşayan kişilere göçmen adı verilir. Doğru cevap B şıkkıdır.

1885 yılında yayınlanan göç hakkında ilk bilimsel çalışma olarak kabul edilen Ravenstein'in kitabının ismi Göç Kanunlarıdır.Doğru cevap E şıkkıdır.

Göçün itici faktörleri;Ekonomik, eğitim,sağlık sosyal ve kültürel anlamdaki yetersizlikler ya da savaş ve terör olarak sıralanabilir. Ancak daha iyi iş olanakları göçün çekici faktörlerine girmektedir.Dolayısıyla doğru cevap A şıkkkdır.

Petersen'e göre genel anlamda göçün dört temel biçimi vardır.Bunlar ilkel,zoraki,serbest ve kitlesel güçtür.Ancak huzur bu dört temel biçimden biri değildir.Doğru cevap D şıkkkdır.

Göç hareketi, ülke içerisinde gerçekleştiğinde iç göç olarak tanımlanır.Doğru cevap A şıkkıdır.

Kırsal alanlardan kentsel alanlara göç eden göçmenlerin göç sebebleri çoğu zaman yoksulluk, tarım gelirlerinin düşük olması,üretimin yetersiz olması,nüfus artışı, kıtlıklar, arazilerin bölünmesi veya adaletsiz dağıtımı,çevresel bozulmalar ve kırsal alanlardaki ekonomik imkanların kısmen yetersiz kalması gibi etkenlerin sonucunda göç ederler. Ancak C şıkkı bu göç sebeblerinin içinde yer almamaktadır.Doğru cevap C şıkkıdır.

Türkiyede ilk nüfus sayımı 1927 yılında yapılmıştır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Nüfusbilim açısından dünyayı üç önemli bileşene dayalı olarak okuyabiliriz; doğurganlık, ölüm ve göç.

Göçler oldukça farklı biçimlerde gelişen süreçler olarak taraf olan bütün ülkeleri ya da bölgeleri etkilemektedir. Bu etkiler kapsamında toplumların nüfusları üzerinde- ki etkiler büyük önem taşımaktadır. Nihayetinde insanlar ve dolayısıyla nüfus sürdürülebilir kalkın- manın merkezindedir ve dört küresel demografik mega trend olan nüfus artışı, nüfusun yaşlanması, kentleşme ve göç, ekonomik ve sosyal kalkınma ya da çevresel sürdürülebilirlik için önemli sonuçlar ortaya çıkarmaktadır (UNDESA, 2019c).

Göçlerin nedenleri üzerinde sonraki bölümde duracağız ancak bu aşamada küresel göçe kaynak- lık eden, yoğunluğunu ve etkisini artıran etkenleri, küresel etkenler, göç veren kaynak ülkeler açısın- dan etkenler ve göç alan hedef ülkeler açısından etkenler biçiminde üç grupta ifade edebiliriz (Castles, 2009):

1. Küresel etkenler: Yeni ulaşım ve iletişim teknolojileri, küresel bir medya projesi ola- rak Batılı yaşam tarzının bütün dünyaya su- nulması, göç ağları ve ulus aşırı topluluklar gibi göç hareketlerini kolaylaştıran unsurların gelişmesi.

Kaynak ülkeler bakımından etkenler: Tarımda yenileşmenin sonuçları, iklim ve çev- reye ilişkin değişiklikler, kentlere yönelik iç göç, kentlerde ortaya çıkan yoğun işsizlik, toplumsal güvensizlik ortamı, çeşitli biçim- lerde şiddet ve insan hakları ihlalleri.

Hedef ülkeler bakımından etkenler: Endüstrideki yeniden yapılanma çabalarının sonuçları, yeni ortaya çıkan hizmet sektörleri ve buna bağlı olarak gelişen yeni iş gücü gereksinimleri, doğurganlığın azalması ve nüfusun yaşlanmasıyla nüfusta ve işgücünde azalma.

20.yy. göçleri özelinde bakıldığında ise kitlesel göç hareketleri- nin 1950’lere kadar daha çok siyasal nedenlerle, 1980’lere kadar daha çok ekonomik nedenlerle ortaya çıktığı söylenebilir.

Ravenstein’in 1885 yılında yayınlanmış olan “Göç Kanunları” adını taşıyan kitabı göç hakkındaki ilk bilimsel çalışma olarak kabul edilmektedir.

Motivasyon açısından göçler: Gönüllü/ gönülsüz göç, organize/düzensiz göç, gerek- sinimler ya da baskılara dayalı göçler,

Göç veren ülkelerde, işsiz sayısı azalırken aynı zamanda işgücünde de azalma olur, göç edenler kalifiye ise özel olarak nitelikli işgücünde de azalma olur. Evliliklerde azalma olur ve buna bağlı olarak doğum oranları düşer (Şahin, 2010). Göçlerle birlikte büyüyen nüfus ve farklı ihtiyaçları olan yaş gruplarının toplam nüfus içindeki ağırlıklarındaki değişim, doğrudan iktisadi etkilerinin yanında göçler ve kentleşme gibi önemli sonuçlar doğurmaktadır (Kalafatçılar, 2019).

Göç alan ülkelerde ucuz işgücü temin edilmiş olmaktadır ve kültürel uyuşmazlıklarla birlikte bu durum bazı olumsuz sonuçlara da yol açmaktadır. İşsizlik oranlarında artış olabilir (Şahin, 2010).

Nüfus çalışmaları bağlamında göçe ilişkin hesaplama ve ölçümlerde çok çeşitli yöntemler geliştirilmiş olmakla birlikte en yaygın olanın net göç parametresi olduğu söylenebilir. Herhangi bir alanın aldığı göçten verdiği göçün çıkarılmasıyla belirlenen net göç, kolay hesaplanabilen ve çok yaygın kullanılan bir gösterge niteliğindedir. Bir bölgeye giren kişilerin sayısı ile topraklardan ayrılan kişi sayısı arasındaki farkı ifade eden net göç, göç dengesi olarak da bilinir. Bu denge, gelenlerin sayısı ayrılanların sayısından fazla olduğunda net ülkeye göç, aksi olduğunda ise net ülkeden göç olarak tanımlanır

BM, Department of Economic and Social Affairs, Population Division, Ekonomik ve Sosyal İşler Dairesi Nüfus Bölümü, uluslararası topluma, uluslararası göçmenlerin sayısı, net göç tahminleri ve dünyanın tüm ülkeleri için uluslararası göçle ilgili hükümet politikaları hakkında düzenli ve zamanında veri sağlamaktadır (UN- DESA, 2019b).

BM tarafından yapılan analiz ve projeksiyonlarda nüfus tahminleri, dört demografik mega trendden ikisini yani nüfus artışı ve yaşlanmayı ve sürdürülebilir kalkınmanın ayrılmaz parçası olan doğurganlık, ölüm oranları ve net uluslararası göçteki temel eğilimleri açıkla- maktadır (UNDESA, 2019c).

Türkiye’nin göç geçmişini şu dört temel başlık altında toplamak mümkündür (Çağlayan, 2018);

Osmanlı Devletinin Balkanlardaki toprak kaybıyla birlikte Anadolu’ya yönelen Türk göçmenlerin göçü.

Cumhuriyet Türkiye’sinin kuruluşuyla birlikte ülkenin kendi iç dinamikleriyle gerçekleşen kırdan kente doğru yönelen göçler.

Türkiye’den başta Almanya olmak üzere Avrupa’ya yönelen göçler.

Türkiye’nin doğusunda yer alan çeşitli ülkelerden gerek transit geçiş için gerekse de hedef ülke olarak Türkiye’ye yönelen göçler.