NÜFUS VE TOPLUM - Deneme Sınavı - 6

I ve III

Nüfus değişmez

Her toplum için geçici değil, sürekli fırsat niteliğindedir.

Bağımlılık oranı

Yaşamsal süreç

Epidemiyoloji

Kaba Doğum oranı ve kaba ölüm oranı

II ve IV

İstihdam

1831

Bu açıdan demografi, nüfus bilimi olarak nüfusun temel hareketlilik dinamikleri olan doğum, ölüm, evlilik ve göçleri zaman içindeki dağılım ve değişkenlikleri açısından inceler.

Nüfus yapısının ve değişimlerinin temelini oluşturan üç ana değişken doğurganlık, ölümlülük ve göçtür (evlenme yaşı, evlilik oranları, doğum kontrol yöntemlerine başvurma, hastalanma tipleri ve düzeyleri, kır-kent göçü gibi faktörlerle bağlantılı olan değişkenler). Aynı süreçleri, gelir düzeyleri ve dağılımı, eğitim düzeyleri, kadınların konumu, din ve iktisadi gelişmeler gibi çeşitli toplumsal faktörlere başvurarak kavramaya çalışan sosyal demograflar bu olguların hepsine eğilmişlerdir.

Kaba ölüm oranı, bir nüfusta bir yılda her 1.000 kişide ortaya çıkan ölüm sayısıdır.

Formel demografi nüfusla ilgili derinlemesine bir analiz yapmak yerine sadece istatistiki sayısal verileri ve aşırı teknikleştirilmiş yöntemleri kullanarak bir nüfusbilimi yapmaya çalışmaktadır.

Dinamik nüfusbilimin konusuna ise belirlenen bir zaman kesitinde, belirli sınırlar içinde yaşayan nüfusun, sayı ve nitelik bakımından değişmesine yol açan doğum, ölüm, evlenme, boşanma ve göç olayları girer.

Epidemiyoloji, insanlarda salgın hastalıkların nasıl, ne kadar zamanda, ne yolla bulaştığını; salgın hastalıkların etkilediği nüfusun özelliklerini, dağılımını ve yayılımını, yayılış şeklini, sıklığını, tekrarlama derecesini ve alınabilecek önlemleri çok detaylı bir şekilde araştıran ve bu konularda bilgi üreten bir uzmanlık alanıdır.

Platon’un nüfus büyüklüğü hakkında orijinal fikirleri vardı. Bir toplumun 5.040 kişiden büyük olmaması gerektiğine inanıyordu; aksi takdirde, çok fazla insan anonimliğe yol açacak ve bireyselliğin gelişimini engelleyecektir.

Malthus, uzun vadede kontrol edilmeyen nüfus artışının zenginlik ve refah değil, savaş ve açlık getireceğini öne sürmüştür.

Osmanlı devletinin Tanzimat’la başlayan modernleşme döneminde oluşturulmaya başlanmıştır. İstatistikî anlamda ilk atılım, 1831 yılında yapılan nüfus sayım sonuçlarının toplanması için bir Ceride Nezaretinin kurulmasıdır.

Türkiye’de Cumhuriyet’in ilanı ile başlayan yeniden yapılanma sürecinde demografik yapının onarılmasını temin etmek için pronatalist (doğurganlığı artırıcı) nüfus politikaları uygulanmıştır. 1923-1963 Pronatalist Dönem (PNP) olarak adlandırılır.