NÜFUS VE TOPLUM - Deneme Sınavı - 5

Nüfus, belli bir zaman diliminde ve belli bir mekânda yaşayan insanların sayısı olarak tanımlanabilir.

Demografi; nüfus bilimi anlamına gelmektedir ve sınırları belli bir coğrafyada
bulunan nüfusun yapısını, özelliklerini ve değişimlerini analiz eden bir disiplindir.

Nüfusun niteliğini ve niceliğini belirleyen iki tür akış vardır: Artı akışlar; doğumlar
ve o yere yönelik göçlerdir. Eksi akışlar ise ölümler ve o yerden dışarıya yönelik
göçlerdir.

Bir toplumun nüfus büyüklüğü doğum, ölüm ve göçlerden doğrudan doğruya etkilenir. Nüfus bilimciler doğurganlığı kaba doğum oranını kullanarak tanımlarlar. Bu bir nüfusta, bir yılda her 1.000 kişiye düşen canlı doğum sayısıdır. Kaba doğum oranını hesaplamak için, toplam nüfus toplumun bir yıldaki canlı doğum sayısına bölünür ve sonuç 1.000 ile çarpılır.

Nüfusun doğumlar, ölümler ve göç hareketleriyle yenilenmesi ve varlığını sürdürmesine yaşamsal süreç adı verilir. Nüfusun yalnızca sayısını değil yapısını da etkileyen
bu olaylara yaşamsal olaylar denir.

Epidemiyoloji, insanlarda salgın hastalıkların nasıl, ne kadar zamanda, ne yolla
bulaştığını; salgın hastalıkların etkilediği nüfusun özelliklerini, dağılımını ve yayılımını, yayılış şeklini, sıklığını, tekrarlama derecesini ve alınabilecek önlemleri çok detaylı bir şekilde araştıran ve bu konularda bilgi üreten bir uzmanlık alanıdır.

Özellikle 18. yüzyıldan itibaren nüfus yapısı ve değişimi üzerine çalışmalar artmıştır. Nüfus artışını ciddi bir sorun olarak görüp bunu sistemleştiren ilk düşünür, Thomas Robert Malthus olmuştur.

Her şeyi nüfusla açıklamaya çalışan ve nüfusa indirgeyen eğilime demografik
determinizm denilmektedir.

Sıfır nüfus artışı, sabit seviyedeki nüfusu sürdüren çoğalma oranıdır. Nüfusun yenilenme oranı 2,1 olarak hesaplanmıştır. Bu oranın altındaki seviyeler nüfusun azaldığına işaret etmektedir.

Nüfustaki artış hızlı bir şekilde düşerken, çalışma çağındaki nüfus ve işgücünün artmasının yarattığı nüfus yapısının olduğu koşullara demografik fırsat penceresi
denilmektedir.

Demografi, Yunanca “demos” (halk) ve “graphein” (betimlemek, çizmek) terimlerinin kombinasyonuyla oluşturulmuştur

Nüfusun niteliğini ve niceliğini belirleyen iki tür akış vardır: Artı akışlar; doğumlar ve o yere yönelik göçlerdir. Eksi akışlar ise ölümler ve o yerden dışarıya yönelik göçlerdir.

Nüfusun doğumlar, ölümler ve göç hareketleriyle yenilenmesi ve varlığını sürdürmesine yaşamsal süreç adı verilir

Nüfus verilerini toplama ve analiz yöntemleri; standart nüfus sayımı prosedürleri, yaşam kayıt sistemleri, anketler, temel veri işleme ve çeşitli idari kayıt sistemleri türlerini kapsamaktadır

1749’da uzun zamandır kilise cemaatinin listelerini tutan İsveçli din adamlarının, İsveç’in toplam nüfusunu (Finlandiya dâhil) elde ettikleri tespit edilmiştir. Bazı İtalyan eyaletlerinde 1773 ve 1795’te Sardunya, 1770’te Parma ve 1766’da Toscana’da oldukça kapsamlı nüfus sayımları yapıldı. 1742’den itibaren birçok Alman kentinde sayımlar yapılmıştır.

Epidemiyolojik analiz; insan nüfuslarında hastalık oluşum kalıplarının ve diğer sağlıkla ilgili koşulların ve bu oluşumları ve koşulları etkileyen faktörlerin incelenmesidir

1950’li yıllarda “bebek patlaması” olarak adlandırılan süreçte doğurganlık oranının önemli bir düzeyde artması nedeniyle, Batılı ülkelerde nüfusun azalacağına ilişkin korkular hükmünü yitirdi.

1900’lü yılların ikinci yarısına kadar ülkeler, nüfusun sayısal olarak fazlalığını özellikle savunma bakımından güçlü olmak için gerekli ve yeterli bir faktör olarak görüyorlardı.

1881 yılında bütün memleketi kapsayan ortak esaslara bağlı nüfus kayıt sistemi Nüfus Sicili Nizamnamesi yürürlüğü girmiştir.

Ortanca yaş, yeni doğan bebekten en yaşlıya kadar nüfusu oluşturan kişilerin yaşları küçükten büyüğe doğru sıralandığında ortada kalan kişinin yaşıdır.