MÜZECİLİK VE SERGİLEME

Santralistanbul Çağdaş Sanat Müzesi

Türkiye’de modern anlamda müzecilik 19. yüzyılın ikinci yarısında başlamış ve
günümüze kadar sosyal, siyasal, kültürel gelişmelere, değişimlere bağlı olarak gelişimini sürdürmüştür.

19. yüzyıl ikinci yarısında müzenin bir kurum olarak ortaya çıkmasına yönelik ilk adım, Tophâne-i Âmire müşiri Ahmed Fethi Paşa (1801-1858) tarafından atılmıştır.

Mecmua-i Âsâr-ı Atika heykeller, lahitler, Antik Çağ’dan ve Bizans uygarlığından kalma çeşitli arkeolojik eserler, mimari parçalar olmak üzere sınıflandırılmıştır.

Mecmua-i Esliha-ı Âtika; eski toplar, silahlar, kılıçlar, zırhlar gibi savaş ve saldırı aletlerini kapsayan bir sınıflamadır.

1869 yılında Sultan Abdülaziz’in Avrupa gezisinin ardından Sadrazam Ali Paşa (1815-1871) bu kurumu yeniden düzenletmiş ve adını Müze-i Hûmayun (İmparatorluk Müzesi) olarak değiştirmiştir.

Sözü edilen Müze-i Hûmayun’nun ilk müdürü, dönemin önde gelen eğitim kurumlarından olan Galatasaray Mektebi (Mekteb-i Sultani) öğretmenlerinden Dr. Edward Goold olmuştur.

Osman Hamdi Bey, Çinili Köşk’teki Müze-i Hümâyun’un müdürü olarak (Dr. Dethier ölümünden sonra) en uygun kişi olduğu düşünülüp atanmış ve aynı zamanda 1883’te kurulan Sanayi-i Nefise Mektebi’nin müdürlüğünü de beraber yürütmüştür.

Osman Hamdi Bey öncülüğünde; hem Anadolu’daki kazıları takip etmek hem de yurt dışına eser kaçırılmasını önlemek için 1884’te yeni Âsâr-ı Atika Nizamnâmesi çıkarılmıştır.

Osman Hamdi Bey döneminde müzecilik açısından başka önemli girişimler de olmuştur: 1889 yılında müdürlüğünü yaptığı Müze-i Hümâyun’da İslam Eserler
bölümü kurulmuştur.

Mecmua-i Esliha-ı Âtika koleksiyonu Ahmed Muhtar Paşa öncülüğünde düzenlenerek Esliha-i Askeriye Müzesi adıyla 1908’de ziyarete açılmıştır. Ahmed Muhtar Paşa 1908-1923 arasında bu müzenin müdürlüğünü yapmış ve müzenin adı Müze-i Askerî-i Osmanî olarak değiştirilmiştir.

Osman Hamdi Bey döneminde, 1897 yılında bugünkü Deniz Müzesi’ni oluşturan Bahriye Müzesi açılmıştır.

Halil Edhem Bey döneminde, 1913 yılında Süleymaniye Külliyesi’nin imaretinde Evkâf-ı İslamiye Müzesi (İslam Vakıfları Müzesi) kurulmuştur. Bu müzenin adı Cumhuriyet döneminde (1927 yılında) Türk İslam Eserleri Müzesi olarak değiştirilmiştir. 1983 yılında yeniden düzenlenen müze Sultanahmet Meydanı’nındaki
İbrahim Paşa Sarayı binasına (günümüzdeki yerine) taşınmıştır.

Cumhuriyet döneminde inşa edilmiş ilk müze binası Ankara Etnografya Müzesi’dir.

"Atatürk’ün talimatıyla 1931 yılında kurulan Türk Tarih Kurumu da tarih, arkeoloji ve müzecilik açısından önemli projeler yürütmüş, ilk sistemli kazıları gerçekleştirmiştir."

Türkiye’de çağdaş müzeciliğin gelişmesi açısından önemli bir gelişme de 1950’li yıllarda UNESCO (Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü) ve ICOM’a (Uluslararası Müzeler Konseyi) üye olunmasıdır.

Atatürk’ün özel eşyalarının, giysilerinin, madalya ve nişanlarının yer aldığı Ankara Anıtkabir’deki Atatürk Müzesi 1960 yılında ziyarete açılmıştır.

Türkiye’de müzecilik tarihi açısından söz edilmesi gereken bir diğer konu sivil toplum örgütleridir. 1966 yılında kurulan Topkapı Sarayı Müzesi’ni Sevenler Derneği ilk müze derneğidir.

19. yüzyıl ikinci yarısında müzenin bir kurum olarak ortaya çıkmasına yönelik ilk adım, Tophâne-i Âmire müşiri Ahmed Fethi Paşa (1801-1858) tarafından atılmıştır. Ahmet Fethi Paşa 1846 yılında Aya İrini’deki Dârü’l- Eslihâ denilen koleksiyonu zenginleştirmiştir.

Doğru cevap B seçeneğidir.

Sözü edilen Müze-i Hûmayun’nun ilk müdürü, dönemin önde gelen eğitim kurumlarıdan olan Galatasaray Mektebi (Mekteb-i Sultani) öğretmenlerinden Dr. Edward Goold olmuştur.

Doğru cevap D seçeneğidir.