MÜZECİLİK VE SERGİLEME

Müzelerin işlevleri 

-Toplama

-Koruma

-Belgeleme

-Müzelerde araştırma

-Sergileme

-Eğitim

dir. Doğru cevap "E" dir.

Müze koleksiyonlarının belirli bir kurgu ve mantık içinde, temsil ettikleri zaman dilimini ya da temayı en açık ve net tarzda anlatabilecek şekilde düzenlenmesi işine sergileme denir.

İş dünyası için geliştirilen yönetim tekniklerinin, müzelere özel gereksinimlere nasıl uyarlanacağı uzun yıllar tartışılmışsa da günümüzde uygulamadaki yerini almıştır. Bu doğrultuda, bugün müzelerde temel olarak beş prensibe dayalı bir yönetim anlayışı söz konusudur:

• Mutlaka bir vizyon ve misyon benimsenmesi,

• Benimsenen vizyon ve misyon bağlamında bir politika belirlenmesi,

• Bu politikaları gerçeğe dönüştürecek planın hazırlanması,

• Planların ne kadarının gerçekleştirilebildiğini görmek için performans ölçümü ve değerlendirme,

• Ziyaretçi ihtiyaçları ve hizmetlerine verilen önemi yansıtacak bir pazarlama stratejisi. Yönetim biliminde

Müzecilik açısından müze mimarisinde temel amaç, gerek koleksiyonlar gerekse ziyaretçiler için uygun ortamların oluşturulmasıdır. Yıpratıcı dış etkenlerin zararlarının en aza indirildiği, yangına ve doğal afetlere dayanıklı, hırsızlığa karşı güvenlik önlemleri tam olan müze mekanları; koleksiyonlar açısından ideal bir ortam yaratırken, ziyaretçiler ve müzenin amaçları açısından yetersiz kalabilir.

Bilgi-belge ve koruma-restorasyon alanları, müze koleksiyonlarına ilişkin bilgi belge arşivi, fotoğraf atölyeleri ve teknik araştırmaların yapıldığı atölye ve laboratuvar gibi birimlerin yer aldığı alanlardır.

Modern müzenin prototipi olarak tanımlanabilecek örneklerin antik Yunan döneminde ortaya çıktığı görülür

18. yüzyıl sonlarına doğru, kraliyet koleksiyonlarının, Avrupa’nın her yerine yayılan, çok kapsamlı bir olgu olarak halka açılması, özellikle Louvre Müzesi örneğinde, ortak millî varlık kavramının doğuşuna yol açmıştır. Guerrieri’nin, “müze artık, objelerin ve sanat eserlerinin toplandığı tarafsız bir yer tanımı kazanmıştır. Bu artık dinin, monarşinin ya da feodal gücün değil, tamamen ortak bir zenginliğin sembolü olarak, geçmişin ve bugünün değerlerini bir araya getiren, sergileyen ve üzerinde çalışan laik bir burjuva kültürünün tasdikidir” (Guerrieri, 2002, 83) şeklinde ifade ettiği bu gelişme ile müze halka açık, kamusal bir kurum niteliği kazanmıştır.

Antik Çağlardan Rönesans’a kadar hazine niteliğinde büyük bir birikimden söz edilebilse de bugünkü anlamıyla koleksiyon kavramı Rönesans düşüncesinin bir ürünüdür

Müzeler kendilerini toplumun ve gelişiminin hizmetinde ve bir eğitim kurumu olarak tanımlamışlardır. Ancak bu kez de tek yanlı, didaktik, uzmandan acemiye yönelik bir yaklaşım gösteren sergileme ve eğitim yöntemleri, toplumu müzeye yakınlaştırmaktan çok, toplumsal geçerliliklerini sorgulanır hâle getirmiştir. Böylece, özellikle tarih yazımı, öğrenme ve iletişim teorilerindeki gelişmelerle de birlikte müzeler, 1980’lerden itibaren ziyaretçi temelli ve hizmete yönelik bir yaklaşımı benimsemişlerdir.

Modern müzeye giden yolda birer basamak olan bu mekânlar önce stüdyo
sonra da kabine (yaygın adıyla merak kabineleri) olarak adlandırılmışlardır.
Stüdyo: İlk örnekleri Fransa’da görülen daha sonra Germen toprakları ve
İtalya’da yaygınlaşan; koleksiyonun ya da bir parçasının korunmaya alındığı, mücevher kutusu niteliğinde, mimari değeri olan, sahibinin kültür anlayışına göre
düzenlenmiş, herkesten uzak, düşünmeye (tefekküre) ve çalışmalara adanmış
özel ve ayrı bir mekândır. Stüdyoların en belirgin özelliği; bir koleksiyonu içinde
barındıran mekânın, mimarisi ve koleksiyoncunun özel ilgilerini yansıtan dekorasyonu ile koleksiyonun içeriğini bağdaştırma fikridir ve bu anlayış Rönesans düşüncesi ile ilişkilidir.

Depolar, dokümantasyonu yapılmamış ya da sergi salonlarında yer almayan koleksiyon nesnelerinin korunmaya alındığı alanlardır. Müze depoları; müzenin kendi koleksiyonları, süreli sergiler için alınmış ödünç koleksiyonlar gibi eser depolarının yanı sıra malzeme depolarını da kapsar.

17. yüzyıl, müzecilik kavramının oluşması açısından farklı bir başlangıç oluşturur: Koleksiyonların çeşitlenmesi ile birlikte, topluma açık olmayan bu birikim
zevk objeleri olmaktan çıkarak, toplumsal paylaşıma ve bilgi aktarımına yönelik
olarak değerlendirilmeye başlar

İlk örnekleri Fransa’da görülen daha sonra Germen toprakları ve İtalya’da yaygınlaşan; koleksiyonun ya da bir parçasının korunmaya alındığı, mücevher kutusu niteliğinde, mimari değeri olan, sahibinin kültür anlayışına göre düzenlenmiş, herkesten uzak, düşünmeye (tefekküre) ve çalışmalara adanmış özel ve ayrı bir mekâna stüdyo denir.

19. yüzyılda Avrupa’da ulus devletlerin doğuşuyla müze, yeni ulusların siyasi itibarıyla özdeşleşerek bir kültür sembolü, ekonomik gücün bir simgesi olarak yeni bir kimlik kazanır. Ulusal müzelerle birlikte, koleksiyonlar milliyetçiliğin dışa vurum aracı hâline gelirken, müzeler de birer araştırma kurumuna dönüşerek, derin çalışmaları ve araştırma eğilimleriyle bu çabaları geleneksel olarak destekleyen en eski kurum olan üniversiteler ile denk bir hâl almışlardır.

Orta Çağ’da devlet yöneticileri ve kilisenin yanı sıra soylular da dönemin koleksiyonculuk anlayışına uygun olarak değerli, az rastlanır, farklı ve ilginç buldukları her türlü nesne ile sanat eserlerini toplamış, koleksiyonlar oluşturmuşlardır. Orta Çağ boyunca oluşturulan bu koleksiyonlar da, Antik Yunan ve Roma’da olduğu gibi henüz, dinî mekânlar (tapınak / kilise, manastır) ya da malikane, saray gibi özel mülklerde korunan hazinelerdir

. Uluslararası Müzeler Konseyi (ICOM) Müze’yi; “insan ve yaşadığı
çevrenin somut ve somut olmayan mirasını inceleme, eğitim ve zevk alma amacıyla
toplayan, koruyan, araştıran, ileten ve sergileyen, toplumun ve gelişiminin hizmetinde, halka açık, kâr düşüncesinden bağımsız, sürekliliği olan bir kurumdur” (ICOM,
2012) şeklinde tanımlamaktadır

20. yüzyılda, bu işlevlere eğitim de eklenmiş, bugün 21. yüzyılda ise müzelerin işlevleri koruma, araştırma ve iletişim olmak üzere üç temel alanda toplanmıştır.
Müzelerin varlık nedeni olan koleksiyonlarının korunması, bunların gelecek
kuşaklara aktarılmasında öncelikli işlevdir. Hem koleksiyonların oluşumu ve gelişimi hem de müzenin iletişim işlevine katkı sağlayacak bilgi birikimini oluşturan
temel faaliyet alanı da araştırmadır. Bu bağlamda koruma ve araştırma, bir yandan
müzenin öncelikli sorumluluk alanları olarak değerlendirilirken diğer taraftan iletişim işlevini gerçekleştirmesine aracılık eden faaliyetler olarak karşımıza çıkarlar.
Bu durum; müzenin toplumsal paylaşımını mümkün kılacak iletişimi de müzeciliğin öncelikli amaç ve işlevlerinden biri olarak öne çıkarır; günümüz müzecilik
anlayışının iletişim esaslı olarak değerlendirilmesinin nedenlerini ortaya koyar.

Müzelerin nesne merkezli bir anlayıştan ziyaretçi ve hizmet odaklı bir yaklaşıma yönelmeleri, mimari tasarımlarını da dönüştürmüştür. Bu dönüşüm, mekân
düzenlemelerinde; koruma, depolama, sergileme gibi yalnızca koleksiyonlara yönelik sorumluluğun, müzenin eğitsel amaçları ve ziyaretçilerin ihtiyaçları doğrultusunda belirlenen bir tasarım anlayışına yönelmesini gerektirmiştir

Müze mekânları, bir kısmı halka açık, bir kısmı kapalı olmak üzere farklı hizmet alanlarından oluşur. Bunlar; tanıtım alanı/giriş, kültür-eğitim ve sosyal hizmet alanları, sergileme alanları, yönetim ve programlama alanları, bilgi-belge ve koruma-restorasyon alanları, depolar ve teknik alanlar olarak gruplandırılabilir
(Atagök, 1999, 75-79). Buna göre:Depolar, dokümantasyonu yapılmamış ya da sergi salonlarında yer almayan koleksiyon nesnelerinin korunmaya alındığı alanlardır. Müze depoları; müzenin kendi koleksiyonları, süreli sergiler için alınmış ödünç koleksiyonlar gibi eser depolarının yanı sıra malzeme depolarını da kapsar

Müzelerde temel olarak beş prensibe dayalı bir yönetim anlayışı söz konusudur:
• Mutlaka bir vizyon ve misyon benimsenmesi,
• Benimsenen vizyon ve misyon bağlamında bir politika belirlenmesi,
• Bu politikaları gerçeğe dönüştürecek planın hazırlanması,
• Planların ne kadarının gerçekleştirilebildiğini görmek için performans ölçümü ve değerlendirme,
• Ziyaretçi ihtiyaçları ve hizmetlerine verilen önemi yansıtacak bir pazarlama stratejisi