MÜZECİLİK VE SERGİLEME

Müzelerin prototipleri (ilk örnekleri) çok eski dönemlere tarihlendirilebilirse de kurumsallaşmaları 18. yüzyıl sonlarında gerçekleşmiştir.

Müzelerin prototipleri (ilk örnekleri) çok eski dönemlere tarihlendirilebilirse de kurumsallaşmaları 18. yüzyıl sonlarında gerçekleşmiştir.

Kraliyet koleksiyonlarının, Fransa’dan başlayarak Avrupa’nın her yerine yayılan, çok kapsamlı bir olgu olarak halka açılmasıyla müzeler kamusal bir kurum niteliği kazanmışlardır. Bu süreçte;
• Fransız Devrimi’yle birlikte kraliyet koleksiyonlarının ortak milli varlık
ilan edilmesi,
• Ulusçuluk anlayışının güçlenip yayılması,
• Koleksiyonların halka açılmasının doğal sonucu olarak sergileme ve bilgilendirme
işlevinin giderek gelişmesi ve güçlenmesiyle bir sistem çerçevesinde
kurumlaşmayı gerektirmesi de diğer etkenlerle birlikte önemli rol oynamıştır.

Kraliyet koleksiyonlarının ortak milli varlık olarak ilan edilmesi Fransız Devrimi ile birlikte Fransa'da gerçekleşmiştir.

Modern müzenin prototipi olarak tanımlanabilecek örneklerin antik Yunan döneminde ortaya çıktığı görülür: Antik Yunan dönemi tapınakları, modern müzenin ilk örnekleridir. Çünkü değerli nesne ve sanat eserlerinin yer aldığı, halkın da ulaşabildiği bu mekânlar, doğal olarak; eserlerin toplanması, korunması ve halka sunulması gibi müzeciliğe has bazı özellikler de taşımaktadır. Böylece, bu mekânlarda korunan değerli nesne ve sanat eserlerinden oluşan hazineler de koleksiyonların ilk örneklerini oluştururlar.

Antik Yunan dönemi tapınakları, modern müzenin ilk örnekleridir. Çünkü değerli nesne ve sanat eserlerinin yer aldığı, halkın da ulaşabildiği bu mekânlar, doğal olarak; eserlerin toplanması, korunması ve halka sunulması gibi müzeciliğe has bazı özellikler de taşımaktadır. Böylece, bu mekânlarda korunan değerli nesne ve sanat eserlerinden oluşan hazineler de koleksiyonların ilk örneklerini oluştururlar.

Orta Çağ’a gelindiğinde kilise en büyük toplayıcı olmuştur. Hristiyanlığın yayılmasıyla hem dinî hem de siyasi bir otorite olarak Avrupa’nın en güçlü kurumu hâline gelen kiliselerde zengin bir birikim oluşmuş, hazine değerindeki bu birikimleriyle kiliseler koleksiyonculuğun gelişiminde önemli rol oynamışlardır.

İnsanoğlunun beslenme, barınma, korunma gibi öncelikli ihtiyaçlarını karşılama içgüdüsüyle başlayan toplama/biriktirme isteği, siyasal güç ve başarının kanıtı, sınıf üstünlüğü ve gösterişin bir simgesi olarak farklı ve güzel olanı da talep etmeye başlayınca, yüzyıllar içinde, her türlü nesne ve sanat eserini içeren büyük bir birikim oluşmuştur. Bu birikimin temelinde yer alan toplama etkinliği, belli bir amaca yönelik, düzenli ve sistemli bir eyleme dönüştüğünde önce koleksiyonların sonra da günümüz müzelerinin çekirdeğini oluşturmuştur.

Modern müzenin prototipi olarak tanımlanabilecek örneklerin antik Yunan döneminde ortaya çıktığı görülür.

Stüdyo: İlk örnekleri Fransa’da görülen daha sonra Germen toprakları ve İtalya’da yaygınlaşan; koleksiyonun ya da bir parçasının korunmaya alındığı, mücevher kutusu niteliğinde, mimari değeri olan, sahibinin kültür anlayışına göre düzenlenmiş, herkesten uzak, düşünmeye (tefekküre) ve çalışmalara adanmış özel ve ayrı bir mekandır.

Tarihsel olarak ele alındığında koleksiyonların ilk örneklerinin Antik Yunan ve Roma’da oluşmaya başladığı söylenebilirse de müze koleksiyonlarının oluşumu için esas zemini Rönesans hümanizmi sağlamıştır.

Stüdyo: İlk örnekleri Fransa’da görülen daha sonra Germen toprakları ve İtalya’da yaygınlaşan; koleksiyonun ya da bir parçasının korunmaya alındığı, mücevher kutusu niteliğinde, mimari değeri olan, sahibinin kültür anlayışına göre düzenlenmiş, herkesten uzak, düşünmeye (tefekküre) ve çalışmalara adanmış özel ve ayrı bir mekândır.

Stüdyo: İlk örnekleri Fransa’da görülen daha sonra Germen toprakları ve İtalya’da yaygınlaşan; koleksiyonun ya da bir parçasının korunmaya alındığı, mücevher kutusu niteliğinde, mimari değeri olan, sahibinin kültür anlayışına göre düzenlenmiş, herkesten uzak, düşünmeye (tefekküre) ve çalışmalara adanmış özel ve ayrı bir mekândır.

Stüdyoların ardından, modern sergileme gereksinimlerini dikkate alan modelleriyle galeriler, modern müzeye bir adım daha yaklaşır.

Stüdyoların ardından, modern sergileme gereksinimlerini dikkate alan modelleriyle galeriler, modern müzeye bir adım daha yaklaşır. Ziyaretçilere daha rahat dolaşım olanağı sunmak ve aynı zamanda denetimi kolaylaştırmak üzere tasarlanmış, koleksiyonun algılanmasında ışığın etkisini dikkate alan, nesne ve eserlerin düzenlenmesinde özel bir yerleştirme planının benimsendiği bu galeri modeli, ilk kez 16. yüzyılda, Floransa’da Galleria degli Uffizi’de uygulanmış ve 16. yüzyıldan itibaren tüm Avrupa’da yaygınlaşmıştır.

Ziyaretçilere daha rahat dolaşım olanağı sunmak ve aynı zamanda denetimi kolaylaştırmak üzere tasarlanmış, koleksiyonun algılanmasında ışığın etkisini dikkate alan, nesne ve eserlerin düzenlenmesinde özel bir yerleştirme planının benimsendiği bu galeri modeli, ilk kez 16. yüzyılda, Floransa’da Galleria degli Uffizi’de uygulanmış ve 16. yüzyıldan itibaren tüm Avrupa’da yaygınlaşmıştır.

Müzenin kurumsallaşmasında 18. yüzyılın sosyal, siyasi ve toplumsal gelişmeleri, özellikle Fransız Devrimi belirleyici olmuştur.

Koleksiyonlar; insanlığın doğal, tarihsel, bilimsel, sanatsal ve kültürel değerlerinin belirli amaçlarla toplanması ve sınıflandırılmasıyla oluşturulmuş nesneler bütünü olarak tanımlanabilir.

19. yüzyılın geleneksel müzecilik anlayışında müzelerin işlevleri; toplama koruma,belgeleme, depolama ve sergilemedir. 20. yüzyılda, bu işlevlere eğitim de eklenmiş,bugün 21. yüzyılda ise müzelerin işlevleri koruma, araştırma ve iletişim olmak üzere üç temel alanda toplanmıştır.

Müzecilik / müze bilim; antropoloji, arkeoloji, çocuk gelişimi, eğitim, tasarım, güzel sanatlar, hukuk, mimarlık, iletişim, işletme, jeoloji, kamu yönetimi, kimya, kütüphanecilik, psikoloji, sanat tarihi, sosyoloji, tarih vb. birçok disiplinle ilişkili, disiplinler arası bir alandır.