MÜZECİLİK VE SERGİLEME - Deneme Sınavı - 4

Özel müzelerin vakıf olarak kurulması önce Amerika Birleşik Devletleri’nde gerçekleşmiştir.

Türkiye’de de ileri gelen bir iş adamı tarafından 1980 yılında Sadberk Hanım Müzesi açılmış ve uzun süre tek resmi özel müze olarak kalmıştır.

Sanat ortamı özellikle bienaller (genellikle sanat ve kültür alanlarında düzenlenen, iki yılda bir gerçekleştirilen etkinliklere bienal denir) ve fuarlar aracılığıyla sanatsever, koleksiyoncu ve genel olarak toplumun her kesiminden farklı birikimlere sahip bireylere müze ortamının dışındaki güncel sanatı tanımak olanağını sunmaktadır.

Müzayedeler sanat eserlerinin ya da nadir bulunan nesnelerin satışa çıkarıldığı kurumlardır. Müzayede, satışa sunulan eser ya da  esnelerin, katılanların fiyat arttırmalarıyla rekabetçi bir ortamda sahibini bulup temelde sanatın metalaşmasına katkıda bulunan bir yöntemdir.

2004 yılında UNESCO’nun yeni bir yönetmeliği ile somut olmayan kültür mirasının yaşatılması sorumluluğu müzelere verilmiştir

ICOM altında yer alan ICTOP (Personelin Yetiştirilmesi Komitesi) küratörlüğün müze bünyesinde yirmi kadar farklı uzmanlık alanından biri olduğunu 2008 tarihli toplantısında belirtmiştir. Sergi projesini düzenleyen bir müzenin bilimsel alandaki uzmanı küratör olarak tanımlanmış ve bu kişinin müze dışından biri olabileceği de ifade edilmiştir.

Medici Ailesi ile başlayan ve günümüzde giderek artan mesenlik (mesen kelimesi sanat ve bilim adamlarını koruyan kişi ya da aile için kullanılır), güç ve para sahibi olan aile ve kurumların sanata destek olmak için koleksiyonlarını topluma açmaları sosyal sorumluluk olarak kabul edilmektedir.

Müzenin amaçları, hedefleri, görevleri ve yetkileri belirlendikten sonra müzenin temel altı fonksiyonu ortaya çıkar (Şekil 5.2). Bu fonksiyonlar “varlık” ve “aktiviteler” (faaliyetler) olarak iki başlık altında değerlendirilmektedir. “Toplama (koleksiyon), dokümantasyon ve koruma (saklama)” varlıklar başlığında; “araştırma, sergileme (gösteri), yorumlama ve açıklama” ise faaliyetler başlığı altında ele alınır.

İyi bir üst düzey müze yöneticisinin mesleğini icra edebilmesi için bazı özelliklere sahip olması gerekir. Örneğin; İyi bir üst düzey müze yöneticisi iyi iletişim kurabilmeli, takım çalışmasına yatkın olmalı, zamanı ve projeleri yönetme yeteneği olmalı, sergi için pratik yetenekleri olmalı, ayrıca Antropoloji,Moda ve Tekstil Tasarımı, Arkeoloji, Tarih, Sanat Tarihi, Arşiv ve Müze Çalışmaları, Güzel Sanatlar, Çevre Bilimi ve Doğal Tarih gibi konularında bilgi sahibi olmalıdır. Bunların yanında yöneticilerin hangi işleri kendilerinin yapacağını da bilmesi gerekir.

Özerk Yönetime Bağlı Müzeler; bakanlık, üniversite, belediye, askeriye, vakıf ve çeşitli kuruluşlara bağlı müzeleri kapsamaktadır.

Pazarlama mal ve hizmetlerin üreticiden tüketiciye veya kullanıcıya akışını sağlayan tüm faaliyetlerdir.

Pazarlama karması, pazarlama bilgisinde kullanılan temel kavramlardan biridir. Kavram, şu dört elemandan oluşur: 1. Ürün, 2. Fiyat, 3. Dağıtım, 4. Tutundurma.

Pazarlama anlayışları geleneksel ve çağdaş olmak üzere iki grup altında incelendiğinde geleneksel pazarlama anlayışında asıl amacın sadece ürünün satılması hedeflenirken çağdaş pazarlama anlayışında asıl amaç ürünün satılması değil, pazarda egemen olan tüketicinin isteğine uygun ürün ve hizmetin tüketiciye sunulmasıdır.Bu bağlamda pazarlama anlayışının müzelerdeki gelişimine bakıldığında,geleneksel pazarlama anlayışı döneminde müzelerde, halkın isteklerinin göz ardı edilerek sadece koleksiyon toplamaya yöneldikleri görülmektedir. Çağdaş pazarlama anlayışı döneminde ise ziyaretçilerin isteklerine önem verilerek düzenlenen müzeler, koleksiyon toplama ve sergileme gibi ana amaçlarının yanında eğlence ve eğitim amaçlı faaliyetlere de önem verilmiştir. Ayrıca çağdaş pazarlama anlayışıyla yönetilen müzelerde, potansiyel ziyaretçilerin davranışları incelenmiş, müzelere gelmeme nedenleri bilinerek bunların üzerinde durulmuştur.

Müze pazarında çok sayıda potansiyel hedef grup vardır. Ancak farklı davranış ve
yaklaşım gerektiren gruplardan bazıları şunlardır:
• Büyük ilgi duyanlar (özel bir konuya ilişkin)
• Grup gezilerine katılan kulüpler,
• İleri düzeyde eğitim almakta olan kişiler
• Öğretmenler ve sınıflar,
• Boş zamanlarını değerlendirmekte olan aile grupları

Pazarlama işlevlerine yönelik tanımlarda geçen ve ticari sektör için “4P” olarak adlandırılan
pazarlama karması (ürün, yer, fiyat, tutundurma)'dır.

Geleneksel olarak fiyat, pazarlama karmasında tüketicinin satın alma davranışını etkileyen en önemli faktördür.

Müzelerde uygulayabileceğimiz tutundurma karması elemanları şunlardır:
• Kurum kimliği • Kişisel satı • Basılı yayınlar
• Satış geliştirme • Reklâm • Hakla ilişkiler
• Doğrudan pazarlama • Kulaktan kulağa iletişim

Günümüzde müzelerin en önemli görevlerinden biri, toplumun kültürel mirasını toplum yararına korumanın yanında toplumun sosyal ve kültürel ihtiyaçlarını karşılamaktır. Müzeler günümüzde özellikle toplumun kültür ve eğitiminin arttırılması konusunda önemli roller üstlenmişlerdir. Müzeler bu rollerini eğitim çalışmaları ile yerine getirmektedirler.

Eğitim kavramı, müzelerin kuruluşlarından itibaren müzelerle bağdaştırılmıştır; ancak 20. yüzyılın ikinci yarısından sonra müzelerde eğitime bakış toplumsal
yaşam, eğitim ve müzecilik alanındaki ilerlemelere bağlı olarak gelişmiştir.

Müze 17. ve 18. yüzyılda Avrupa’da toplanan koleksiyonların, saraylarda ve
konaklarda, sosyal itibar sembolü, soyluluk geleneğinin bir parçası ve bir iktidar
göstergesi olarak aynı zevk, bilgi düzeyi ve sosyal statüde bulunan soylu sınıfına
ve din adamlarına sunulması ile bir kurum olarak yapılanmaya başlamıştır. Bu
dönemde kitap, ansiklopedi vb. gibi bilgi kaynakları henüz sınırlı sayıda olduğundan ve herkesin erişimine açık olmadığından, antika ve sanat nesneleri yanında
doğadan bitki ve hayvan, jeolojik yapı vb. türden zenginliklerin toplandığı koleksiyonlar, aristokratik ve hiyerarşik toplum üyelerinin ülkelerini ve dünyayı tanıyabilmeleri, bilgilerini ilerletebilmeleri için bir eğitim işlevi görmüşlerdir.