Bilgi Teknolojileri ve Muhasebe Yazılımları

Son yıllarda yazılım dünyasını ve muhasebe yazılımlarını etkileyen en önemli gelişmeler internet ve mobil teknolojilerindeki gelişmeler, web tabanlı yazılımların ortaya çıkması, sanallaştırma ve bulut bilişim yapılarının oluşması ve veri transfer işlemlerinde standartlaşma sağlayan XML ve XBRL yapısının kullanımıdır.

2017 rakamlarına göre ülkemizde aktif cep telefonu abone sayısının 76 milyonu geçtiği, akıllı telefon bulunan ev oranının
%97.8 düzeyine geldiği görülmektedir.

Bilgisayar dilinde hazırlanıp elektronik cihazların birbirleri ile etkileşimini ve verilen işlemleri yapmasını sağlayan komutlar dizisine yazılım denir.

Yazılımlar işletim sistemi yazılımları, uygulama yazılımları ve çevirici yazılımlar olarak üçe ayrılır.

İnternet üzerinden, online olarak erişim sağlanarak kullanılan yazılımlara web tabanlı yazılımlar denir.

Bulut Bilişim (Cloud Systems, Cloud Computing), bilişim teknolojileri arasında ortak bilgi ve teknoloji paylaşımını sağlayan hizmetlere verilen genel addır. Bulut bilişimin bilgiyi ve teknolojiyi altyapı hizmeti olarak sunma ilkesi, bilgi teknolojilerindeki sanallaştırma (Virtualization) sistemine dayanır.

Sanallaştırma basit olarak işletim sistemleri, depolama sistemleri ya da ağ yapılarında bir fiziksel kaynağın sanal olarak bölümlere ayrılması ve birden fazla kaynak olarak kullanılabilmesi temeline dayanır.

Bulut bilişim teknolojilerindeki gelişmenin en büyük nedeni donanım altyapısı ve yazılımlar için yapılacak harcama miktarlarını çok düşürmesidir.

Altyapı olarak servis sisteminin işleyiş yapısı servis sağlayıcılarının kendi sunucuları üzerinde müşteri için sanal bir sistem oluşturmasıdır.

Biçimsel dil (Markup Language) yapıları, bir verinin belli bir yapıda tanımlanması için kullanılan özel yapılar olarak tanımlanır. Verilerin kolay bir şekilde paylaşılabilmesi, işlenebilmesi ve taşınabilmesi için oluşturulmuştur.

Html, kendi içerisinde kuralları ve söz dizimi yapıları olan, internet sayfalarının oluşturulması için yaratılmış olan bir veri dilidir.

• XML’nin kişiler tarafından kolayca anlaşılabilir bir yapı oluşturması,
• SGML yapısı ile uyumlu olması,
• Uygulama yazılımları tarafından kolay kullanılabilir bir yapı sunması,
• Veri transfer sürecinde standart bir yapı oluşturulması,
• XML yapısının internet üzerinde kullanımını sağlamasıdır.

• Güçlü ve esnek bir yapıya sahiptir.
• Genel kabul görmüş ve standartlaştırılmış kuralları vardır.
• Anlaşılması ve kullanımı basit bir yapıdır. Verinin doğru yapıda oluşturulup oluşturulmadığı gözle bile kontrol edilebilir.
• Farklı programlama dilleriyle birlikte çalışabilir.
• Esnek yapısı sayesinde işletmelerin kendi gereksinimleri doğrultusunda düzenlenebilmesine izin verir.
• XML web üzerinden bilgi transferi için uygun bir yapıdadır.
• W3C tarafından desteklenmektedir.
• Tüm dünyada yaygın olarak kullanılmaktadır.

Veri işleme süreci bileşenleri: zaman, özel yazılımlar, araştırma-inceleme, uzman personel ve maliyet şeklinde ifade edilmektedir.

Geleneksel raporlama formatları ile XML yapısı karşılaştırıldığında aradaki farkın, XML yapısının biçimsel bir dil, geleneksel raporlama sistemlerinin ise gelişmiş kelime işleme sistemleri olduğu görülecektir. XML yapısı, içinde bulunan veriyi işaretlenmiş olarak sakladığı için verinin tekrar elde edilmesi sürecini kolaylaştırmaktadır. Buna karşılık geleneksel raporlama sistemlerinde, dosya içinde hangi verinin olduğu bilinememektedir.

Dijital ortamda, veri kaynaklarına ve bu veri kaynaklarının içinde yer alan bilgiye erişmenin önünde iki engel vardır. Bunlardan ilki veri kaynağına hızlı erişebilmek, diğeri ise elde edilen kaynaktan istenen bilginin elde edilebilmesidir.

XBRL, muhasebe bilgisinin ve finansal bilginin akışını dijital dünyada sağlamak için, XML alt yapısı üzerine kurulan ve bu yapının veri transfer işlemlerinde sahip olduğu gücü barındıran platformdan bağımsız dijital veri kodlama dilidir.

XBRL yapısının sağladığı birçok avantaj vardır. Veri transferinde sağladığı hız, güvenilirlik, verimlilik, hatasızlık ve maliyet düşüşleri, XBRL yapısının giderek yaygınlaşmasını sağlamaktadır.

XBRL yapısı dört ana bileşenden oluşmaktadır. Bunlardan ilki, finansal terimlerin XBRL dilinde nasıl tanımlandığını anlatan biçim dosyaları’dır (spesifikasyonlar). İkinci bileşen, standart bir yapı oluşturulması için kullanılan sınıflandırma sistemleri’dir (taksonomiler). XBRL örnek dokümanları, finansal verilerin taksonomiler kullanılarak XBRL formatında hazırlanmış finansal raporlarıdır. Son bileşen ise oluşturulan örnek dokümanların görsel raporlar olarak hazırlanması için kullanılan XSL biçim dosyalarıdır.

XBRL yapısının kendi başına bir raporlama aracı olarak kullanılabilmesinin önündeki en büyük engel, elde edilen raporların kişiler tarafından okunurluğunun olmamasıdır. XBRL söz diziminin karmaşık bir yapısı vardır ve içinde yer alan veri sadece bu yapıyı kullanabilecek yazılımlar ile anlamlı hâle getirilmektedir.