MUHASEBE VE HUKUK

Süre Açısından Cari Hesap Sözleşmeleri
1. Sınırlı süreli cari hesap sözleşmeleri
2. Sınırsız süreli cari hesap sözleşmeleri

Teminat Açısından Cari Hesap Sözleşmeleri
1. Teminatlı cari hesap sözleşmeleri
2. Teminatsız cari hesap Sözleşmeleri

Hesap Bakiyesi Açısından Cari Hesap Sözleşmeleri

Cari hesap sözleşmesinde tarafların ikisi de gerçek kişi olabilir.

Cari hesap sözleşmesi süresince hangi tarafın borçlu hangi tarafın alacaklı olduğu bellidir.

Cari hesap sözleşmesi ile nakden ödeme yerine hesaben ödeme yapılmış kabul edilmiş olur.

Cari hesap sözleşmesi ticari hayatta taraflara çabukluk ve kolaylık sağlar.

Cari hesap sözleşmesi herhangi bir hukuki sebep veya ilişkiden doğan alacaklar ile ilgilidir.

Tamamlayıcı Unsurlar
a. Hesap Dönemi
b. Faiz Yöntemi ve Oranı
c. Tarafların Adres Bilgileri

Hesaplanan faizin cari hesaba kaydında, borçlu taraf faiz tutarını kaydederken; FİNANSMAN GİDERLERİ HESABI BORÇLU-ALICILAR HESABI ALACAKLI şeklinde kayıt yapmalıdır.  Bu durumda borçlandırılan hesap FİNANSMAN GİDERLERİ HESABI olacaktır.

Cari hesap sözleşmesi dolayısıyla her iki tarafın işlemleri ALICILAR HESABI’nda izlenebilir.

Cari hesaba faiz yürütülürken cari hesaba kaydedilen işlemlere kaydedildiği tarihten itibaren faiz uygulanır.

Faiz hesaplandıktan sonra cari hesaba kaydının yapılmasından sonra geçerlilik kazanacaktır.

Faiz hesaplanıyor ise cari hesaplara kaydından sonra, hesapların bakiyesi nihai borç ya da alacak kalanını gösterir.

Aşağıdaki durumlarda cari hesap sözleşmesi sona erer:

Sözleşmede kararlaştıran sürenin bitmesi.

Süre kararlaştırılmadığında, bir tarafın sözleşmeyi feshettiğini diğerine ihbar etmesi.

Taraflardan birinin (tacir olması durumunda) iflas etmesi.

Ancak sözleşme taraflarından birinin vefat etmesi durumunda sona ermemektedir.

Sözleşmenin hangi işlemleri kapsadığının açıkça sözleşmede belirtilmesi gerekir. İfadesi doğrudur.

Diğer seçeneklerdeki yanlış ifadelerin doğru hali şu şekildedir:

Yazılı olmayan cari hesap sözleşmeleri de geçerli değildir

Yazılı sözleşmelerde tarafların kaşeleri olmasa bile imza zorunludur.

Sözleşmelerde hesap döneminin bulunması tamamlayıcı bir unsurdur.

Taraflarla ilgili yeterli bilgi bulunması zorunlu bir unsurdur.

Türk Ticaret Kanunu'nda yer aldığı üzere cari hesap sözleşmesinde tarafların cari işlemler ve bakiyeye itirazlarını, bakiyeyi gösteren cetveli alındığı tarihten itibaren bir ay içinde yapmalıdırlar.

Hesap bakiyesi açısından cari hesap sözleşmeleri

Borçlu cari hesap 

Alacaklı cari hesap

Karma cari hesap sözleşmeleri

Cari hesap sözleşmelerinde;

1.Her iki taraf tacir olabilir. Örneğin her iki tarafın şirket (tüzel kişi) veya ticari işletme işleten kişiler olması
2. Her iki taraf (veya her hangi bir taraf) tacir olmayabilir. Örneğin iki insan (gerçek kişi) arasında yapılan cari hesap sözleşmeleri.
3. Taraflardan biri banka, diğer tacir sıfatına sahip (veya sahip olmayan) bir kişi (gerçek kişi) olabilir.

Bu nedenle III. madde yalnızca yanlıştır. Yukarıda ki ikinci maddeden de anlaşılabileceği gibi yalnızca bir tarafın gerçek kişi olması mümkündür.

Doğru yanıt A seçeneğidir. Hesap Bakiyesi Açısından Cari Hesap Sözleşmeleri;

Doğru yanıt B seçeneğidir. Cari hesap sözleşmesinin hükmüne geçerli olabilmesi ve tarafları bağlayıcı olması için sözleşmede bazı unsurların yer alması gerekir. Bunlar;

1) Zorunlu Unsurlar: a. Yazılı Olma Unsuru, b. Taraflarla İlgili Yeterli Bilgi, c. İmza ve (Gerekiyorsa) Kaşe, d. İçerik Unsuru.

2) Tamamlayıcı Unsurlar: a. Hesap Dönemi, b. Faiz Yöntemi ve Oranı, c. Tarafların Adres Bilgileri.

Zorunlu unsurlar sözleşmenin geçerlilik ve varlık şartlarıdır. Bunların yokluğu halinde sözleşmeden de söz edilmez. Tamamlayıcı unsurların yokluğundan doğabilecek boşluk yorum, ticari teamül ve hukuki içtihatlarla giderilebilir. Ama zorunlu unsurlar da bu mümkün değildir.

Doğru yanıt E seçeneğidir. Cari hesap sözleşmesinde hesap kesimine dair belirlenmiş bir tarih veya teamül yoksa takvim yılının son günü hesap kesim tarihi olarak kabul edilebilir. Ülkemizdeki genel hesap dönemi olan 01 Ocak-31 Aralık tarihleri dönem olarak kabul edilir. Bu da 31 Aralık tarihinin hesap kesim tarihi olarak kabul edileceği anlamına gelir.

Doğru yanıt B seçeneğidir. Yukarıdaki muhasebe kayıtları sonucunda Z ve Y Limited Şirketinin birbirlerine karşı borç alacak durumu 120 ALICILAR HESABI’nda ortaya çıkmaktadır. Her iki tarafta da bu hesap; 168.500-92.000= 76.500 TL bakiye (kalan) vermektedir. Z Limited Şirketinde Alıcılar hesabı borç kalanı verdiğinden, şirket söz konusu tutar kadar Y Şirketinden alacaklı durumdadır. Dolayısıyla bu bakiye hesap kesim tarihi itibariyle Z Limited Şirketinin Y Limited Şirketinden 76.500 TL alacağı olduğunu gösterir.

Doğru yanıt A seçeneğidir. Söz konusu işleme ilişkin olarak K Ltd. Şti. tarafından yapılacak yevmiye kaydının borç tarafında “Alıcılar” hesabı yer alırken alacak tarafında “Yurtiçi Satışlar” ve “Hesaplanan KDV” hesabı yer alacaktır. M Ltd. Şti. tarafından yapılacak yevmiye kaydınsa ise borç tarafında “Genel Yönetim Giderleri” ve “İndirilecek KDV” hesabı yer alırken alacak tarafında “Alıcılar” hesabı yer alacaktır. Bu durumda “Alıcılar” hesabı her iki kayıtta da yer alan hesap olacaktır.

Doğru yanıt B seçeneğidir. Yapılan kayıtlara göre, Ticari Mallar hesabı kullanılmadığı için A şirketinin yapmış olduğu alımın ticari mal alımı olduğu söylenemez.

Doğru yanıt C seçeneğidir. Hesap kesimi itibariyle borçlu çıkan şirket tarafından ödenecek faize ilişkin yapılacak kayıtta, Finansman Giderleri hesabı borçlandırılırken Alıcılar hesabı alacaklandırılır.

Doğru yanıt C seçeneğidir. Cari hesap sözleşmesi tarafların kim olduğunu tanıtıcı bilgileri içermek zorundadır. Taraflarının kimler olduğu belli olmayan sözleşmenin kimi bağlayacağı belli olmadığı için geçerli değildir. Bu nedenle sözleşme üzerinde tarafların ad soyadları veya ticari unvanları yer almalıdır.

Doğru yanıt E seçeneğidir. Bütünlük ilkesi gereği dönem içinde taraflar birbirlerine karşı ne borçlu ne de alacaklıdırlar. Bütünlük ilkesi gereği cari hesaba kaydedilen işlemlerin hukuki sonuç doğurabilmesi için hesap kesiminin yapılmış, bakiyenin belirlenip taraflara bildirilmiş olması gerekir. Başka deyişle hesap kesilmeden cari hesaba kaydedilen herhangi bir işlem için yasal süreç başlatılamaz. Örneğin cari hesaba kaydedilen herhangi bir işlemin hukuken geçerli olmadığını, cari hesaptan çıkarılması gerektiği gibi nedenlerle yasal yollara başvurabilmek için hesap kesiminin yapılmış olması gerekir. Çünkü cari hesaba kaydedilen işlemlerin her biri ancak ve ancak hesap kesiminden sonra yasal geçerlilik kazanmaktadır.

Doğru yanıt A seçeneğidir. G Limited Şirketi yapmış olduğu ticari mal alımına ilişkin kayıtta Ticari Mallar hesabının borç tarafına 2.000 TL, İndirilecek KDV hesabının borç tarafına 360 TL kaydederken, diğer taraftan cari hesap sözleşmesi gereği Alıcılar hesabının alacak tarafına 2.360 TL kayıt yapacaktır.