MUHASEBE VE HUKUK

Muhasebe literatüründe finansal tablo kullanıcısı adı verilen taraflar ve
kullanma amaçları şunlardır:
a. Mevcut ve Potansiyel Yatırımcılar,
b. Çalışanlar,
c. Borç Verenler,
d. Satıcılar ve Diğer Ticari Tedarikçiler,
e. Müşteriler,
f. Hükümetler ve Kamu İşletmeleri,
g. Genel Olarak Kamu.
Bunlar finansal tabloları değişik bilgi ihtiyaçlarını karşılamak için kullanırlar.

İşletmeye sermaye sağlayarak sermaye riskini üstlenenler ve onların fikir
danıştığı kimseler yatırımların taşıdığı risklerle ve yatırımın getirisi ile ilgilenirler.
Yatırımcıların satın alma, elde tutma veya satma kararlarını vermelerine yardımcı olacak
bilgilere ihtiyaçları vardır. Bir işletmenin ortakları aynı zamanda bu işletmenin kendilerine kar
payı ödeme gücünü anlamalarını sağlayacak bilgilere de ihtiyaç duyarlar.

Finansal tabloların amacı, geniş bir kullanıcı kitlesinin ekonomik kararlar almalarına yardımcı olabilmek için, işletmenin finansal durumu, finansal performansı ve nakit akışları hakkında bilgi sağlamaktır. Ayrıca finansal tablolar, işletme yöneticilerinin kendilerine (işletme sahip veya ortakları tarafından) emanet edilen kaynakları ne etkinlikte kullandıklarını da gösterir.

Finansal tablolar bu amaca ulaşmak için işletmeyle ilgili aşağıdaki bilgileri sunar:
a. Varlıklar;
b. Borçlar;
c. Özkaynaklar;
d. Gelir ve giderler, karlar ve zararlar dahil;
e. Ortakların ortak olmaları sebebiyle yaptıkları katkılar ve ortaklara yapılan dağıtımlar ve
f. Nakit akışları.

Genel amaçlı finansal tablolar seti aşağıdaki finansal tablolardan oluşur. Bunlar;
1. Dönem Sonu Finansal Durum Tablosu (Bilanço);
2. Döneme Ait Kapsamlı Gelir Tablosu
3. Döneme Ait Özkaynak Değişim Tablosu
4. Döneme Ait Nakit Akış Tablosu
5. Yukarıdaki Finansal Tabloların Dipnotları

 Temel Niteliksel Özellikler
• İhtiyaca Uygunluk
• Gerçeğe Uygun Şekilde Sunum
 Destekleyici Niteliksel Özellikler
• Karşılaştırılabilirlik,
• Doğrulanabilirlik,
• Zamanında sunum
• Anlaşılabilirlik,
Destekleyici özellikler ihtiyaca uygun ve gerçeğe uygun bir şekilde sunulan bilginin faydasını arttırırlar. Ayrıca destekleyici niteliksel özellikler, bir ekonomik olayın sunumunda kullanılabilecek iki yöntemin de aynı derecede ihtiyaca uygun bilgi ürettiği ve gerçeğe uygun şekilde sunum sağladığı durumlarda, yöntemlerden hangisinin kullanılması gerektiğinin belirlenmesinde faydalı olabilir.

Finansal raporlarda, ekonomik olaylar kelimelerle ve sayılarla ifade edilir. Finansal bilginin kullanıcılara faydalı olabilmesi için ilgili olayları sunması yeterli değildir, bu olayları gerçeğe uygun bir şekilde sunmalıdır. Gerçeğe uygun bir sunumun, tam anlamıyla sağlanabilmesi için üç özelliğe sahip olması gerekir. Buna göre sunum tam, tarafsız ve hatasız olmalıdır.

Türk Ticaret Kanunun 68-75 maddelerinde işletmelerin finansal tablolarına dair düzenlemeler yapılmıştır. Söz konusu maddelerde belirtilen ilkelere uygun olarak düzenlenmemiş finansal tablolar “hiç düzenlenmemiş” hükmündedir. Başka deyişle finansal tablolar kanun karşısında kanıt gücüne sahip olamazlar.

Türkiye Muhasebe Standartlarına uyularak düzenlenmeli, İzleyen hesap döneminin ilk 3 ayı içinde finansal tablolar hazırlanıp işletmenin yönetimine sunulmalı, (Kullanılan hesap adları ve dipnotlardaki ifadeler ) açık ve anlaşılır olmalı, Yılsonu finansal tabloları Türkçe ve Türk Lirası ile düzenlenir. Bunun anlamı ülkemizde yabancı para üzerinden finansal tablo düzenlenebilir fakat kanunlar karşısından kanıt olarak kullanılmaz. Finansal tablolar, işletme yönetimi tarafından tarih atılarak imzalanır

Bilanço esasına göre muhasebe tutan işletmelerin düzenleyecekleri bilançonun taşıması gereken özellikler VUK madde 192’de düzenlenmiştir. Bu maddeye göre; Bilanço, envanterde gösterilen kıymetlerin tasnifli ve karşılıklı olarak değerleri itibariyle tertiplenmiş hulasasıdır. Bilanço aktif ve pasif olmak üzere iki tabloyu ihtiva eder. Aktif tablosunda mevcutlar ile alacaklar (ve varsa zarar), pasif tablosunda borçlar gösterilir. Aktif toplamı ile borçlar arasındaki fark, müteşebbisin işletmeye mevzu varlığını (Öz sermayeyi) teşkil eder. Öz sermaye pasif tablosuna kaydolunur ve bu suretle aktif ve pasif tablolarının toplamları denkleşir. İhtiyatlar ve kar ayrı gösterilseler dahi öz sermayenin bir parçası sayılırlar. Yukarıdaki metinden de anlaşılacağı üzere VUK tarafından bilançoda aranan özellikler TTK tarafından aranan özellikler çok büyük oranda benzerdir. Şu kadar ki VUK’ya göre bilançolarda uluslararası muhasebe standartlarına uygunluk aranmamaktadır. Böyle olması da son derece doğaldır.

Özel amaçlı finansal tabloların adı, şekli ve içeriği konusunda belirli kurallar yoktur. Her işletme kendi
ihtiyacına uyan şekilde ve içerikte tablolar hazırlayabilir. Özel amaçlı finansal tablolar genelde işletmeiçi
ihtiyaçlar doğrultusunda hazırlanırlar ve isteğe bağlıdır. Fakat daha önce de belirtildiği gibi genel amaçlı
finansal tabloları her işletme hazırlamak zorundadır. Örneğin Satışların Maliyeti Tablosu özel amaçlı bir
tablodur. Bu ünitede özel amaçlı finansal raporların ayrıntısına girilmeyecektir. Cevap C.

Şirketlerde finansal
tablo düzenleme yükümlülüğü şirket yönetim kuruluna aittir. Cevap D

“Son yıllık bilançodan, sermaye ile kanuni yedek akçeler toplamının yarısının zarar sebebiyle karşılıksız
kaldığı anlaşılırsa, yönetim kurulu, genel kurulu hemen toplantıya çağırır ve bu genel kurula uygun
gördüğü iyileştirici önlemleri sunar” Cevap C

Son yıllık bilançoya göre, sermaye ile kanuni yedek akçeler
toplamının üçte ikisinin zarar sebebiyle karşılıksız kaldığı anlaşıldığı takdirde, derhâl toplantıya
çağrılan genel kurul, sermayenin üçte biri ile yetinme veya sermayenin tamamlanmasına karar vermediği
takdirde şirket kendiliğinden sona erer. Cevap D

Rapordan, aktiflerin, şirket
alacaklılarının alacaklarını karşılamaya yetmediğinin anlaşılması hâlinde, yönetim kurulu, bu durumu
şirket merkezinin bulunduğu yer asliye ticaret mahkemesine bildirir ve şirketin iflasını ister Cevap E

"Envanter çıkarmak, bilanço günündeki mevcutları, alacakları ve borçları saymak, ölçmek, tartmak ve değerlemek suretiyle kesin bir şekilde ve müfredatlı olarak tesbit etmektir. Şu kadar ki, ticari teamüle göre tartılması, sayılması ve ölçülmesi mutat olmayan malların değerleri tahminen tesbit olunur. Mevcutlar, alacaklar ve borçlar işletmeye dahil iktisadi kıymetleri ifade eder”. Cevap E

Buna göre işletmenin borçlarının işletmenin aktiflerinden (varlıklarından/
mal varlığından) fazla olduğunda şirket iflas etmiş sayılır.

İşletme içi ihtiyaçlar doğrultusunda hazırlanmazlar. Cevap C

İhtiyaca uygunluğun bir parçası değildir. Cevap A

Rakipler bunlardan biri değildir. Cevap C