MUHASEBE VE HUKUK - Deneme Sınavı - 7

Uluslararası Denetim Standartları (UDS) Türkiye’de ulusal denetim standartları oluşturulurken birçok kurum tarafından örnek alınmıştır. Cevap B

Türkiye’de zorunlu denetim uygulaması ilk olarak bankalar ile başlamış, ilerleyen dönemlerde bu
uygulamanın halka açık şirketler ve sigorta şirketlerini kapsayacak şekilde genişletilmiş, zamanla
bankalarla birlikte tüm finans kuruluşlarının da bağımsız denetim kapsamına dahil edilmiş olduğu
görülmektedir. Cevap B

Muhasebe denetimi ise Denetim Kavramları Komitesi tarafından aşağıdaki şekilde tanımlamaktadır.
“Denetim iktisadi faaliyet ve olaylarla ilgili iddiaların önceden saptanmış ölçütlere uygunluk derecesini araştırmak ve sonuçları ilgi duyanlara bildirmek amacıyla tarafsızca kanıt toplayan ve bu kanıtları değerleyen sistematik bir süreçtir.”

Faaliyet denetimi genel olarak işletmenin bölümlerinin etkinlik ve verimliliklerinin değerlendirilmesi amacıyla o bölümlerin faaliyetlerine ilişkin yöntem ve yordamların gözden geçirilerek incelenmesi faaliyetidir.

Kamu kurumlarına bağlı olarak çalışan, kamu yararına denetim yapan denetçiler kamu denetçileri olarak tanımlanmaktadır. Çeşitli devlet kurumları içinde kurulup örgütlendirilmiş olan bu denetim birimleri kamu ve özel işletmelerin yasalara, yönetmeliklere, devletin ekonomik politikasına ve kamu yararına bağlılık derecesini izler ve denetler.

İç denetim gerçekleştirilen denetim faaliyetinin özelliği gereği işletmeler tarafından çok önemli bir yönetim kontrol aracı olarak kullanılmaktadır. Yönetimin düzenleyip sunduğu her türlü bilginin doğruluk ve güvenilirliğini araştırmak iç denetçinin görevleri arasındadır. Diğer seçenekler bağımsız denetçinin görevlerindendir.

Planlama, herbir aşamasının zaman, işgücü ve kullanılacak kaynaklar açısından planlanmasını gerektirmektedir. I de verilen bilgi doğrudur.

Standardın ikinci unsuru olan gözetim, denetim çalışmaları sırasında yapılan planlara uyulması ile denetimde görev alan yardımcı denetçilerin uzman denetçiler tarafından sürekli olarak izlenmelerinin sağlanması anlamına gelmektedir. Gözetim hem kaliteli bir denetim çalışmasının gerçekleştirilmesi hem de denetçi yardımcılarının iyi bir biçimde eğitilip yetiştirilmeleri açısından son derece önemlidir. Bu nedenle "Gözetim işletmenin bir süre gözlenmesidir." yanlış bilgidir.

İç kontrol sisteminin etkin olması denetime konu veri ve bilgilerin güvenilirliği ve denetimin kapsamını belirlemede önemlidir. III de verilen bilgi doğrudur.

Denetim sonucu elde edilen kanıtlar, denetçinin bizzat yaptığı çalışmalarla işletme içinden veya işletme dışındaki bağımsız kaynaklardan elde edilir. IV de verilen bilgi yanlıştır.

Muhasebe denetiminin temel özellikleri:

Bu nedenle verilenlerin hepsi muhasebe denetiminin temel ilkeleri arasında yer almaktadır.

Denetim, denetlenen işletmenin ekonomik faaliyetleri ve bu faaliyetlerinin sonuçlarına ilişkin olarak işletme yönetimi tarafından hazırlanan raporlardaki iddia ve bildirimlerinin doğruluğunu araştırma sürecidir. Bu süreç boyunca denetçi çeşitli teknikler kullanılarak kanıt toplar ve topladığı kanıtları değerler. Buradaki kritik nokta sözkonusu kanıtların tarafsız olarak toplanıp değerlenmesidir. Başka bir ifade ile denetçi denetim faaliyetini gerçekleştirirken, bağımsız bir uzman kişi olarak hiçbir önyargıya dayanmadan yapılmış bildirimleri özenle inceler ve sonuçları titizlikle değerlendirir. Bu nedenle doğru cevap (C) seçeneğidir.

Denetim mesleğinde esas gelişme 1950’lili yıllardan sonra olmuştur. Bu dönemde ekonomik hayatta meydana gelen gelişmeler sonucunda sermaye birikimi, sermaye yoğun teknolojiye geçiş, üretim kapasitesinin genişlemesi sonucunda yeni ve büyük organizasyonlar kurulmuş, ekonomik yaşamda köklü değişiklikler meydana gelmiştir. Bu büyüme ile birlikte kaçınılmaz olarak işletmelerin finansal bilgileri kaydetme, işleme ve yorumlama gereksinimi artmıştır. Bu gereksinmeye cevap verebilmek amacıyla muhasebe sistemleri kurulup, işletilmeye başlatılmıştır. Öte yandan büyüme sonucu işlem ve kayıt sayısının artması, denetçinin işini zorlaştırmış, örnekleme yoluyla denetimin yapılması düşünülmeye başlanmıştır. Ancak bu tür bir denetimin sonuçlarının sağlıklı olabilmesi için işletmeler tarafından iç kontrol sistemleri oluşturulmaya başlanmıştır.

Muhasebeci muhasebe işlevi yerine getirirken muhasebe standartlarından, denetçi ise genel kabul görmüş denetim standartlarından yararlanır. Bu nedenle (II) yanlıştır.

Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) hükümlerine göre en az fiilen 10 yıl mesleki deneyime sahip denetçi.

Yeni TTK’nın getirdiği düzenlemeye göre bağımsız denetime tabi olacak şirketler, anonim şirketler, limited şirketler ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerdir.

Şirketlerin kuruluşu, sermaye artırımı, azaltılması, birleşme, bölünme, tür değiştirme, menkul kıymet ihracı veya herhangi bir diğer şirket işlem ve kararlarının denetlenmesine işlem denetimi, bu denetimi gerçekleştirecek denetçi ise işlem denetçisi olarak tanımlanmaktadır.

EPDK tarafından yayınlanan tebliğde de ilgili SPK tebliğ’nde olduğu gibi denetim kuruluşları için 7 yıllık bir rotasyon süresi tanımlanmıştır. Bir denetim kuruluşu bir şirketin bağımsız denetimini gerçekleştirebilmek için ardı ardına en fazla 7 yıl için görevlendirilebilir.

Türkiye’de zorunlu denetim uygulaması ilk olarak bankalar ile başlamış, ilerleyen dönemlerde bu uygulamanın halka açık şirketler ve sigorta şirketlerini kapsayacak şekilde genişletilmiş, zamanla bankalarla birlikte tüm finans kuruluşlarının da bağımsız denetim kapsamına dahil edilmiş olduğu görülmektedir.

Bağımsız denetim, işletme dışından işletme ile herhangi bir şekilde işçi, işveren ilişkisi içinde olmayan denetçiler tarafından yapılan denetimdir. Bağımsız denetim; finansal tabloların, genel kabul görmüş muhasebe ilkeleri ve finansal raporlama standartlarına uygunluğu ile bilgilerin doğruluğunun ve güvenilirliğinin, denetçiler tarafından denetim  ilke ve kurallarına göre, defter, kayıt ve belgeler üzerinden incelenmesi ve tespit edilen sonuçların rapora bağlanması süreci olarak tanımlanmaktadır. Bağımsız denetim sürecinde esas olan denetçinin bağımsız olmasıdır.

Denetimin Gerçekleştirilme Amacına Göre Denetim Türleri:

Bu nedenle (I) seçeneği bu grupta yer almamaktadır.

Genel Kabul Görmüş Denetim Standartlarının ilk bölümünü oluşturan ve genel standartlar adını alan standartlar grubu bir denetçide asgari olarak bulunması gereken kişisel özellikleri, davranışları ve mesleki eğitim, bilgi ve deneyim düzeyleri ile ilgili unsurları belirleyen aşağıda yer alan toplam üç standarttan oluşmaktadır:

Bağımsız denetçiler bir işlertmede aşağıdaki çeşitli hizmetleri yerine getirirler:
1. İşletmelere vergi konularında danışmanlık yapmak,
2. Çeşitli konularda yönetim danışmanlığı yapmak,
3. Muhasebe sistemleri kurmak veya mevcut durumu incelemek ve önerilerde bulumak,
4. İç kontrol yapısını oluşturmak,
5. İşletmede iç denetimin işlevinin oluşumuna yardımcı olmak,
6. İşletmeler adına çeşitli kurumlarda temsil görevini yürütmek ve
7. Kamu kurumlarının işletmelerin istediği belge ve bilgilerin onaylanması işlevini yerine getirmektir.