MUHASEBE DENETİMİ

• Hazır değerler
• Alacaklar
• Stoklar
• Yabancı kaynaklar
• Gelirler ve giderler

örnek olarak verilebilir. Ücret döngüsü ise işletme faaliyet döngüleri yaklaşımıyla denetim alanlarına bölünmek istendiğinde başlıca denetim alanına örnek olarak verilebilir. Bu nedenle Doğru Cevap E seçeneği olur.

• Hazır Değerler,
• Menkul Kıymetler,
• Stoklar,
• Ticari ve Diğer Alacaklar 

biçiminde sıralanabilir. Yabancı kaynaklar bu kalemler arasında yer almadığından Doğru Cevap C seçeneği olur.

• Denetçi kasa hesabının gerçek durumu yansıtıp yansıtmadığını belirlemek (I.) amacıyla kasalardaki sayımları tekrarlamalı veya sayımların yapılmasına eşlik ederek gözlemlemelidir.

• Yabancı paranın değerlenmesinde uygun döviz kuru ile değerleme yapılıp yapılmadığı kontrol edilmelidir (II.). Bu tözel test ile aynı zamanda gelir tablosuna yansıyan Kambiyo Kârları ve Zararları da denetlenmiş olur.

• Bankalardan alınan hesap özetleri ile işletme kayıtları karşılaştırılır (III.). Bankaların, işletmeye verdikleri mevduat faizinin gelir olarak kaydedilip kaydedilmediği denetlenir.

• Verilen çeklere ait dip koçanlarındaki tutarlarla, Verilen Çek ve Ödeme Emirleri hesabına işlenen çekler karşılaştırılmalı, arada tarih, tutar farklılıkları olup olmadığı incelenmelidir. Verilen Çek ve Ödeme Emirlerindeki tutarların bankadan tahsil edilip edilmediği, bankalar hesabının dökümü ile ayrıca karşılaştırılarak belirlenmelidir.

biçiminde sıralanabilir. Bu nedenle Doğru Cevap E seçeneği olur.

konularını incelemesi gerekir. Bu nedenle Doğru Cevap C seçeneği olur.

• İşletmede satın alma bölümü olmalıdır (II. öncül doğrudur). Satın alma bölümü, stokları talep eden, kullanan ve bunları kayıt eden bölümlerden ayrı olarak örgüt içinde oluşturulmalıdır. 
• Satın alma işleminde kişilerin tek tek ve birkaç kişinin birlikte alım yapabileceği satın alma limitleri belirlenmelidir. Satın alma birimindeki personelin rotasyonu yapılmalıdır. Yeni sipariş verme konusunda bir stok yönetim politikası izlenmelidir.
• Stokların devir hızları izlenmelidir (I. öncül doğrudur). 
• Stok siparişi verilirken ve stoklar teslim alınırken, kalite kontrolü gerçekleştirilmelidir (III. öncül doğrudur).
• Stoklar depoya sipariş fişi ve fatura ile karşılaştırılarak ve miktar tespiti yapılarak alınmalıdır. Stoklar depodan kullanım yerlerine, onaylanmış talep fişi ile aktarılmalıdır.
• Dönemsel olarak stok sayımı yapılmalıdır.

örnek olarak gösterilebilir. Bu nedenle Doğru Cevap E seçeneği olur.

• İşletmenin bilançoda gösterdiği borçların gerçek borçları olduğu, eksik veya fazla olmadığı belirlenmelidir (I. öncül doğrudur).
• Borçlar vadelerine uygun bir şekilde reeskont yapılarak doğru bir şekilde değerlenmelidir (II. öncül doğrudur).

III. öncül ise gelir tablosunun denetiminin konusudur. Bu nedenle Doğru Cevap B seçeneği olur.

olarak sıralanabilir. C seçeneğinde ise "Giderleri yapanlar ve ödemeyi yapanlar aynı kişiler midir?" biçiminde yer almıştır. Bu nedenle Doğru Cevap C seçeneği olur.

Denetim sürecini kısaca tekrarlayacak olursak; müşterinin seçimi ve işin kabul edilmesi, denetimin planlanması, denetimin yürütülmesi ve denetim raporunun hazırlanması şeklindedir.

İşlem testleri, muhasebede yürütülen işlemlerin genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine ve/veya iç kontrol sisteminin gereklerine uygun olarak yürütülüp yürütülmediğini belirlemek amacıyla yapılan testlerdir. Tanımdan da anlaşılabileceği gibi bu testlerin hedefinde işlemler vardır. Bu nedenle daha çok kontrol testlerinin yürütülmesi sırasında kullanılan bir test türüdür. Ancak işlem testlerinden zaman zaman tözel testlerin yürütülmesinde de yararlanılır.

İki tür denetim testi vardır: Kontrol testleri (uygunluk testleri) ve tözel testler (maddi doğruluk testleri).

Kontrol testleri işletmenin iç kontrol sisteminin doğal riskleri ne ölçüde önlediğini belirlemek için yapılır.

Denetimin genel amaçları şu şekilde sıralanabilir:

Sahiplik: Bu denetim amacı, finansal tablolarında yer alan varlıklar üzerindeki hakların sahibinin işletme olduğu, bir başka ifade ile işletmenin finansal tablolarında gösterilen varlıkların sahibinin işletme olduğu; finansal tablolarda gösterilen borç ve yükümlülüklerin de işletmeye ait (sahibinin işletme) olduğu savını araştırmaya yöneliktir.

Denetimin genel amaçları şu şekilde sıralanabilir:

Bütünlük (tamlık veya eksiksiz olma): Bu denetim amacı, işletme yönetiminin, finansal tablolara yansıması gereken tutar ve açıklamaların, eksiksiz ve tam olarak finansal tablolara yansıtıldığı savını araştırmaya yöneliktir.

Dönen Varlıkların Denetimi

Dönen Varlıklar, işletmenin bir yıl veya bir hesap dönemi içinde paraya dönüşen veya tüketilen varlıklarından oluşur. Dönen varlıkların en önemli özelliği bilançonun en likit kalemlerini içermesidir. Bu nedenle, bilançodaki diğer gruplara göre daha riskli kalemlerden meydana gelir. Dönen varlıklardaki başlıca kalemleri şu şekilde sıralayabiliriz:

Hazır Değerlerin Denetimi

Dönen varlıkların diğer bilanço gruplarından daha likit ve riskli olduğunu yukarıda belirtmiştik. Dönen varlıkların içindeki Hazır Değerler kalemi ise Dönen Varlıkların, dolayısı ile bilançonun en riskli unsurlarını içerir. Bu nedenle denetim açısından da, yapısal riski, kontrol riski ve denetim riski en yüksek hesaplar bu kalemde yer alır. Hazır değerler kalemi aynı zamanda en çok değer hareketinin olduğu hesapları içinde barındırır. Denetçi bu kalemde yer alan hesapların denetimine daha fazla dikkat etmeli, kontrol testlerini ve tözel testleri uygularken, mümkün ise örneklem almak yerine, gerektiğinde tüm işlemler ve hesap kalanlarını incelemelidir.

Gelir tablosunun denetimi konusunda denetçinin gözeteceği iki özel denetim amacı vardır. Bunlar gerçekleşme ve tamlık, değerleme ve doğru sınıflandırmadır.

Aslında birçok gelir tablosu hesabını ilgilendiren işlem, iç kontrol sisteminde diğer hesaplarla ilgili kontroller sırasında kontrol edilmektedir. Ancak Satışlar Hesabı, işletmenin en önemli gelir hesabı olması ve işletmenin kârı üzerindeki etkisi nedeniyle denetçinin dikkat etmesi gereken bir hesaptır.

Tözel testler, finansal tablolarda yer alan tutar ve açıklamalarından oluşan savların, gerçeği yansıtıp yansıtmadığını belirlemek amacıyla yapılan testlerdir. Tözel testler, doğrudan finansal tablolardaki tutar ve açıklamaların doğruluğunu belirleyen ayrıntılı testlerdir.

Analitik testlerde, işletmenin değişik yıllarına ait tutarlar, başka işletmelere ait bilgiler, sektör ortalamaları gibi verilerden yararlanılır ve incelenen dönemin tutarları ile karşılaştırılır. Analitik testler doğrudan bir denetim kanıtı elde etmemizi sağlamazlar. Ancak denetçiye incelenen tutarlarda, verilerde bir anormallik olup olmadığı konusunda işaret verir. Analitik testlere denetimin planlama aşamasında, kontrol testlerinin ve tözel testlerin yürütülmesi sırasında başvurulabilir.

Analitik testlerde, işletmenin değişik yıllarına ait tutarlar, başka işletmelere ait bilgiler, sektör ortalamaları gibi verilerden yararlanılır ve incelenen dönemin tutarları ile karşılaştırılır. Analitik testler doğrudan bir denetim kanıtı elde etmemizi sağlamazlar. Ancak denetçiye incelenen tutarlarda, verilerde bir anormallik olup olmadığı konusunda işaret verir. Analitik testlere denetimin planlama aşamasında, kontrol testlerinin ve tözel testlerin yürütülmesi sırasında başvurulabilir.