MUHASEBE DENETİMİ

Muhasebe kayıtlarının gerçekleştirilmesi

Denetim, kontrolden farklı olarak, faaliyet, işlem ve süreçten bağımsızdır.

Etkinlik denetimi

Uygunluk denetimi

İşletmelerin finansal tablolarını tasdik ederler.

Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu

Muhasebenin temel kavramları ve ilkeleridir.

İç Denetçi

Çalışma alanı standartları

Yatırım gereksinimi

Kontrol, bir örgütün, olayın, faaliyetin veya işlemin amacına ulaşabilme gücünü ifade eder. Oldukça soyut bir kavram olması nedeniyle anlaşılması güç olan kontrol tanımındaki unsurları şöyle sıralayabiliriz:
• Kontrol konusuna göre bir örgüt, olay, faaliyet veya işlemle ilgili olabilir. Örneğin bir kamu işletmesinde veya özel bir işletmede kontrolden söz edebiliriz. 
• Kontrol tanımındaki ikinci ve önemli bir unsur amaçlardır. Örgüt, olay, faaliyet veya işlem için varılması gereken bir amaç olması gerekir. Örgüt olarak işletmenin belirlediği amaçlarına ulaşması söz konusudur. Olay için; yangında amaç söndürmektir. Tartışmada istenilen amaç, istenilen yöne veya konuyu kapatmaya yöneltmektir. Yardım dağıtma faaliyetinde ise amaç istenen kişilere yardımların ulaştırılmasıdır.
• Kontrol tanımındaki üçüncü unsur ise; örgüt, olay, faaliyet veya işlemin önceden belirlenmiş amaçlara ulaşabilme gücüdür. İşletmenin iç kontrol sistemi kuvvetli demek, işletmenin amaçlarına ulaşabilme gücünün olduğu anlamına gelir.

Bu bilgilere göre üç öncül de doğrudur. Dolayısıyla Doğru Cevap E seçeneği olur.

Denetim, ekonomik faaliyetlerle ilgili savların önceden belirlenmiş ölçütlere uygunluk derecesini ölçmek için dışarıdan tarafsız bir biçimde kanıt toplanması, değerlendirilmesi ve sonuçların ilgili taraflara iletilmesi süreci olarak tanımlanmıştır. Bu nedenle Doğru Cevap B seçeneği olur.

Kontrol, içinde denetim anlamını da taşıyan çok geniş bir kavramdır. Bu nedenle her denetim aslında bir kontroldür fakat her kontrol bir denetim değildir. Kontrol ve denetim arasındaki önemli bir fark kontrolün daha çok işlemin yapılışı sırasında, süreçlerle iç içe geçmiş olmasıdır. (I. öncül doğru olur.) İşlem, süreç, faaliyet yerine getirilirken aynı anda hareket etmesidir. Denetim ise işlem, faaliyet veya süreç yerine getirildikten sonra işlem, faaliyet veya süreçten bağımsız olarak yerine getirilmektedir. Kontrol ve denetim arasındaki diğer bir fark ise kontrolün daha süreklilik arz etmesidir. Denetimde bir başlangıç ve sondan söz edebiliriz (İkinci öncül doğru olur.). Fakat kontrol süreklidir; bir başlangıç ve sondan söz edilemez. Kontrol daha soyut bir kavramdır. Denetim ise somut olarak gözlemleyebileceğimiz bir faaliyettir. Kontrol ile örgüt içerisindeki her kişi ilgilidir ve herkesin eylemleri kontrolü etkiler. Halbuki sadece örgüt içerisindeki belirli kişiler denetim ile görevlendirilmişlerdir. Tüm bu farklarına rağmen kontrol ve denetimin çok yakın kavramlar olduğunu da unutmamak gerekir. Her ikisi de aynı amaçlara hizmet ederler. Her ikisi de örgüt, birey, işlem veya sürecin amaçlarına ulaşmasıyla ilgili kavramlardır (III. öncül ise yanlış olur). Bu nedenle Doğru Cevap B seçeneğidir.

Uygunluk denetiminde, önceden belirlenmiş ölçütler ise yönetimin belirlediği politikalar veya kurallardır. Uygunluk denetiminde denetçi işletme yönetiminin koyduğu politikalara ve kurallara çalışanların uygun hareket edip etmediğini test eder. Örneğin işletmenin finans yönetimi bir kredili satış politikası belirlemiş olabilir. Belirlenen politikanın altı aydan fazla kredili satış yapmama biçiminde olduğunu varsayalım. Denetçinin satış elemanlarının bu kredi politikasını aşıp aşmadıklarını test etmesi bir uygunluk denetimidir. Bu nedenle Doğru Cevap A seçeneğidir.

Muhasebe denetimini yerine getiren bağımsız dış denetçinin iyi anlaşılabilmesi açısından denetçi türlerini, iç denetçi, kamu denetçisi ve dış denetçi olmak üzere üç gruba ayrılmaktadır. Bu nedenle Doğru Cevap E seçeneği olur.

Muhasebe denetimi başlangıçta sadece belge ve kayıtların hata ve hile açısından incelenmesiyle başlamıştır. 1900’lü yıllara kadar süren bu yaklaşımda işletmenin finansal belge ve kayıtlarının %100’ünün incelenmesi söz konusu idi. 1930’dan itibaren ise muhasebe denetimi, finansal tabloların doğruluğu ve güvenilirliği konusunda görüş oluşturmak üzere, örnekleme tekniklerine dayalı olarak yapılmaya başlanmıştır. 1950’lerden sonra ise muhasebe denetiminin günümüze kadar süregelen iç kontrol sisteminin önce incelenmesi ve elde edilen bulgulara göre esas denetim testlerinin planlandığı inceleme biçimine geçilmiştir. Bu nedenle Doğru Cevap C seçeneği olur.

Bankalar Kanunu (2005), bankaların bağımsız denetimi, değerleme, derecelendirme ve destek hizmeti faaliyetlerini gerçekleştirecek olan kuruluşların yetkilendirmesi görevini Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’na (BDDK) vermiştir. Bu nedenle Doğru Cevap A seçeneği olur.

Muhasebe ve denetçilik mesleğinin yasalaşması İngiltere’de (1870), Almanya’da (1896), ABD’de (1896), Hindistan’da (1949), Yunanistan’da (1950) yıllarında gerçekleşmiştir. Bu nedenle Doğru Cevap D seçeneğidir.

Türk Ticaret Kanunu’nda muhasebe denetiminin konusu finansal tablolar, yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu, envanter ve muhasebe kayıtları, iç denetim olarak sıralanmıştır. Sonuç raporları ise bu konular arasında yer almadığından Doğru Cevap E seçeneği olur.

İşletme dışından bilgi kullanıcısı önemli bir taraf kredi verenlerdir. Kredi verenler işletmeye verdikleri borçların durumunu takip etmek veya borç verip vermeme kararını almak için finansal bilgiye ihtiyaç duyarlar. Kredi verenler için bu nedenlerle işletmelerin finansal bilgileri çok önemlidir. Diğer önemi bir işletme dışı finansal bilgi kullanıcısı devlettir. Devlet, vergi gelirleri ve finansal politikaları yapmak için işletmelerle ilgili finansal bilgiye ihtiyaç duyar. İşletme dışından diğer bir bilgi kullanıcısı ise işletmeyle iş ilişkisinde bulunan; işletmeden alacağı ve işletmeye borcu olan taraflardır. Bu kişilerin işlerinin devamlılığı ve alacaklarının tahsili işletmenin finansal durumuna bağlıdır. Bu nedenlerle bunlar için de finansal bilgiler önem kazanmaktadır. İşletme içerisinden finansal bilgi kullanıcısı taraf ise "çalışanlar"dır. Bu nedenle Doğru Cevap C seçeneği olur.