MUHASEBE DENETİMİ - Deneme Sınavı - 6

Stoklar kalemiyle ilgili kontrol testlerine aşağıdakiler örnek olarak gösterilebilir:

Yabancı kaynaklar denildiğinde iki önemli denetim alanıyla karşılaşılmaktadır. Bunlardan ilki Banka Kredilerinin yer aldığı Mali Borçlar kalemidir. Diğeri ticari borçların yer aldığı Ticari Borçlar Kalemi ve ticari olmayan borçların yer aldığı Diğer Borçlar kalemlerinin beraberce oluşturduğu alandır. Banka kredileri için bankalarla hesap mutabakatı yapılması ve bir yanlışlık ve eksiklik olup olmadığının belirlenmesi denetçinin yabancı kaynaklar konusunda uygulayabileceği tözel testlerdir.

Gelir tablosunun denetimi konusunda denetçinin gözeteceği özel denetimin amacı: gerçekleşme, tamlık, değerleme ve doğru
sınıflandırmadır.

Denetçi gelir ve giderler konusunda aşağıdaki iç kontrolleri arayarak, bunların olması gerektiği gibi işleyip işlemediğini test etmelidir:

Muhasebe denetimi çalışmalarının son aşaması, denetimin tamamlanma süreci diyebileceğimiz şu aşamalardan oluşur:
• Gelecekte ortaya çıkma olasılığı olan önemli bir belirsizliğin olup olmadığının araştırılması,
• Bilanço tarihinden sonra meydana gelmiş işletmeyi büyük ölçüde etkileyecek işlemlerin olup olmadığının araştırılması,
• İşletme yönetiminden finansal tabloların doğruluğu konusunda beyan mektubu alınması,
• Son değerlendirmelerin yapılması ve finansal tablolarla ilgili görüşün oluşturulması.
Bu aşamaları da tamamlayan denetçi denetim raporunu yazabilecek duruma gelecektir.

Kullanılabilecek denetim yordamlarından bazılarını şöyle sıralayabiliriz:
• İşletme çalışanlarıyla görüşmeler yapılabilir,
• Yönetim kurulu ve genel kurul toplantı tutanakları ve karar defterleri incelenebilir,
• Maliyeden işletmeyle ilgili bilgi alınabilir,
• İşletme avukatlarıyla görüşülebilir,
• İşletmenin ilişkide olduğu bankalardan bilgi alınabilir.

Bilanço tarihi (31 Aralık) ile finansal tabloların düzenlenip açıklandığı süre zarfında meydana gelmiş, işletmeyi önemli boyutta etkileyecek olayların, muhasebenin temel kavramlarından tam açıklama kavramı gereğince bilanço dipnotlarında gösterilmesi gerekir. Örneğin, bilanço tarihinden sonra meydana gelmiş yangın, sel, deprem gibi bir doğal afet ve ortaya çıkardığı zararlar veya büyük bir kredi anlaşması bilanço dipnotlarında belirtilmelidir.

Standart olumlu görüş bildiren raporda sırasıyla;
• Başlık
• Adres
• Görüş
• Gürüşün dayanağı
• Yönetimin ve üst yönetimden sorumlu olanların finansal tablolara ilişkin sorumlulukları
• Bağımsız denetçinin finansal tabloların bağımsız denetimine ilişkin sorumlulukları
• Denetim kuruluşu
• Denetim raporu tarihi
kısımları yer alır.

Borsada işlem görmeyen işletmeler için kilit denetim konuları paragrafı zorunlu olmadığı için yoktur.

Soruda ifade edilen denetim görüşüne temel teşkil eden kanıtlar toplandığı ve denetim çalışmasının çok büyük bölümü gerçekleştirildiği aşama denetimin yürütülmesi aşamasıdır. Sorunun doğru yanıtı D şıkkıdır.

Sorunun doğru yanıtı E şıkkıdır. Tözel testler finansal tablolarda yer alan tutar
ve açıklamalarından oluşan savların, gerçeği yansıtıp yansıtmadığını belirlemek amacıyla yapılan testlerdir. Şıklarda verilen diğer ifadeler kontrol testlerine ait bilgilerdir.

Sorunun doğru yanıtı B şıkkıdır. Eğer denetçi bir işletmede iç kontrol sisteminin işleyişini yetersiz bulursa veya bir iç kontrol sisteminin kurulmadığı sonucuna varması durumunda kontrol riski düzeyini en yüksek seviyede belirleyecektir. Çünkü işletmede hata ve düzensizliklerin hesaplara ve finansal tablolara yansıma olasılığını en yüksek düzeydedir. Güvenilir denetim sonuçlarına ulaşmak amacıyla uygulayacağı tözel testlerde örneklem büyüklüğünü genişletir veya tüm evreni denetlemek gibi stratejilere yönelebilir. Denetçi ancak işletmede kurulan iç kontrol sisteminin yeterli olduğu sonucunda ise uygulayacağı tözel testlerde örneklem büyüklüğünü azaltır.

Soruda numaralandırılmış olarak verilen kontrol testleri ve tözel testler denetim amacına göre uygulanan testler kapsamındadır. İşlem testleri, hesap kalanı testleri ve analitik incelemeler ise uygulanan verilere yapılan testler kategorisindedir.

Faaliyet döngüleri yaklaşımı ve finansal tablo kalemleri yaklaşımı denetim çalışmaları yürütülürken, denetimin planlanması ve örgütlenmesini kolaylaştırmak amacıyla, denetimi yapılacak işletmenin bölünmüş alt parçalarını ifade eden denetim alanlarını belirmek amacıyla kullanılan yaklaşımlardır.

Sorunun doğru yanıtı E şıkkıdır. Denetimin planlanma aşamasında analitik testler yapılmaktadır. İşlem testleri ve analitik testler kontrol ve tözel testlerin uygulanma aşamasında yapılabilir. Analitik testler ayrıca denetimin planlanma aşamasında da yapılmaktadır. Hesap kalanı testleri ise sadece tözel testlerin yapılması aşamasında kullanılmaktadır.

İşletme finansal tablo kalemlerine göre denetim alanlarına ayrıldığında hazır değerler, alacaklar, stoklar, yabancı kaynaklar ve gelirler ve giderler olmak üzere ayrılmaktadır. Faaliyet döngüleri yaklaşımına göre ise hasılat ve tahsilat döngüsü, satın alma ve ödeme döngüsü, üretim ve stok döngüsü, duran varlık döngüsü ve ücret döngüsü olmak üzere bölümlenmektedir. Dolayısıyla sorunun doğru yanıtı A şıkkıdır.

İç kontrolle ilgili ilk tanımlamalar, AICPA tarafından 1940’lı yılların sonlarında yapılmış ve daha sonraki yıllarda da geliştirilmiştir

COSO 1992’de yayınladığı raporunda iç kontrolü şöyle tanımlamıştır: İç Kontrol; faaliyetlerin etkinliği ve verimliliği, finansal raporlamanın güvenirliliği, gereken yasa ve diğer düzenlemelere uyum şeklinde üç grup altında belirtilebilecek işletme amaçlarına ulaşmada makul bir güven sağlamak için düzenlenmiş, bir işletmenin yönetim kurulu, yöneticileri ve diğer personeli tarafından gerçekleştirilen bir süreçtir.

İç kontrolle ilgili en önemli sınırlılık ise hilelerdir. Bir veya daha fazla kişi anlaşmalı olarak kontrolleri bozabilir ve kendi menfaatleri için iç kontrolü sabote edebilir.

Faaliyetlerle ilgili amaçlar: İşletme kaynaklarının etkin ve verimli kullanılışıyla ilgili olan amaç grubudur. Bu amaç grubuna yönelik iç kontrol kısmı, bir işletmenin performans ve karlılık hedeflerine ulaşmasına ve kaynakların zararlara karşı korunmasına yardım etmektedir.