MUHASEBE DENETİMİ - Deneme Sınavı - 16

İç kontrol tanımındaki en önemli unsur amaçlardır.

Coso tüm işletmelerde geçerli olabilecek bir amaç sınıflaması yapmıştır. Bu sınıflandırmaya göre işletme amaçları şu üç grup altında toplanabilir:
– Faaliyetsel amaçlar
– Finansal raporlama amaçları
– Uygunluk amaçları

İşletme yönetiminin fire oranlarını yüzde birde tutmaya çalışması bir faaliyetsel amaçtır.

Bir işletmedeki risk değerleme sürecini üç aşamada ele alabiliriz. Bunlar:
• Amaçların belirlenmesi,
• Risk analizi,
• Değişimin yönetilmesidir.

Eğer bir işletmede yönetim kurulu ve denetim komitesi iyi biçimde oluşmuş ve çalışmalarını düzenli
biçimde yürütmekte ise, bu durumdan kontrol ortamı olumlu etkilenecektir.

İç kontrolle ilgili çok detaylı bir araştırmayı içeren bu bilgi toplamada denetçiler, üç temel yöntem kullanırlar. Bunlar;
• İç kontrol soru kağıdı,
• Akış şemaları,
• Not alma yöntemidir.

 sembolünün anlamı veridir.

Uygunluk testleri sonucunda kontrol riski düzeyi belirlenir.

Eğer bir alanda kontrol riski düşük çıkmış ise, denetçi bu durumda tözel testlerin uygulanmasındaki denetim yordamlarının alanını göreceli olarak daraltabilir.

İç kontrolle ilgili ilk tanımlamalar, AICPA tarafından 1940’lı yılların sonlarında yapılmış ve daha sonraki yıllarda da geliştirilmiştir. 1990’lı yıllara kadar bu kurum tarafından yapılan tanımlar diğer ülkelerde de genel kabul görmüştür.

COSO 1992’de yayınladığı raporunda iç kontrolü şöyle tanımlamıştır: İç Kontrol; faaliyetlerin etkinliği ve verimliliği, finansal raporlamanın güvenirliliği, gereken yasa ve diğer düzenlemelere uyum şeklinde üç grup altında belirtilebilecek işletme amaçlarına ulaşmada makul bir güven sağlamak için düzenlenmiş, bir işletmenin yönetim kurulu, yöneticileri ve diğer personeli tarafından gerçekleştirilen bir süreçtir.

Coso tüm işletmelerde geçerli olabilecek bir amaç sınıflaması yapmıştır. Bu sınıflandırmaya göre işletme amaçları şu üç grup altında toplanabilir:

Hile yapılması iç kontrolü bozabilir. Yorgunluk ve uykusuzluk gibi insani zayıflıklar basit hatalara sebep olabilir.Karar verme sürecinde kişisel yargılar yanlışlıklara sebep olabilir. İç kontrolün diğer bir sınırlaması, oluşturulacak kontrollerde maliyet-kar dengesinin dikkate alınması zorunluluğudur. İç kontrol oluşturulurken, bir kontrol mekanizmasının yaratacağı faydanın maliyetini aşmaması gerekir. Eğer bir kontrol eyleminin faydası maliyetini aşıyor ise o kontrol eyleminin uygulanmasından vazgeçilir.

Bu amaç grubuna yönelik iç kontroller, güvenilir ve doğru finansal raporlama sağlanmasına yardım etmektedir. Örneğin, tüm alacakların eksiksiz kayıtlanması (bütünlük) bir finansal raporlama amacıdır. Bu amaç için, satış işlemlerini yapan kişi ile alacaklar hesabına kayıtlamayı yapan kişinin farklı kişiler olması veya görevler ayırımı ilkesinin uygulanması, finansal raporlama amaçlarına yönelik kontrol eylemleridir.

İç kontrolle ilgili 1980’li yıllardan sonra yapılan çalışmalar detaylı bir tanım yapmak yerine onun unsurlarını açıklamaya yönelmiştir. COSO’da bu çalışmaların son halini oluşturmuştur. Bu çalışmaya göre iç kontrol beş temel unsurdan oluşmaktadır. COSO’ya göre iç kontrol unsurlarını şöyle sıralayabiliriz:

Bir işletmede çalışanlarda kontrol bilinci oluşmasını sağlayan önemli faktörlerden birisi, o işletmede dürüstlük ve etik değerlere verilen önemdir. Eğer bir işletmede dürüstlüğe ve etik değerlere önem verildiği ve bu konulardaki suistimallerde gereken yaptırımların uygulandığı biçiminde bir örgüt kültürü oluşmuş ise, aynı zamanda güçlü bir kontrol ortamı da sağlanmış olacaktır.

İç kontrol soru kağıdı, denetçiler tarafından iç kontrolle ilgili çok yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir ve kullanımının kolaydır. İç kontrol anket kağıdında,sorular evet veya hayır cevabı verilecek biçimde düzenlenmiştir. Evet cevabı o alanda iç kontrolun varlığını veya kuvvetli olduğu anlamına gelir. Hayır cevabı ise, o alanda iç kontrolün olmadığı veya zayıf olduğunu belirtir.

Sembol "karar" anlamına gelmektedir.

Sembol "belge" anlamına gelmektedir.