MUHASEBE DENETİMİ VE MALİ ANALİZ

Finansal analizin hammaddesi finansal tablolardır. Finansal tablolar rakamlardan oluştuğu için faaliyetlerin sonuçlarını kantitatif olarak objektif kriterlerle ölçmek ve önceden oluşturulmuş başarı standartlarıyla bu sonuçları yıllar itibariyle mukayese etmek mümkündür.

İşletmenin gerçek anlamda tanınabilmesi için yıllar itibariyle finansal tablo kalemlerindeki değişikliklerin gözden geçirilmesi gerekir. Karşılaştırmalı tablolar analizi olarak da bilinen yatay analiz, bir işletmenin iki veya daha fazla dönemine ilişkin finansal tablolarının birbirini izleyen dönemler itibariyle karşılaştırmalı olarak düzenlenmesi ve bu tablolarda yer alan kalemlerin dönemler itibariyle göstermiş olduğu değişikliklerin incelenerek değerlendirilmesidir.

Fark rakamının önceki yıl rakamına bölünmesi ve 100 ile çarpılması suretiyle fark yüzdesi hesaplanarak fark yüzdesi sütununa yazılır. Örneğimizde cari dönemden18000 önceki dönem 12000 çıkarıldığında fark + 6000 olarak bulunur. Önceki dönem tutarı +6000/12000 ‘e bölersek ve çıkan sonucu 100 ile çarparsak +% 50 buluruz.

İşletmenin dönen varlıkları ve kısa vadeli yabancı kaynaklarında birbirine uyumlu olarak artış göstermesi istenen bir durumdur. İşletmenin kısa vadeli yabancı kaynaklarının dönen varlıklarla karşılandığı kabul edilir. Dolayısıyla işletmenin kısa vadeli borçlarını karşılayacak düzeyde dönen varlık bulundurması arzu edilir. İşletmenin dönen varlık ve kısa vadeli yabancı kaynaklarının farkı olarak ifade edilen net çalışma sermayesi eksiye düşmemelidir.

Satışlar kalemini ticari alacaklarla ilişkilendirilebilir. Ticari alacaklardaki artışın satışlardaki artıştan daha az olması tercih edilir. Çünkü bu durumda satışların büyük kısmının peşin yapıldığı ve işletmenin iyi bir tahsilat politikasına sahip olduğu söylenebilir.

İşletmenin ana faaliyet konusunu sürdürmek için katlanması gereken giderler olan faaliyet giderlerinin iş hacminin artması ile artış göstermesi olağan karşılanır. Ancak; faaliyet giderlerinin faaliyet kârını azaltıcı şekilde artması olumsuz yorumlanır.

Yüzde yöntemi ile analiz olarak da bilinen dikey analiz tekniğinde, bilanço ve gelir tablosunda yer alan her kalem, aynı tabloda yer alan belirli bir kaleme veya toplama oranlanmakta ve hesaplanan yüzdelere göre ifade edilmektedir.

Dönen varlıklar ve duran varlıkları toplamı toplam aktifi verir. Sorumuzda aktif toplamını 10000+30000= 40000 buluruz. Dönen varlıkları / Aktif toplamına böldüğümüzde 10000/40000= % 25 buluruz.

Gelir tablosunda dikey analiz tekniği uygulanırken net satışlar tutarı 100 olarak kabul edilir ve tüm tutarların yüzdeleri bu kalem baz alınarak hesaplanır. Örneğimizde satışların maliyet net satışlara oranladığımızda 45000*100/90000= % 50 buluruz.

Bilanço üzerinden bakıldığında pasif kısa vadeli ve uzun vadeli borçların ve özkaynakların toplamından oluşur. Sorumuz üzerinden bakıldığında pasif toplamı = 12000+18000+30000= 60000 olarak buluruz. Uzun vadeli yabancı kaynakları pasif toplamına oranladığımızda 18000*100/60000= % 30 buluruz.

Dikey analizi yüzde yöntemi ile analiz olarak bilinmektedir.

Fark yüzdesinin formülü: Fark yüzdesi=(Cari dönem tutarı-Önceki dönem tutarı)/Cari dönem tutarı * 100 'dür.

İşletmenin iki veya daha fazla döneme ilişkin bilanço verilerinin, tutarlar arasındaki farkların ve fark yüzdelerinin hesaplanması yoluyla oluşturulan tablo karşılaştırmalı tablodur.

İşletmenin finansal durumunu ve performansını belirlemek ve gelecek finansal performansı hakkında bilgi sahibi olmasına yardımcı olan finansal analizdir.

Stoklarda artış göstermesi işletmenin başarılı bir politika izlediğini gösterir.

Dönen varlıklar dikey yüzdesi=(Dönen varlık tutarı * 100)/Aktif toplamdır.

Dönen varlıklar dikey yüzdesi = (200.000*100)/500.000 = 40

Satışların maliyetinin dikey yüzdesi = (52,000*100)/180,000 = 28,9 dur.

Satışların maliyeti dikey yüzdesi = (Satışların maliyeti tutarı * 100) / Net satışlar tutarıdır.

Satışların maliyeti dikey yüzdesi = (45,000 * 100) / 135,000 = 30