MUHASEBE DENETİMİ VE MALİ ANALİZ

Denetçi kontrollerin etkinliğinin test edilmesi sürecinde elde edilen bulgular bir işletmede etkin iç kontrollerin varlığını gösterirse maddi doğruluk testlerinin kapsamı sınırlandırılabilir. Bu durumda denetçinin çok fazla çalışma yapmasına gerek kalmaz. Çünkü söz konusu işletmede önemli yanlışlık riskinin düşük olduğu kabul edilir. Buna karşın etkin olmayan iç kontrollerin bulunduğu bir işletmede ise yapılacak maddi doğruluk testlerinin kapsamı artırılmalıdır.

Denetim Kanıtları; denetlenen bilgilerin önceden saptanmış ölçütlere uygunluk derecesini belirlemek amacıyla denetçi tarafından kullanılan her türlü bilgi, belge ve kayıtlardır.

Denetçi tarafından toplanacak kanıtların sayısını etkileyen unsurlar olduğu gibi kanıtların güvenilirliğini etkileyen çeşitli unsurlar da vardır. Kanıtın güvenilirliğini belirleyen bu unsurlar; kanıtın ilgili olması, kanıtın zamanlılığı, kanıtın kaynağı ve kanıtın objektifliğidir. Kanıtın ana kütlesi ise önemlilik ve risk açısından kanıtın sayısını etkileyen unsurdur.

İşletme yönetiminin iddiaları; finansal işlemler ve olaylara ilişkin, hesap bakiyelerine ilişkin, sunum ve tam açıklamaya ilişkin olmak üzere 3 grupta toplanabilir. İşlem ve olaylara ilişkin iddialar; gerçekleşme, tam olma, doğruluk, dönemsellik ve sınıflandırmadır. Hesap bakiyelerine ilişkin iddialar; var olma, tam olma, haklar ve yükümlülükler ve değerlemedir. Sunum ve tam açıklamaya ilişkin iddialar ise; gerçekleşme, haklar ve yükümlülükler, tam olma, doğruluk, değerleme, sınıflandırma ve anlaşılabilirliktir.

Aralıksız denetim; ele alınan bir zaman kesiti içindeki tüm işlemlerle ilgili kayıt ve belgelerin tek tek gözden geçirilmesidir.

Yeterli ve kaliteli denetim kanıtlarının toplanması amacıyla izlenen yollara denetim işlemleri denir. Başlıca denetim işlemleri; karşılaştırma işlemi, tutar aktarmalarının denetimi, aritmetik inceleme ve belge incelemesidir. Kontrol testi ise denetimin başlangıcında uygulanan bir testtir.

Gözlem; belirli faaliyetlerin tamamlanması sırasında hazır bulunarak işlemlerin ne şekilde tamamlandığına tanık olmaktır. Örneğin; denetçinin bir işletmedeki mal giriş ve çıkış işlemlerinin işletme prosedürlerine uygun yapılıp yapılmadığını tespite yönelik olarak depoda yaptığı gözlem bu teknik kapsamındadır.

Alfa Riski; iç kontrol yeterince güvenilir olduğu halde denetçinin örneklemden elde ettiği sonuçlara bakarak iç kontrolün yeterli güveni sağlamadığı sonucuna varmasıdır.

Çalışma kâğıtlarının amacı denetim faaliyetinin genel kabul görmüş denetim standartlarına uygun yürütülmesini sağlamaktır. Çalışma kâğıtları aynı zamanda denetçiye güvence sağlayan bir kanıt niteliğindedir.

Denetim mizanı; denetim bulgularına göre yapılabilecek düzeltmeler için düzeltme ve yeniden sınıf sütunlarını içeren, mali tabloları andıran çalışma tablolarına denetim mizanı denir.

Denetim süreci adımları; teklif, ön çalışma, final çalışması ve raporlama olarak sıralanabilir.

Denetim planının hazırlanması sürecinde denetim planının hazırlanması yer almaktadır. Aynı şekilde süreçlerin incelenmesi, kontrol testleri ve denetim stratejisinin belirlenmesi de bu süreçtedir.

Denetim süreci müşteri işletmeden denetim teklifinin gelmesi ile başlar.

Bu ifadelerin hepsi denetim kanıtı ile ilgili doğru ifadelerdir.

Kanıtın kaynağı güvenilirlik derecesini belirler.İşletme dışından elde edilen kanıtlar işletme içinden elde edilen kanıtlara göre daha güvenilirdir. Etkin bir iç kontrol sistemine sahip işletmelerden elde edilen kanıtlar, zayıf bir iç kontrol sistemine sahip işletmelerden elde edilen kanıtlara göre daha güvenilirdir. Denetçi tarafından doğrudan elde edilen kanıtlar dolaylı yoldan elde edilen kan›tlara göre daha güvenilirdir. Alanında uzman olan kişiler (altın sektörü uzmanları gibi) tarafından elde edilen kanıtlar uzman olmayan kişilerce elde edilen kanıtlara göre daha güvenilirdir. Objektif kanıtlar subjektif kanıtlara göre daha güvenilir kabul edilir.

Denetim kanıtı ile ilgili ifadelerin hepsi doğrudur.

Kanıtın sayısı tek başına kanıtın güvenilirliğini etkilemez. Bazı kaynaklar sayısı az bile olsa(sayıdan bağımsız olarak) güvenilir olabilir.

Herhangi bir konu ile ilgili olarak işletme dışındaki bağımsız kişilerden doğrudan doğruya bilgi alınması olarak tanımlanan denetim tekniği doğrulamadır.

İç kontrole ilişkin uygunluk testlerinin gerçekleştirilmesinde ortaya çıkan örnekleme riski alfa riski ve beta riski; maddi doğruluk testlerinin gerçekleştirilmesinde ortaya çıkan örnekleme riski ise yanlış red riski ve yanlış kabul riskidir.

Denetimde örnekleme ile ilgili bu ifadelerin hepsi doğrudur.