MUHASEBE DENETİMİ VE MALİ ANALİZ - Deneme Sınavı - 2

İşletmenin borç ödeme gücünün ölçülmesi için dönen varlıklar ve kısa vadeli borçlar bir arada değerlendirilir.

Finansal tabloların trend yüzdelerine göre düzenlenmesinin aşamaları yukarıdaki 3 aşamadan oluşmaktadır.

80.000 baz yıl olarak 100 kabul edilirse;

T2 değeri (100.000/80.000) x100=125

T3 değeri (140.000/80.000) x 100=175

Bağımsız denetim, denetim çalışmasının kapsamına göre üç başlıkta incelenmektedir

a. Bağımsız Denetim (Finansal tablolar denetimi),

b. Kamu Denetimi (Uygunluk denetimi),

c. İç Denetimdir (Faaliyet denetimi).

Finansal tabloların trend yüzdelerine göre hazırlanmasında ilk aşama incelenecek dönemlerin belirlenmesidir. İkinci aşama baz alınacak yılın seçimidir. Baz yılın seçiminde dönemin verilerinin temsil edici nitelikte olmasına özen gösterilmelidir. Baz yıl seçildikten sonra son aşama trend yüzdelerinin hesaplanarak tabloların düzenlenmesidir.

Kasa Hesabı Trend Yüzdesi = (2018 Yılı Kasa Hesabı Tutarı X 100 ) / 2017 Yılı Kasa Hesabı Tutarı (Baz Yıl)

Kasa Hesabı Trend Yüzdesi = (450.000 X 100) / 150.000

Kasa Hesabı Trend Yüzdesi =  300

Net satışların ortalama stoklara bölünmesi ile bulunan orana stok devir hızı adı verilir.

İşletmenin borç ödeme gücünün ölçülmesi için kısa vadeli borçları ile dönen varlıklarının trend yüzdelerinin birlikte değerlendirilmesi gerekir. Dönen varlıklar azalırken kısa vadeli borçlar artıyorsa olumsuz yorumlanır. Çünkü bu durum, işletmenin borçlarını ödeyemez duruma düşebileceğini gösterir. Dönen varlıklar artarken kısa vadeli borçlar azalıyorsa olumlu yorumlanır. İşletmenin ödeme güçlüğü yaşama olasılığı azalır.

Stoklar artarken ticari borçlar azalıyorsa olumlu yorumlanır. Çünkü bu durumda, stok alımlarının peşin yapıldığı mevcut borçların zamanında ödendiği sonucuna varılabilir. Stoklar azalırken ticari borçlar artıyorsa olumsuz yorumlanır. Bu durum, borçların ödenemeyerek vadelerinin uzatıldığı anlamına gelecektir.

T5 yılında işletme T1 yılındaki satış seviyesine ulaşamamıştır. T1 baz yılına göre net satışlar hesabı trend yüzdesi 90 olmuştur.

İşletmenin T5 yılındaki stokları baz yılına göre çok az bir miktar olsa da daha düşüktür. T5 yılı Stoklar trend yüzdesi 98'dir.

Kasa Hesabı Trend Yüzdesi = (2018 Yılı Kasa Hesabı Tutarı X 100 ) / 2017 Yılı Kasa Hesabı Tutarı (Baz Yıl)

Kasa Hesabı Trend Yüzdesi = (500.000 X 100) / 250.000

Kasa Hesabı Trend Yüzdesi =  200

Likidite oranları, işletmenin kısa vadeli borç ödeme gücünü ölçmek, diğer bir ifade ile likidite riskini değerlendirmek, net çalışma sermayesinin yeterli olup olmadığını saptamak için kullanılır.

Trend analizi dinamik bir analiz tekniğidir. Trend analizinde baz yılı tutarları 100 kabul edilerek izleyen dönemlere ilişkin aynı değerlerin baz yıla göre yüzde değişimi hesaplanır. Trend analizine eğilim yüzdeleri analizi de denir.

Finansal analizde oranlamada esas kabul edilen yıla baz yıl adı verilir.

Cari oran, dönen varlıkların kısa vadeli yabancı kaynaklara bölünmesi suretiyle hesaplanmaktadır. Cari oran, işletmenin her bir liralık kısa vadeli borcuna karşılık kaç liralık dönen varlığı olduğunu gösterir. Cari oranın hesaplanmasındaki amaç, işletmenin kısa vadeli borçlarını ödeme gücünü ölçmek ve genel likidite durumunu yansıtarak işletmenin net çalışma sermayesinin yeterli olup olmadığını ortaya koymaktır.

Likidite oranı, her bir liralık nakitle ödenecek kısa vadeli borca karşılık paraya süratle çevrilebilen likit dönen varlık büyüklüğünü gösterir. Likidite oranı, cari oranı tamamlayan onu daha anlamlı kılan bir orandır. Özellikle stoklar gibi likiditesi göreli olarak daha düşük olan dönen varlık kalemlerinin dönen varlık toplamına dahil edilmemesi durumunda kısa vadeli yabancı kaynakların ödenebilirliğini gösterir.

Bu oran varlıkların yüzde kaçının yabancı kaynakla finanse edildiğini gösterir. Formülün payında kısa ve uzun vadeli yabancı kaynakların toplamı yer alırken formülün paydasında da toplam varlıklar yer alır. Orana finansal kaldıraç denilmesi, işletmenin ortakları ve işletmeye kredi verenlerin orana bakış açıları nedeniyledir.

Özsermaye oranı, varlıkların yüzde kaçının işletme sahibi veya sahipleri tarafından finanse edildiğini gösterir. Bu oranın göstermiş olduğu eğilim işletmenin uzun vadeli borç ödeme gücünü ortaya koyan, iyi bir ölçüdür. Oranın zaman içinde yükselme eğilimi göstermesi de finansal açıdan iyi bir yönetimin göstergesi olarak yorumlanır. Bu oranın yüksek olması işletmenin faiz yükünün göreli olarak düşük olduğunu ve uzun vadeli borçlarını ödeyememe nedeniyle mali yönden zor duruma düşme olasılığının az olduğunu gösterir. Ancak böyle bir durum aynı zamanda işletmenin nispeten düşük maliyetli uzun vadeli kredilerden yararlanmadığını da gösterebilir

Dönen varlık toplamı ile kısa vadeli borç toplamı arasındaki olumlu fark işletmenin “net çalışma sermayesi” olarak adlandırılır ve kısa vadeli borçlar ödendikten sonra günlük faaliyetlerin sürdürülmesi için kullanılabilecek dönen varlık büyüklüğünü yansıtır. Net çalışma sermayesi büyüklüğü tek başına bir işletmenin kısa vadeli borç ödeme gücünü göstermez. Cari oran, kısa vadeli borç ödeme gücünün değerlendirilmesinde çok daha iyi bir ölçüdür.