MUHASEBE DENETİMİ VE MALİ ANALİZ - Deneme Sınavı - 10

Denetim sürecinde denetçinin yapacağı faaliyetler başlıca dört aşamada toplanabilir.
Bunlar:
• Denetim teklifinin kabul edilmesi ve sözleşmenin düzenlenmesi,
• Denetimin planlanması,
• Denetim çalışmasının yürütülmesi,
• Denetimin tamamlanması ve raporlanmasıdır.

Denetim kuruluşunun;
• Yasalarda aranan koşullara uygunluğu sağlaması 
• Kaynaklarının ve çalışanlarının yeteneklerinin yeterliliği,
• Denetim raporunu belirtilen tarihte yetiştirme kabiliyeti,
• Mevcut müşteriden teklif gelmiş ise yaşanan çatışmalar,
• Diğer denetçilerin çalışmalarının kullanılması gibi teklifleri dikkate alınır.

Denetim kuruluşunun;
• Yasalarda aranan koşullara uygunluğu sağlaması
• Kaynaklarının ve çalışanlarının yeteneklerinin yeterliliği,
• Denetim raporunu belirtilen tarihte yetiştirme kabiliyeti,
• Mevcut müşteriden teklif gelmiş ise yaşanan çatışmalar,
• Diğer denetçilerin çalışmalarının kullanılması gibi teklifleri dikkate alınır.

Denetçi risk değerlendirme
aşamasında başarılı olmak için aşağıda belirtilen gereklilikleri sağlamalıdır. Bunlar:
• Deneyimli ekip üyelerinin işin içinde yer alması,
• Mesleki şüphecilik,
• Planlama,
• Ekip üyeleri arasında iletişim,
• Riskin belirlenmesine odaklanma,
• Yönetimin riske karşı yaklaşımlarını (iç kontroller gibi) değerlendirme,
• Mesleki yargının kullanımıdır.

Yapısal Risk: Bir hesap kalemi ya da döngüde önemli yanlışlıklar olma olasılığının
iç kontrol yapısının etkinliği dikkate alınmaksızın değerlenmesidir.

Genel düzeyde yapısal risk değerlemesinde denetçinin dikkate alacağı başlıca faktörler şunlardır:
• Müşteri işletmenin yapısı (iştirak veya bağlı ortaklık olup olmadığı),
• Finansal raporlarda yolsuzluklardan kaynaklanan hatalarla ilgili faktörler,
• Önceki denetimin sonuçları,
• Olağan dışı (rutin olmayan) işlemler,
• Denetimin ilk kez veya yenilenen denetim olup olmadığı,
• İlgili kesimler,
• Varlıkların kötüye kullanılması şüphesi,
• Örneklemenin yapılanması gibi.

Genel düzeyde yapısal risk değerlemesinde denetçinin dikkate alacağı başlıca faktörler şunlardır:
• Müşteri işletmenin yapısı,
• Finansal raporlarda yolsuzluklardan kaynaklanan hatalarla ilgili faktörler,
• Önceki denetimin sonuçları,
• Olağandışı (rutin olmayan) işlemler,
• Denetimin ilk kez veya yenilenen denetim olup olmadığı,
• İlgili kesimler,
• Varlıkların kötüye kullanılması şüphesi,
• Örneklemenin yapılanması gibi.

İç kontroller işletmede başlıca dört amaca hizmet eder. Bunlar:
• Şirket güvenilirliğinin artması,
• Mevzuata uyumun sağlanması,
• Doğru ve zamanlı finansal raporlama,
• Operasyonel verimliliktir.

COSO raporunda iç kontrol beş kısımdan oluşmaktadır. Bunlar:
• Kontrol ortamı,
• Risk değerleme,
• Kontrol faaliyetleri,
• Bilgi ve iletişim,
• İzlemedir.

Bilgiyi talep eden ile bilgiyi sunan arasında çıkar çatışması söz konusu olduğunda, sunulan bilginin yanıltıcı olma riskine karşı bilgiyi talep eden kişi; bağımsız denetim görüşüne başvurabilir, karşı tarafa güvenerek riske girebilir ya da istediği bilgiyi kendi başına elde edip kontrol ettirebilir.

İşletme içi bilgi kullanıcıları; işletme ortakları, yöneticiler ve çalışanlardır.

İşletme dışı bilgi kullanıcıları; yatırımcılar, kredi verenler, devlet ve toplumdur.

Kontrol, denetimden önce veya denetimin başlangıcından gelen faaliyettir. Revizyon, gözden geçirmek, tekrar incelemektir. Bağımsız denetim, sunulan finansal bilgiler ile önceden belirlenmiş ölçütler arasındaki uygunluğun bağımsız denetim teknikleriyle değerlendirilmesi ve raporlanmasıdır. Teftiş, bir şeyin aslını doğrusunu veya işlerin iyi yürütülüp yürütülmediğini anlamak için yapılan inceleme olarak tanımlanabilir. Denetim bir şeyin geneli için uygulanırken teftiş bu genel içinde özel durumlara uygulanır. Buna uygunluk denetimi de denir.

Uygunluk denetimi(kamu denetimi) işletmelerin faaliyetlerinin ya da işlemlerinin belirli yöntem ve kurallara, ilgili mevzuata uygun olup olmadığını belirlemek amacıyla yapılır. Uygunluk denetiminde bir otoritenin belirlediği kurallara uyulup uyulmadığı denetlenir. Bağımsız denetim(finansal tablolar denetimi) bir işletmeye ilişkin finansal tabloların belirli muhasebe standartlarına uygun olarak düzenlenip düzenlenmediği konusunda bir görüşe ulaşmak amacıyla finansal tabloların denetimini kapsar. İç denetimin (Faaliyet denetimi) amacı ise işletmelerin faaliyetlerinin verimliliğini ve etkinliğini değerlendirmektir.

Denetçiler; bağımsız denetçiler, kamu denetçileri, iç denetçiler olmak üzere üçe ayrılır.

Analitik inceleme başlığında bir standart yoktur.  Genel kabul görmüş denetim standartları arasında yer almamaktadır.

Raporlama standartlarını, genel kabul görmüş muhasebe ilkelerinde uygunluk standardı, muhasebe ilkelerinde değişmezlik standardı, yeterli açıklama standardı ve görüş bildirme standardı olarak ayırabiliriz.

Yeterli açıklama standardı, denetim raporunda aksi belirtilmedikçe mali tablolarda bilgi olarak yapılan açıklamaların yeterli sayılacağını belirtir. Kanıt toplama standardı, denetlenen mali tablolar hakkında görüş elde edebilmek ve bu görüşün açıklanmasına dayanak olmak üzere yeterli ve güvenilir kanıt toplanmasını öngörmektedir. Bağımsızlık standardı, denetçinin serbest meslek sahibi olarak çalışmasını, tarafsız ve dürüst davranış içinde olmasını öngörür. Mesleki dikkat ve özen standardı, denetçinin denetimi bütün dikkatini vererek, gerekli özeni göstererek yapmasını ister.

Muhasebe bilgi sistemi sırasıyla Girdi-İşlem-Çıktı aşamalarından oluşmaktadır.

Bilgi kullanıcıları işletme içi işletme dışı bilgi kullanıcıları olmak üzere ikiye ayrılır. İşletme ortakları, yöneticiler ve çalışanlar işletme içi bilgi kullanıcılarıdır. Yatırımcılar, kredi verenler, devlet ve toplum işletme dışı bilgi kullanıcılarıdır. Yöneticiler işletme dışı bilgi kullanıcısı değildir.